حرکت پرشتاب به سوی بازارهای فرامرزی با تسهیل تجارت

کشورهایی از جمله برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی گروهی اقتصادی را با نام بریکس بنیان گذاری کردند که این اسم برگرفته از حروف اول این کشورهاست. این گروه هر چند که کار خود را به صورت غیررسمی از سال ۲۰۰۶ آغاز کرده بود اما از سال ۲۰۱۰ به فعالیت خود رسمیت بخشید در سال ۲۰۲۴ بود که با عضویت ایران و سایر کشورها در این گروه موافقت شد که نقطه عطفی برای شکوفایی اقتصاد و توسعه روابط تجاری ایران بود.

اکنون جمهوری اسلامی ایران، روسیه، برزیل، چین، هند، آفریقای جنوبی، مصر، اتیوپی و امارات متحده عربی اعضای گروه بریکس را تشکیل می‌دهند، در این میان،‌ به گفته نایب رئیس شورای فدراسیون روسیه، عربستان سعودی همچنان در حال تصمیم‌گیری درباره عضویت در این گروه است.

هدف از فعالیت اقتصادی کشورهای عضو بریکس، بهبود نظام پولی بانکی جهانی و تمرکز بر ارزهای ملی است که در این زمینه مذاکراتی نیز صورت گرفته است طبق گزارش های جهانی، کشورهای عضو بریکس از لحاظ جمعیت ۴۰ درصد،

از لحاظ تولید ناخالص داخلی ۲۷ درصد، پوشش زمین ۳۰ درصد و تجارت جهانی ۱۸ درصد را به خود اختصاص دادند.

تجارت کالایی گروه بریکس نیز مطابق آمارها در سال ۲۰۲۲ افزون بر سه تریلیون دلار بوده که ۱۸ درصـد تجـارت کالایی جهان را شامل می‌شود ضمن اینکه نرخ رشد صادرات داخل بریکس از میانگین جهانی پیشی گرفته است.

سهم کشورهای بریکس از سرمایه‌گذاری ثابت در بازار جهانی از سال ۲۰۰۹ به صورت قابل توجهی از ۷/۹ درصد به ۱۸ درصد در سال ۲۰۲۱ افزایش یافته است.

شانزدهمین اجلاس بریکس در روسیه برگزار می شود

اجلاس سالانه بریکس در کشورهای عضو برگزار می شود که بعد از برگزاری پانزدهمین اجلاس، ریاست دوره ای سالانه بریکس در اول ژانویه ۲۰۲۴ (دی‌ماه ۱۴۰۲) به روسیه واگذار شد و مسکو موضوعاتی در سه بخش شامل سیاست و امنیت، اقتصاد و مسائل مالی و روابط فرهنگی و بشردوستانه را در اولویت قرار داده است.

برنامه های مختلفی از سوی روسیه در مسکو با کشورهای عضو بریکس در حال برگزاری است که رویداد اصلی اجلاس سران بریکس در کازان در ۲۲ تا ۲۴ اکتبر (اول تا سوم آبان ۱۴۰۳) برگزار خواهد شد.

روسای نهادهای اقتصادی ایران به عنوان یکی از اعضای کشورهای عضو بریکس در نشست های اقتصادی مختلف حاشیه شانزدهیمن دوره اجلاس بریکس شرکت کردند و به تبادل تجربیات و تقویت تجارت پرداختند.

در همین راستا، رؤسای سازمان‌های مالیاتی کشورهای عضو گروه بریکس پنجم مهرماه ۱۴۰۳ در نشست سالانه خود درباره ایجاد سازوکار همکاری مشترک در حوزه مالیاتی توافق و از ایجاد دبیرخانه دائمی استقبال کردند.

سید محمد هادی سبحانیان نیز در این نشست شرکت کرد و بر تبادل دانش و تجربه نظام مالیاتی کشورها و تحولات این عرصه تاکید کرد.

همچنین عباس علی آبادی وزیر نیرو در نشست وزیران انرژی گروه بریکس در مسکو که پنجم مهرماه برگزار شد، شرکت کرد و پیشنهادهایی برای توسعه همکاری‌ کشورهای عضو این گروه از جمله اتصال شبکه برق روسیه، جمهوری اسلامی ایران، امارات متحده عربی و عربستان سعودی را مطرح کرد.

در ادامه، نشست روسای سازمان های ملی استاندارد کشورهای عضو بریکس، شش مهر ۱۴۰۳ (برابر با ۲۷ سپتامبر ۲۰۲۴)‌ به میزبانی روسیه برگزار شد و رییس سازمان ملی استاندارد ایران به صورت برخط و مجازی در این نشست شرکت کرد.

مهدی اسلام‌پناه رئیس سازمان استاندارد نیز در سخنرانی خود به نقش حکمرانی سیستم استانداردسازی در جمهوری اسلامی ایران براساس قانون تقویت و توسعه نظام استاندارد ایران تاکید کرد و برنامه ریزی برای پذیرش استانداردهای کشورهای عضو بریکس را پیشنهاد داد تا موجب رشد و تسهیل تجارت بین کشورهای عضو شود.

در ادامه نشست های عضو بریکس، محمد رضا فرزین رئیس‌ کل ‎بانک مرکزی به منظور شرکت در دومین نشست روسای بانک‌های مرکزی کشورهای عضو گروه بریکس و انجام مذاکرات دوجانبه با همتایان خود در ۱۹ مهر عازم مسکو شد و بر ایجاد یک پلتفرم تسویه برای پرداخت‌های فرامرزی بر اساس سیستم‌های تسویه ناخالص آنی(RTGS) و موضوع پول‌های دیجیتال بانک‌های مرکزی اعضای بریکس (CBDCs) تاکید کرد.

سهم ایران از تجارت با کشورهای عضو بریکس چقدر است؟

سخنگوی کمیسیون توسعه تجارت خانه صمت در این باره گفته است که در پنج‌ماهه نخست امسال نزدیک به ۳۷ میلیون تن کالا به ارزش ۲۵.۱ میلیارد دلار بین ایران و اعضای فعلی و جدید بریکس تبادل شد که ۵۲.۴ درصد وزن و ۵۷.۷ درصد کل تجارت خارجی ایران را به خود اختصاص داده است.

به گفته «سید روح اله لطیفی» ، در پنج ماه نخست امسال بیش از ۷۰.۳ میلیون تن کالای غیرنفتی به ارزش ۴۳.۵ میلیارد دلار بین ایران و کشورهای جهان تبادل شد که ۳۶.۸ میلیون تن به ارزش ۲۵ میلیارد و ۱۰۹ میلیون دلار آن بین ایران و ۱۰ کشور عضو فعلی و جدید و بریکس بوده که ۵۲.۴ درصد وزن و ۵۷.۷ درصد ارزش کل تجارت ایران (مجموع واردات و صادرات) را به خود اختصاص داده است.

بر اساس گزارش سخنگوی کمیسیون توسعه تجارت خانه صمت، از کالاهای تبادل شده بین ایران و بریکس، ۲۷.۷ میلیون تن کالای غیرنفتی به ارزش ۹ میلیارد و ۱۲۳ میلیون دلار، صادرات ایران به ۱۰ کشور بریکس پلاس بوده که ۵۰ درصد وزن و ۴۷ درصد ارزش کل صادرات کشورمان به دنیا را شامل می‌شده است.

لطیفی در خصوص مقاصد صادراتی ایران به کشورهای بریکس پلاس گفت که چین با خرید ۵.۶ میلیارد دلار، امارات با ۲.۳ میلیارد دلار، هند با ۸۴۵ میلیون دلار، روسیه با ۳۶۱ میلیون دلار و آفریقای جنوبی با ۵۱.۵ میلیون دلار، پنج مقصد اول صادرات کالاهای غیرنفتی ایران در بین ۱۰ عضو فعلی و جدید بریکس در پنج ماه نخست امسال بودند.

بر اساس گفته لطیفی، برزیل با خرید مستقیم ۱.۲ میلیون دلار، مصر با ۶۴۴ هزار دلار، اتیوپی با ۱۴۳ هزار دلار، عربستان با ۹۰ هزار دلار و آرژانتین با ۴۱.۳ هزار دلار مقاصد ششم تا دهم صادرات کالاهای ایرانی به اعضای بریکس بودند.

سخنگوی سابق گمرک توضیح داد که از کل صادرات به اعضای فعلی و جدید، ۲۲.۲ میلیون تن کالا به ارزش ۶.۸ میلیارد دلار صادرات ایران به پنج کشور عضو فعلی بریکس و ۵.۵ میلیون تن کالا به ارزش ۲.۳ میلیارد دلار نیز به اعضای جدید بوده است.

سهم واردات ایران با کشورهای عضو بریکس ۹ میلیون تن

لطیفی در خصوص واردات از اعضای فعلی و جدید بریکس، گفت که از کل واردات ۱۴.۵ میلیون تنی کالا به کشور به ارزش ۲۴.۲ میلیارد دلار، ۹ میلیون و ۱۲۸ هزار تن کالا به ارزش ۱۶ میلیارد دلار از اعضای قدیم و جدید بریکس بوده که ۶۳ درصد وزن و ۶۶ درصد ارزش واردات از این کشورها در پنج‌ماهه امسال بوده که ۴.۴ میلیون تن کالا به ارزش ۸.۸ میلیارد دلار از اعضای فعلی بریکس و ۴.۷ میلیون تن کالا به ارزش ۷.۲ میلیارد دلار از اعضای جدید بریکس بوده است.