سهم ایران در جهان با ثبت ۳ ژئوپارک جهانی بسیار مناسب است

«علیرضا شهیدی» در مراسم رونمایی از نخستین نقشه ژئوتوریسم ایران با بیان این‌که ما در سازمان زمین‌شناسی تولید اطلاعات پایه را انجام می‌دهیم، ابراز امیدواری کرد که تهیه این نقشه‌ ژئوتوریسم در مقیاس یک‌دویست‌پنجاه‌هزارم بتواند یک پوشش سراسری برای کشور را انجام دهد.

وی با اشاره به این‌که مطالعات مربوط به ژئوتوریسم در سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور مربوط به چند دهه گذشته است، خاطرنشان کرد: این مطالعات منجر به این شد که حدود ۳۰ نقطه در کشور که می‌تواند پتانسیل ژئوپارک کشور را داشته باشد، معرفی کنیم که خوشبختانه تاکنون سه تا از این مناطق به ژئوپارک جهانی تبدیل شده است.

به گفته معاون وزیر صمت، ژئوپارک جهانی قشم، ژئوپارک جهانی طبس و ژئوپارک جهانی ارس در کشور معرفی شده که امیدواریم با شناسایی بیشتر در سرتاسر کشور و با توجه به پتانسیل‌های موجود و پدیده‌های زیبای زمین‌شناسی در کشور بتوانیم ژئوپارک‌ها مختلفی در مقیاس جهانی و مقیاس ملی در کشور را گسترش دهیم.

شهیدی با بیان این‌که ثبت جهانی ژئوپارک‌ها برای اولین بار از سال ۲۰۰۴ آغاز شد، خاطرنشان کرد: در آن زمان تعداد ژئوپارک‌ها حدود ۲۵ پارک بود که ۱۸ ژئوپارک توسط کشورهای اروپایی به ثبت رسیده بود و ۸ ژئوپارک توسط چین ثبت شده بود.

وی ضمن تاکید به اهمیت ژئوپارک در اقتصاد کشورها به خصوص اقتصادهای محلی افزود: در حال حاضر در سال ۲۰۲۴ تعداد این ژئوپارک‌ها بالغ بر ۲۱۳ است که سهم ایران نیز ۳ ژئوپارک است که سهم مناسبی است و ما در خاورمیانه تنها کشوری هستیم که ۳ پارک را معرفی کرده‌ایم و این موضوع طلب می‌کند که فعالیت‌های خود را جهت شناسایی پدیده‌های خاص زمین‌شناسی و موضوعات مختلف ژئوسایدها گسترش دهیم.

رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور با بیان این‌که در موضوع ژئوپارک‌ها چند عامل بسیار اهمیت دارد، خاطرنشان کرد: جامعه محلی، جاذبه‌های زمین‌شناسی و اماکن توریستی و مذهبی در این امر مهم هستند و سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور پس از دریافت مصوبه هیئت دولت از دو سال پیش عزم خود را جزم کردیم تا فعالیت‌های خود را در زمینه مطالعات ژئوتوریسم گسترش دهیم.

شهیدی ادامه داد: یکی از موضوعات برنامه ۱۷ گانه راهبردی بخش معدن، گردشگری معدنی است که تهیه این نقشه می‌تواند مقدمه‌ای برای شناسایی دقیق‌تر پدیده‌های زمین‌شناسی و همچنین پدیده‌های گردشگری عام و به صورت اختصاصی پدیده‌های گردشگری معدنی باشد.

معاون وزیر صمت، با تاکید بر اینکه ایران در منطقه‌ای واقع شده که جاذبه‌های زمین‌شناسی خاصی را در اختیار دارد، تصریح کرد: در سال ۲۰۲۴ از سوی انجمن بین‌المللی زمین‌شناسی(IUGS) از میان یکصد پدیده برتر زمین‌شناسی دنیا دو پدیده زمین‌شناسی شامل غار نمکی در جزیره قشم و کلوت‌های لوت از ایران معرفی شد.

وی ضمن ابراز خرسندی از معرفی گنبدهای نمکی زاگرس کشورمان به عنوان یکی دیگر از ۱۰۰ پدیده برتر زمین‌شناسی دنیا در خلال برگزاری ۳۷ امین کنگره بین‌المللی علوم زمین در شهر «بوسان» کره‌جنوبی، افزود: بر همین اساس می‌بینیم که از میان ۲۰۰ پدیده برتر زمین‌شناسی در دنیا سه پدیده زمین‌شناسی به ایران تعلق دارد و با توجه به اینکه مساحت کشور ما یک درصد خشکی‌های دنیا را تشکیل می‌دهد شناساندن و معرفی سه پدیده زمین‌شناسی در جهان کاری بسیار بزرگ است.

۳ دهه فعالیت سازمان زمین‌شناسی در حوزه پتانسیل‌یابی ژئوپارک‌ها و مباحث ژئوتوریسم

بر اساس این گزارش، پیش از آیین رونمایی از این نقشه، مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، فناوری اطلاعات و بودجه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور با بیان اینکه امروز شاهد رونمایی از لایه اطلاعاتی جدید در کشور با عنوان لایه ژئوتوریسم هستیم، گفت: اطلاعات پایه زمین‌شناسی در حوزه توسعه کشور در بخش‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد که بر همین اساس لایه زمین‌شناسی به تولید اطلاعات پایه زمین‌شناسی در بخش‌های مختلف عمرانی و زیرساختی، معدنی، جانمایی شهری، مسائل زیست محیطی در حوزه زمین‌شناختی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

به گفته «رضا جدیدی»، لایه‌های اکتشافی نیز در حوزه اکتشاف معادن و مسائل اقتصادی معادن مورد استفاده قرار می‌گیرد که از وظایف حاکمیتی کشور برای کاهش ریسک سرمایه‌گذاری و تسهیل ورود متخصصان به این بخش است.

وی با تاکید بر اینکه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور نزدیک به سه دهه است که در حوزه پتانسیل‌یابی ژئوپارک‌ها و مباحث ژئوتوریسم مطالعه می‌کند، تصریح‌کرد: با تصویب‌نامه‌ای که در سال گذشته اتفاق افتاد و مجموعه مشارکتی که در حوزه گردشگری سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور و کارگروه ملی ژئوپارک‌ها متشکل از سازمان‌های حفاظت محیط زیست، وزارت جهاد کشاورزی، سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری، سازمان انرژی اتمی ایران، کمیسیون ملی یونسکو، وزارت نفت و وزارت کشور تشکیل شد، این ساختار مشارکتی هدف‌های مختلفی داشت.

جدیدی ادامه‌داد: این اهداف منجر به توسعه و رونق بخش گردشگری مبتنی بر فعالیت‌های تخصصی زمین‌شناختی در کشور که از سال گذشته همکاران و متخصصان ما در سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور پیشنهاد تهیه لایه اطلاعات پایه ژئوتوریسم در مقیاس یک‌دویست‌وپنجاه‌هزارم هزار را ارائه کردند.

مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، فناوری اطلاعات و بودجه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور با اشاره به اینکه این طرح در یک برنامه پنج ساله مطابق با برنامه هفتم توسعه در کشور انجام می‌شود، افزود: فرایند تهیه اطلاعات پایه ژئوتوریسم کشور با مشارکت بخش خصوصی، جامعه مهندسی مشاور، شرکت‌های دانش‌‎بنیان و دانشگاه‌ها انجام خواهد شد.

وی تصریح‌کرد: در این نقشه ژئوتوریسم به موازات اینکه اطلاعات پایه تهیه شده و سایت‌های گردشگری تخصصی بر روی آن مشخص شده؛ تحلیل‌های راهبردی شامل ریسک‌ها، فرصت‌ها، نقاط قوت و ضعف برای رسیدن به این سایت‌ها و مکان‌های گردشگری مشخص شده و مولفه‌های ارزیابی ژئوسایدها نیز با توجه به استانداردهای جهانی در آن پیاده‌سازی شده که این اطلاعات پایه برای توسعه صنعت گردشگری و تولید محصولات دارای ارزش افزوده در آینده مفید است.