گزارش پانا از ضرورت تغییر نگاه به مدرک‌گرایی؛
مهارت‌آموزی به‌تدریج جایگزین مدرک‌گرایی شود
تهران (پانا) - طی دهه‌های گذشته یک نوع فشار اجتماعی برای تحصیل در برخی رشته‌های دانشگاهی همچون پزشکی و مهندسی وجود داشت؛ به این معنا که تصور می‌شد پذیرش‌شدگان در این رشته‌ها از شأن و رتبه اجتماعی متفاوت‌تری نسبت به سایر رشته‌ها به ویژه رشته‌های علوم انسانی دارند؛ فرهنگی که به‌تدریج در حال تغییر است و جامعه به این نتیجه رسیده که در کنار مدرک باید مهارت نیز در سرلوحه آموزش‌ها قرار گیرد.
علاوه بر این تمایل زیادی به اخذ مدارک دانشگاهی برای ورود به بازار کار وجود داشت اما به تازگی نشانه‌های جدیدی از تغییر این نگاه و رویکرد اجتماعی نسبت به رشته‌های مختلف دانشگاهی به وجود آمده است.
کارشناسان بر این عقیده هستند که نگاه مدرک‌گرایی باید به نگاه مهارت‌گرایی تغییر پیدا کند و فضاسازی‌های مهارت‌آفرینی باید تغییرات اساسی کند. امروزه افرادی که مهارت بالایی داشته باشند و مهارت‌آموزی کرده باشند باعث رشد تولیدات نیز شده‌اند.
یک کارشناس اقتصادی در این باره می‌گوید در سیاستگذاری درحوزه‌های مختلف و مرتبط با وازرتخانه‌های آموزش و پرورش و علوم باید این بحث را در نظر گرفت که مدرک‌گرایی کنار گذاشته شود و آموزش‌های فنی و حرفه‌ای یا هنرستانی با مشارکت صنایع با بالاترین استانداردها در اختیار دانش‌آموزان قرار گیرد.
عباس ابهری در گفت‌وگو با پانا اظهار کرد: «از گذشته بخشی از فارغ‌التحصیلان هنرستان‌ها یا دانشگاه‌ها جذب بازار کار می‌شوند که یا کارهای اجرایی یا ستادی است و ایرادی هم در آن وجود نداشته اما اکنون حقوق متصل به مدرک شده است در نتیجه نیروی انسانی که باید در بخش‌های مختلف کارگری، تکنسینی، تکنسین‌ارشد و مدیریتی حضور داشته باشد، تمایل بسیار بالاتری به بخش‌هایی دارند که کار راحت‌تر و حقوق بالاتری دارد.»
وی گفت: «نتیجه چنین شرایطی این است که بازار کار با کمبود نیروی انسانی در بخش‌های مختلف روبه‌رو می‌شود؛ بنابراین تازمانی که مدرک‌گرایی در کشور جاری است و داشتن مدرک ارزشمند و به ارزش بدل شده است کمبود نیروی انسانی وجود دارد و نیروی انسانی غیربومی، غیرایرانی و غیرمجاز مورد استفاده قرار می‌گیرد.»
ورود بخشی از جوانان به بازار صنایع دیجیتال بدون داشتن مدرک دانشگاهی
ابهری گفت: «با توجه به عمق تکنولوژی مورد استفاده در ایران و در همه جای جهان بخشی از جوانانی که دوره متوسطه را به اتمام می‌رساند علاقه‌مند به حضور در بازار صنایع دیجیتال هستند و نیازی هم به مدرک ندارند.»
وی عنوان کرد: «همچنین تجارت دیجیتال از جمله مشاغلی است که نیاز به هیچ مدرکی ندارد و با آگاهی از برخی فرآیندها یا اطلاعات، خرید و فروش‌های به موقعی انجام می‌دهند یا با واسطه‌گری کالایی را از فردی یا مجموعه‌ای به مجموعه‌های دیگر تحویل داده و سودهایی مناسب به دست می‌آورند.»
کارشناس اقتصادی خاطرنشان کرد: «بنابراین در سیاستگذاری در حوزه‌های مختلف و مرتبط با وازرتخانه‌های آموزش و پرورش و علوم باید این بحث را در نظر گرفت که مدرک‌گرایی کنار گذاشته شود و آموزش‌های فنی و حرفه‌ای یا هنرستانی با مشارکت صنایع با بالاترین استانداردها در اختیار دانش‌آموزان قرار گیرد.»
وی با بیان اینکه در گذشته‌هایی نه‌چندان دور صنایع دانش‌آموزان فنی و حرفه‌ای را از دوران تحصیل بورسیه می‌کردند، عنوان کرد: «اجرای این شیوه این اطمینان‌خاطر را در دانش‌آموزان هنرستان‌ها ایجاد می‌کرد که پس از طی یک دوره چهارساله شغل تضمین‌شده دارند. این شرایط اکنون وجود ندارد یا بسیار کم‌رنگ‌شده و باید احیاء شود.»
برابر آمارها بیش از ۴۰ درصد جمعیت بیکار کشور را فارغ‌التحصیلان دانشگاهی تشکیل می‌دهند که به گفته کارشناسان این امر پیامد تب مدرک‌گرایی در جامعه است که اکثر خانواده‌های ایرانی را گرفتار کرده است.
کارشناسان عقیده دارند که مدرک‌گرایی از آفات بزرگ نظام آموزشی است که نه تنها برای سیستم آموزشی بلکه برای کل جامعه یک آسیب جدی محسوب می‌شود.
ارسال دیدگاه