بانک‌ها اعتبارسنجی تخصصی نمی‌کنند

محمدرضا فرزین در سی و سومین همایش بانکداری اسلامی اظهار داشت: بانکداری اسلامی در چند دهه گذشته رشد خیره‌کننده‌ای داشته و مورد توجه کشورهای اسلامی و غیر اسلامی است.

وی بیان‌داشت: در بانکداری اسلامی بحث نظارت مهم است و باید پس از اعطای تسهیلات نظارت شود که در محل مناسب هزینه می‌شود.

رییس‌ کل بانک مرکزی با تاکید بر اینکه باید نظارت در نظام بانکداری در چند مرحله انجام شود، ادامه داد: در بانک مرکزی با ضعف نظارت بر عملکرد بانک‌ها روبه‌رو و درصدد هستیم برنامه‌ای در این زمینه تهیه کنیم.

وی تصریح کرد: یکی از عوامل عدم پیاده‌سازی بانکداری اسلامی این است که بانک‌های ما تخصصی نیستند و همه بانک‌ها بر اساس یک اساسنامه عمل می‌کنند.

تخصصی کردن بانک‌ها در دستور کار بانک مرکزی است

فرزین با بیان اینکه تخصصی کردن بانک‌ها در دستور کار بانک مرکزی است، گفت: نباید اجازه دهیم بانک‌ها در همه حوزه‌ها ورود کنند و در این شرایط است که می‌توانیم بر عملکرد بانک‌ها نظارت کنیم.

رییس کل بانک مرکزی اضافه کرد: بر اساس قواعد بانکداری اسلامی که همه نظام بانکی کشور بر آن نهاده شده است، اگر کسی تسهیلاتی دریافت کرد و اقساط آن را نپرداخت، باید نظارت شود که آیا مُعسر است و توان پرداخت ندارد و یا اینکه مخصوصاً نمی‌خواهد آن را بپردازد و برای مُعسر باید مهلت تعیین شود، اما کسی که به صورت اختیاری تسهیلات را نمی‌پردازد، باید جریمه هم از آن گرفته شود.

وی با اشاره به اعتبارسنجی در نظام بانکی، گفت: همه بانک‌ها باید بر اساس اعتبارسنجی تسهیلات دهند، در حالی‌که الان همه بانک‌های ما با یک اساسنامه کار می‌کنند و اعتبارسنجی تخصصی صورت نمی‌گیرد.

۸۸ درصد تامین مالی کشور توسط بانک‌ها انجام می‌شود

رییس بانک مرکزی گفت: تامین مالی کشور عمدتاً بر دوش بانک‌هاست که ۸۸ درصد توسط بانک‌ها و ۱۲ درصد توسط بورس و سرمایه‌گذاری خارجی انجام می‌شود و حتی تامین مالی دولت هم توسط بانک‌ها انجام می‌شود و فشار زیادی بر منابع بانک‌ها در این زمینه وارد می‌شود که یکی از عوامل ناترازی بانک‌ها همین فشار در مورد تامین مالی است.

فرزین افزود: در برنامه هفتم توسعه با همفکری وزارت اقتصاد تلاش کردیم ناترازی دولت به بانک‌ها تعمیم نیابد.

وی در بخش دیگری از سخنان خود اظهار داشت: بخشی از ناترازی بانک‌ها، ناشی از کمبود کفایت سرمایه بانک‌هاست که اکثر بانک‌ها بر اساس استاندارد بازل۸ کار می‌کند و برخی نیز با استانداردهای پایین‌تر هستند و هیچ کدام از بانک‌ها به بازل ۱۳ نرسیده‌اند و مشکل این است که سهامداران و موسسان بانک سرمایه لازم را برای کفایت سرمایه در نظر نگرفته‌اند و اگر سرمایه بانک‌ها تقویت شود، بخش مهمی از ناترازی بانک‌ها رفع خواهد شد.

رییس کل بانک مرکزی افزود: یکی از مواردی که ناترازی بانک‌ها را امسال تشدید کرد، مصوبه مجلس مبنی بر انتقال همه منابع دولت به بانک مرکزی بود که این منابع از بانک‌ها گرفته شد و به ناترازی آنها اضافه کرد. در این زمینه حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار میلیارد تومان پول شرکت‌های دولتی که در بانک‌ها بود، به بانک مرکزی منتقل کرد که این البته برای انضباط‌بخشی لازم است، اما ناترازی بانک‌ها را تشدید کرد.

فرزین اظهار داشت: دولت در راستای کنترل تورم، سیاست پولی در پیش گرفته و اجازه اضافه برداشت به بانک‌ها نمی‌دهد و اگر دولت بخواهد ناترازی بانک‌ها را رفع کند، به راحتی با خط اعتباری می‌تواند رفع کند، اما می‌خواهد تورم را با کنترل نقدینگی مهار کند.

رییس کل بانک مرکزی تصریح کرد: بانک مرکزی بر اجرای سیاست پولی تاکید دارد و جلوی تورم و خلق نقدینگی در بانک‌ها را بگیرد و در این زمینه رسانه‌ها نباید فشاری به بانک مرکزی وارد کنند.

تسهیلات تکلیفی هدایت اعتبار نیست

فرزین با بیان اینکه تسهیلات تکلیفی به هیچ وجه به معنای هدایت اعتبار نیست، بیان کرد: برخی گمان می‌کنند تسهیلاتی که به صورت تکلیف بر دوش بانک‌ها گذاشته شده، به معنای هدایت اعتبار است، درحالی‌که این گونه نیست و این تسهیلات هم عاملی برای ناترازی بانک‌ها شده است.

وی تاکید کرد: تامین مالی زنجیره‌ای مانند اوراق گام و برات الکترونیکی انجام می‌شود و امسال ۱۵۰ هزار میلیارد تومان تامین مالی از این طریق انجام خواهد شد.