محسن جلال‌پور*
کرونا و چهارمین انقلاب صنعتی
جهان تا امروز سه انقلاب صـــــنعتی را تجربه کرده و ما رســــماً در حال تجــــربه کــــــــردن چهارمین انقلــــاب صنعتی هســــتیم. نخســـتین انقلـــاب صنعتی نیروی بخار را برای مکانیزه کردن تولید به کار گرفت.
این انقلاب که از سال ۱۷۶۰ تا حدود سال‌های ۱۸۲۰ تا ۱۸۴۰ به طول انجامید، باعث شد جوامع کشاورزی و روستایی به جوامع صنعتی و شهری تبدیل شوند.
در انقلاب دوم که از سال ۱۸۷۰ آغاز شد و تا سال ۱۹۱۴ و آستانه جنگ جهانی اول ادامه پیدا کرد، صنایع بزرگ پدیدار شدند و الکتریسیته، موتور محرک تولید انبوه شد.
بعد از جنگ جهانی دوم، انقلاب سوم صنعتی، با محوریت فناوری‌های اطلاعاتی و الکترونیکی شکل گرفت و اکنون با چهارمین انقلاب صنعتی مواجه هستیم. انقلابی که پایه‌های آن برانقلاب سوم استوار است و حوادث اخیر جهان، تحقق آن را سرعت بخشیده است.
وجه مشخصه انقلاب چهارم این است که روش زندگی، کار و حتی نوع ارتباط انسان‌ها را از اساس تغییر می‌دهد. این تغییرات، از نظر شدت، وسعت و پیچیدگی، شبیه هیچ یک از تجربه‌های قبلی بشری نخواهد بود.
استیو جابز در سال ۲۰۰۷ گفته بود، گوشی هوشمند همه چیز را عوض خواهد کرد و اکنون می‌بینیم که همه پدیده‌های جهان با سرعتی غیرقابل باور در حال تغییرند. در حال حاضر نزدیک به ۸۰ درصد از جمعیت بزرگسالان جهان گوشی هوشمند دارند که این ظرفیت، امکان بهره‌برداری از فناوری‌های پیشرفته‌ای مانند هوش مصنوعی، روباتیک، اینترنت اشیا، اتومبیل‌های بدون راننده، نانو و بیوتکنولوژی، چاپگرهای سه‌بعدی، علم مواد، امکانات جدید ذخیره انرژی و... را فراهم کرده است.
شیوع ویروس کرونا انقلاب چهارم را خیلی زودتر از پیش‌بینی تحلیلگران محقق کرده است.
پیش از این نظر تحلیلگران این بود که وقوع اتقلاب چهارم، پیش زمینه اجتماعی می‌خواهد که به نظر می‌رسد کرونا آن را فراهم کرده است.
انقلاب صنعتی چهارم قطعاً تغییرات زیادی در حوزه‌های حکمرانی دولتی و ساختارهای اقتصادی و اجتماعی و آموزشی ایجاد می‌کند.
در دنیای پس‌از کرونا گستره تکنولوژی‌های جدید، هوش مصنوعی و اینترنت اشیا افزایش پیدا خواهد کرد. لازمه زندگی در عصر جدید، آشنایی بیشتر با تکنولوژی است. در جامعه ایران که سرعت آشنایی مردم با تکنولوژی‌ها سریع‌تر از حکمرانان است، آینده قطعاً کم‌چالش نخواهد بود. ویژگی حکمرانی در ایران، شک به تکنولوژی‌های مدرن است اما مردم قادرند خیلی سریع خود را با تکنولوژی تطبیق دهند.
در دنیای جدید با کسب‌وکارهای سنتی باید خداحافظی کنیم. در خیلی موارد، کسب‌وکار حذف نمی‌شود؛ سازوکار فروش و عرضه‌اش تغییر خواهد کرد اما تغییرات ممکن است به حذف برخی کسب‌وکارها منجر شود.
جهان پس از کرونا فرصت بی‌نظیری برای رشد تجارت الکترونیکی و کسب‌وکارهای اینترنتی خواهد بود در مقابل، بازارها و فروشگاه‌های سنتی رفته‌رفته به پایان دوره رونق خود نزدیک می‌شوند. در دنیای جدید خیلی از بازارها دیگر مثل گذشته کار نخواهد کرد و فروش محصولات متفاوت از گذشته خواهد بود.
زمزمه‌هایی درباره اینکه به پایان عصر جهانی شدن نزدیک شده‌ایم به گوش می‌رسد و برخی معتقدند دولت‌ها در آینده به جای سیاست گام برداشتن به سوی بازارهای جهانی، باید یک گام عقب بنشینند. در حال حاضر بحث‌های جدی درباره احتمال کناره‌گیری بنگاه‌ها از زنجیره‌های تولید جهانی مطرح است.
به این ترتیب پرسش‌های مهم و تعیین‌کننده‌ای مقابل مدیران و سرمایه‌گذاران قرار دارد که آینده بنگاه‌ها را ترسیم می‌کند. مدیران در برابر پرسش‌های فوری زیادی قرار دارند و باید هرچه زودتر برای آنها پاسخی بیابند. اینکه چه زمانی این وضع ادامه پیدا می‌کند؟ اینکه اگر این وضع چند ماه دیگر ادامه پیدا کرد چه کنم؟ یافتن پاسخ صحیح برای خیلی از این پرسش‌ها امکانپذیر نیست اما بنگاهی برنده است که تصمیم سریع بگیرد. کرونا باعث تغییرات عجیب و غیرقابل تصور در مأموریت و ماهیت شرکت‌ها شده و خیلی از بنگاه‌ها را در معرض تحولات ناخواسته قرار داده است. همین‌طور آزمونی برای تصمیم‌های سخت در مدیریت بنگاه‌ها بوده است. در حال حاضر چالش اصلی مدیران و سرمایه‌گذاران برخی بنگاه‌ها این است که آینده فعالیت خود را چگونه ترسیم کنند.
درست در نقطه مقابل، مدیران برخی شرکت‌ها تصمیم‌های رادیکال نگرفته‌اند و ناچار به توقف کامل فعالیت شده‌اند. آینده برای مدیران آینده‌نگر روشن است اما مدیرانی که از تغییر واهمه دارند یا مدیرانی که بموقع دست به تغییر نمی‌زنند قطعاً باید با دنیای کسب‌وکار خداحافظی کنند.
*صاحبنظر اقتصادی
منبع: ایران
ارسال دیدگاه