استان اردبیل ،قطب تولید گلیم زیبای ایرانی

گلیم از قدیمی ترین زیراندازهای ایرانی است که نقش و نگارهای پررمز و رازش نسل به نسل بر تار و پود آن تنیده شده است. این صنعت دستی دیرپا که یادگار هنر انگشتان زنان این سرزمین است در حال حاضر در زمره صنایع دستی صادرات محور در حال حاضر گلیم بافی در بین زنان روستایی و عشایری استان اردبیل رواج دارد و این استان یکی از قطب های تولید این محصول در کشور است .
ملکه گلمغانی زاده معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی استان می گوید: بیش از ۱۰ هزار نفر بافنده گلیم در استان اردبیل فعالیت می کنند که اکثر آنها به صورت پاره وقت به این حرفه مشغول هستند و سالانه بالغ بر ۴۵۰ هزار متر مربع گلیم در این استان بافته می شود .
او با بیان اینکه گلیم بافی یکی از دوره های آموزشی مورد استقبال در استان است می افزاید : در حال حاضر این دوره ها در سه سطح مقدماتی، پیشرفته و به آموزی برگزار می شود .

اگرچه از دشت مغان در شمال اردبیل تا خلخال در جنوب این استان ، گلیم بافی صنعت دستی رایج بین زنان روستایی و عشایری است ، اما شهرستان نمین و به ویژه بخش عنبران قطب تولید این محصول در استان اردبیل محسوب می شوند .
عاطف ناصری فرماندارشهرستان نمین با بیان اینکه سالانه حدود نیمی از گلیم تولیدی استان در شهرستان نمین و به ویژه در شهر عنبران و روستاهای اطراف آن بافته می شود می گوید: تولید گلیم در این شهرستان نمین سالانه به ۲۵۰ هزار متر مربع می رسد و گلیم عنبران نمین جزو برندهای خاص شناخته شده در کشور است .

به گفته یکی از بافندگان ، گلیم در مناطق مختلف استان اردبیل از مواد اولیه طبیعی و نخ های پشمی محکم با رنگهای شاد و متنوع بافته می شود و به همین دلیل هم مشتریان بیشتری دارد .
گل بانو بایرام زاده از بافندگان گلیم در شهرستان نمین می گوید: نقوش سنتی رایج در گلیم‌های بافته شده استان بیشتر نقش سماور، سینی و خرچنگ در متن گلیم و گردونه مهر (چلیپا) و نقش اژدها در حاشیه گلیم است اما در سالها اخیر استفاده از نقش و نگارهای سفارشی توسط مشتریان هم رواج پیدا کرده است .
او می افزاید: مهم ترین ویژگی گلیم های تولید شده در استان اردبیل نقش دو طرفه آن است، یعنی بیننده نمی تواند پشت و روی آن را تشخیص دهد و این گلیم به دلیل جنس نخ های به کار رفته و نوع بافت انعطاف پذیری خاصی دارد .
شاهرخ شهابی عنبران از صاحبان کارگاه گلیم بافی در عنبران نمین می گوید : استفاده از طرحهای کاملا اصیل ایرانی و رنگهای شاد و سرزنده ، قیمت تمام شده مناسب ، نمایش زندگی سنتی منطقه در نگاه گردشگران از مزیت های گلیم بافته شده در استان اردبیل و به ویژه بخش عنبران است که باعث استقبال خریداران خارجی از این محصول شده است .
او با خاطرنشان کردن اینکه اوایل دهه ۹۰ صادرات گلیم از استان اردبیل به کشورهایی مانند آلمان ، ژاپن و کشورهای حوزه قفقاز رونق گرفت می افزاید : این روند اخیرا بار دیگر دچار افول شده است .
این تولید کننده درباره دلایل کاهش صادرات گلیم اردبیل می گوید: متاسفانه برخی تجار گلیم های بافته شده با مواد اولیه شیمیایی را به خاطر ارزان بودن و کسب سود بیشتر به نام گلیم اصیل ایرانی صادر کردند غافل از اینکه در نهایت به بازار خود لطمه می زنند .

ملیحه نادرپور از اعضای یک شرکت دانش بنیان که در حوزه تخصصی تولید محصولات کاربردی و متنوع از گلیم فعالیت می کند می گوید: شرکت ما با طراحی انواع محصولات متنوع تولید شده از گلیم در حال بازاریابی برای این محصولات است و ادامه فعالیت در این زمینه ، آینده صنعت گلیم بافی استان را متحول خواهد کرد .
او های تابلو فرش، مفرش، زیر تلفنی، کیف دخترانه، وسایل آشپزخانه، دستگیره آشپزخانه، دمکش برنج، جای سیخ ، جامدادی و حتی جاکلیدی را به بافندگان سفارش کردیم و توانسته ایم مشتریان جدیدی برای این محصولات پیدا کنیم .
وی می افزاید: متاسفانه نبود نمایشگاه دایمی برای عرضه محصولات دستبافت در استان موجب شده است که بازاریابی این محصولات سرعت مورد انتظار را نداشته باشد اما تلاش می کنیم با استفاده از ظرفیت فضای مجازی این خلاء را پر کنیم و خوشبختانه به موفقیت های قابل توجهی دست یافته ایم .
مدیر کل میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری استان نیزاز تلاش برای احداث بازارچه دایمی صنایع دستی در مسیرهای گردشگری استان خبر می دهد و می گوید : محل ایجاد این بازارچه ها در ورودی شهر نمین و اردبیل از سمت آستارا تعیین شده است و از بهار سال آینده راه اندازی این بازارچه ها عملیاتی می شود . .
نادر فلاحی با بیان اینکه راه اندازی این بازارچه ها فرصت خوبی برای عرضه انواع صنایع دستی و از جمله گلیم به گردشگران فراهم خواهد کرد از برنامه ریزی برای ایجاد چنین بازارچه هایی در ورودی شهرهای نیر ، سرعین ، مشگین شهر و خلخال خبر داد .
گلیم ایرانی با توجه به سبکی وزن و آسان بودن حمل و نقل به عنوان یک مرسوله پستی، غیر شکستنی بودن ، زیبائی قابل نمایش در فروشگاه های اینترنتی و قابلیت کادوئی داشتن و همچنین تشنگی دنیای فراصنعتی برای یک محصول غیرماشینی می تواند مشتریان زیادی را به خود جلب کند .
به گفته کارشناسان مسئولان امر می توانند با ثبت ملی گلیم های تولید شده در استان به ویژه گلیم عنبران ، کمک به برندسازی و معرفی گلیم اردبیل در جشنواره‌های ملی و بین المللی ، حمایت از بافندگان و تسهیل صادرات آن به رونق گلیم بافی و افزایش اشتغال های پایدار در این بخش کمک کنند .