استاد دانشگاه و کارشناس مسائل سیاسی شهرستان فیروزکوه:
کودتای ۲۸ مرداد، یکی از مهمترین و سرنوشتسازترین حوادث تاریخ معاصر ایران است
فیروزکوه (پانا) - استاد دانشگاه و کارشناس مسائل سیاسی شهرستان فیروزکوه، کودتای ۲۸ مرداد را یکی از مهمترین و سرنوشتسازترین حوادث سیاسی تاریخ معاصر ایران دانست و گفت که این کودتا سرمنشا بسیاری از حوادث تاریخیِ تلخ این سرزمین به شمار می‌آید.
علی‌اکبر اسفندیار، استاد دانشگاه و کارشناس مسائل سیاسی شهرستان فیروزکوه به مناسبت کودتای ۲۸مرداد در گفت‌و‌گو با پانا اظهار کرد:«کودتای ۲۸ مرداد یا عملیات آژاکس، کودتایی بود که در سال ۱۳۳۲شمسی توسط عوامل خارجی علیه دولت مصدق اجرا شد و با سقوط دولت مصدق، حکومت ایران وارد مرحله جدید سیاست تحمیلی شد؛ این کودتا یکی از مهمترین و سرنوشتسازترین حوادث سیاسی تاریخ معاصر ایران است. کارشناسان، چرخش و انتقال قدرت صورت گرفته در این کودتا را، نمونه‌ای دیگر از تلاش استعمار خارجی به مدد استبداد داخلی برای محروم‌ساختن ملت و کشور ایران از سه‌مولفه الهام‌گرفته از آموزه‌های دینی یعنی، استقلال، آزادی و کرامت انسانی می‌دانند.»
اسفندیار افزود:«این کودتا یکی از نقاط چرخش و انتقال قدرت، از یک دولت ملی به یک دولت دست‌نشانده خارجی است. به اعتراف تاریخ، به وضوح می‌توان دخالت آمریکا و دست‌داشتن این کشور را در این کودتا مشاهده کرد. این کودتا، حکومت مصدق را برانداخت و رژیم دیکتاتوری را جایگزین آن نموده و همه فعالیت‌های سیاسی جامعه را سرکوب کرد.»
این استاد دانشگاه همچنین بیان کرد:«عوامل بروز کودتای ۲۸مرداد وجود یک سیاست مبهم، بدون ضابطه و گیج‌کننده در بین احزاب و جناح‌های داخلی کشور و نبود یک سیاست شفاف خارجی و تلاش برای سرکوبی نیروهای پشتیبانی کننده نظام و دلسردشدن نیروهای ملی و مذهبی بود. جوی که در زمان کودتا بر ایران حاکم بود، شامل سردرگمی و بلاتکلیفی ملیون، مذهبیون و حتی حزب توده می شد، ایران موضع مشخصی در قبال آمریکا نداشت و زمانی که به حمایت آمریکا به عنوان یک قدرت ایده‌آل اعتماد کرد، این کشور به‌خاطر اولویت‌های منطقه‌ای و نفتی خویش با انگلیس هم پیمان شد و کودتای ۲۸ مرداد را برای ایران رقم زد.»
اسفندیار تصریح کرد:« امروز نیز استراتژی کلان رابطه با آمریکا از طرف مقام معظم‌رهبری تعیین می‌شود و ایشان موضع شفاف خویش را دراین رابطه بارها تبیین کرده‌اند، اما با این وجود احزاب و جناح‌های داخلی گاها هزینه‌های کلان تئوری و فکری را صرف این موضوع می‌کنند، یکی از عوامل کودتای ۲۸مرداد نیز همین مساله بود، یعنی نیروهای داخلی برای موضوعی هزینه دادند که جواب نداد، در حالی که اگر این هزینه صرف نیروهای داخلی می‌شد و جناح‌های داخلی را تقویت می‌کردند، کودتای ۲۸ مرداد ممکن بود اتفاق نیفتد.»
وی گفت:« یکی دیگر از عواملی که منجر به کودتای ۲۸مرداد شد، تلاش برای سرکوبی نیروهای پشتیبانی کننده نظام بود، ۲۸ مرداد از نیروهای ملی، مذهبی و حتی توده‌ای خالی شد، خطر این مساله امروز نیز وجود دارد، چون جناح‌ها وقتی همدیگر را تضعیف کنند و با هم در تقابل باشند در مواقع کلیدی نمی‌توانند با هم متحد شوند و ۲۸ مرداد نقطه عطفی بود که گروه‌ها از هم منزجر شوند، البته این خطر هنوز در کشور ما به وقوع نپیوسته است.»
این استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال که چه اتفاقی در نظام جهانی افتاده است که کودتایی همچون کودتای ۲۸ مرداد رخ می‌دهد، گفت:«تداوم رابطه کشورهای شمال و جنوب و یا مرکز و پیرامون و تداوم و بقای کشورهای بزرگ در عقب نگه داشتن کشورهای پیرامونی، عاملی برای این کودتا بود.»
وی در رابطه با شرایط ایران در زمان کودتای ۲۸ مرداد بیان کرد:«در آن دوران ایران در نظام جهانی به عنوان مصرف کننده کالاهای وارداتی کشورهای دیگر و تولید کننده مواد خام برای این کشورها بود و همین موضوع عاملی برای نگرانی کشورهایی همچون امریکا جهت از دست رفتن منافعشان محسوب می‌شد.»
اسفندیار در ادامه تصریح کرد:«کنترل کشور مرکز و به تعبیری آمریکا که به عنوان کشور هژمون مطرح بود از احتمال تسری نهضت ملی شدن صنعت نفت به کشورهای دیگر نگران بود و همین موضوع سبب شد تا از طریق کودتا از تسری نهضت جلوگیری کند. دلایل دیگری همچون ترس از احتمال حضور کمونیست‌ها و پیوستن ایران به کمونیست‌ها نیز عاملی برای دخالت آمریکایی‌ها و ایجاد کودتا در ایران قابل ذکر است.»
استاد دانشگاه و کارشناس مسائل سیاسیِ شهرستان‌فیروزکوه در پایان گفت:«نهضت ملی شدن صنعت نفت، فرهنگ جهانی را به چالش کشید و عاملی برای الگو پذیری کشورهای دیگر از جهت هماهنگی نخبگان در یک کشور پیرامونی مثل ایران و تشکیل یک نهضت ملی بود.»
دانش‌آموز خبرنگار: فاطیما ایلکا
ارسال دیدگاه