راهی عاقلانه برای تحریم‌های ظالمانه

در این چهل و اندی سال گذشته نه تنها به طور مداوم از شدت تحریم‌ها کاسته نشده که شاهد افزایش روزافزون آن نیز بوده‌ایم. اما به راستی برای مقابله با تحریم‌هایی که بیش از هر چیز مردم ایران را هدف قرار داده است چه کارهایی انجام شده و چه کارهایی باید انجام شود؟ راه گفتگو و مذاکره پیموده شده، اما با خلف وعده از سوی طرف مقابل به بن بست رسیده است. سخنان رهبر انقلاب درباره اقتصاد مقاومتی نیز تا به امروز به طور دقیق عملیاتی نشده است. بحث دور زدن تحریم‌‌ها نیز که در برخی از دولت‌ها به طور جدی پیگیری می‌شد با ایجاد شبکه های فساد، نشان داد که مسیر قابل اعتنایی نیست. البته در این راه آخر برای دریافت پول نفت کشور از سایر کشورها بایستی دست به دامان صرافی‌ها می‌شدیم که در نهایت نزدیک به نیمی از وجه را به عنوان کارمزد برای خود برمی‌داشتند که عملاً نه تنها مقرون به صرفه نبود که عاقلانه نیز نبود. تنها راهی که از سوی بسیاری از اقتصاددانان پیشنهاد شده است و دولت سیزدهم نیز در این راه گام برمی‌دارد، بحث تهاتر نفتی است. بدین معنا که موارد مورد نیاز کشور را از سایر کشورها وارد می‌کنیم و به جای پرداخت وجه به آنها نفت و مشتقات نفتی می‌دهیم. این راه یکی از مطمئن ترین راه‌ها برای دور زدن تحریم‌ها بدون ایجاد شبکه فسادزا است. سفرهای اخیر رئیس جمهور به کشورهای مختلف در همین راستا انجام شده است تا پیش از این ایران با بسیاری از کشورهای آفریقایی مراودات مستقیم نداشت. مثلاً نفت خود را به چین می‌داد و چین در عوض از یک کشور آفریقایی برای ایران چای و برنج خریداری می‌کرد با قیمت بسیار پایین و طلب ایران را به این شکل پرداخت می‌کرد که البته در این میان چین هم سهم خود را از این معامله دو سر سود می‌برد.

سفر رئیس جمهور به بسیاری از کشورهایی که شاید اسمشان هم به گوش ما نخورده باشند در حقیقت برای حذف واسطه‌های کلانی مانند چین، روسیه و کشورهای اروپایی است. هرچند این دیدارها و این مسیر جدید در تناقض با جایگاه روسیه و چین در سیاست خارجی ایران قرار ندارد. اگر این رویه به طور صحیح و اصولی برنامه‌ریزی و اجرا شود می‌تواند بخش بزرگی از بار و فشار اقتصادی را از روی دوش مردم ایران بردارد. هرچند این روند زمانبر بوده و نیازمند صبر و همراهی از سوی مردم و درایت از طرف مسئولان است.

*کارشناس رسانه