نشست تخصصی نقد و بررسی فیلم کوتاه «رهایی» برگزار شد

واحد آفرینش‌های هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان خوزستان به مناسبت روز سینما، فیلم رهایی، اثر ناصر تقوایی و از محصولات سینمای کودک در دهه ۱۳۵۰ را با حضور رضا سیادت مدیر خانه فیلم اهواز، فرهاد پروین نویسنده و مدرس دانشگاه، مریم فهیم پور کارشناس هنرهای نمایشی و اعضای نوجوان مراکز، پیش از ظهر دوشنبه ۲۱ شهریورماه ۱۴۰۱ در خانه فیلم، مورد نقد و بررسی قرار داد.

در ابتدا رضا سیادت، مدیر خانه فیلم اهواز برای اعضا دلیل نامگذاری این روز، نام بردن از اولین کارگردان‌های ایرانی،خوزستانی، انواع دوربین‌های فیلمبرداری و نوع کارکرد آنها را توضیح داد.

وی با در اختیار گذاشتن دوربین های مختلف فیلمبرداری، نوجوانان را با تاریخچه پر از ماجرای سینما آشنا کرد.

فرهاد پروین پس از اکران فیلم با اشاره به سکانس‌های آغاز فیلم گفت: کارگردان قبل ازشروع فیلم، خلاصه‌ای از آن را با پرده‌برداری از وضعیت زندگی مردمان منطقه جنوب کشور، نوع پوشش، سبک زندگی و..... را به بیننده نشان می‌دهد.

وی با بیان این سؤال که داستان از کجا شروع می‌شود؟ ذهن نوجوانان را به عمق فیلم می‌برد و تا آنان را به مشارکت در بحث دعوت کند.

سیادت در ادامه افزود: نقطه شروع داستان با نقطه شروع فیلم متفاوت است. نقطه شروع فیلم جایی است که بعد از سیاهی اولین تصویر بر روی پرده ظاهر شد، اما نقطه شروع داستان لحظه‌ای بود که صید ماهی توسط بچه‌ها که اتفاقی خاص محسوب می‌شود رخ داد.

وی تصریح کرد: با آشنایی با دریای جنوب، نوع ماهی‌ها و جغرافیای این خطه از ایران‌زمین، این سؤال پیش خواهد آمد که ماهی قرمز در دریا وجود ندارد و بیننده این موضوع را با گوش دادن به دیالوگ‌های بچه‌ها در فیلم نیز متوجه می‌شود و با تعجب بچه‌ها از دیدن چنین صیدی اتفاق خاص داستان رخ داده است که در سینما از آن به‌عنوان "حادثه محرک" نام می‌برند.

فرهاد پروین توضیح داد؛ پس از گذر از این اتفاق خاص داستان شروع شد و دیگر صحنه‌های فیلم از حالت عادی خارج شده است. همان‌طور که دیده شد بین بچه‌ها کشمکش رخ می‌دهد و هر کس به نوع در تلاش برای به دست آوردن ماهی قرمز به تکاپو می‌افتد.

وی در ادامه گفت: شکسته شدن سر یکی از بچه‌ها توسط دیگری برای به دست آوردن ماهی قرمز در این فیلم، از دیگر اتفاقات بزرگ داستان محسوب می‌شود، زیرا پس از آن پسربچه خاطی توسط پدر خود محبوس می‌شود و باعث شد کودک حس خود و ماهی زندانی در کیسه آب را یک حس مشترک بداند و تلنگری شد تا به این موضوع پی ببرد که وضعیت ماهی در حالت مناسبی نیست و برای رهایی او به فکر می‌رود.

سیادت بعد از تعریف خلاصه‌ای از فیلم رهایی بیان کرد: این تعریف سطح ظاهری فیلم است و هر کدام از شما بعد از دیدن آن می‌توانید به راحتی به توضیح آن بپردازید. اما با دقت بیشتر به آن مخاطب متوجه این موضوع می‌شود که هدف از ساخت "رهایی" تنها بیان این داستان ساده نیست، بلکه کارگردان در تلاش است به بیننده لایه دیگری از موضوع را انتقال دهد.

فرهاد پروین با بیان اینکه انتخاب اسم فیلم هدفمند است گفت: کارگردان با انتخاب اسم "رهایی" اولین کد را به مخاطب داده است که خود نماد آزادی است و اینکه فقدان آن برای هر موجودی آزاردهنده است.

وی توضیح داد: در اینجا داستان در تلاش است لایه دیگر خود را که همان بازگو کردن ارزش آزادی است، را بیان کند و استفاده از ماهی قرمز معنای بیشتری پیدا کرده است.

پروین در ادامه تشریح کرد: در کنار به‌کارگیری ماهی قرمز، انتخاب کودک در فیلم نیز هدفمند بوده است زیرا ممکن است صید ماهی قرمز برای بزرگترها اتفاق عادی محسوب شود، اما این رخداد در دنیای کودکی رنگی متفاوت‌تر به خود می‌گیرد.

وی گفت: شخصیت داستان با قرار دادن تنگ ماهی در پنجره روبه سوی دریا، به همزادپنداری دست می‌زند و در اینجا کودک، ماهی قرمز، دریا، تنگ و اتاق قفل‌شده، زنجیروار به هم مرتبط شده و یک شبکه معنایی را برای بیننده ایجاد کرده است.

در پایان نشست نقد و بررسی فیلم "رهایی" اعضا هر کدام درک خود را از نمادهای فیلم به اشتراک گذاشتند و با فرهاد پروین، مهمان این نشست به گفت‌وگو نشستند.