معاون پرورشی دبیرستان شهدای گمنام منطقه ۱۴:
یکی از ضرورت‌های آموزش و پرورش، معادل‌سازی یا معرفی واژه‌های مناسب به جای کلمات بیگانه است
تهران (پانا) - معاون پرورشی دبیرستان شهدای گمنام منطقه ۱۴، توجه به زبان فارسی در کتاب‌های درسی را، از الزامات آموزش و پرورش دانست و یکی از ضرورت‌های آموزش و پرورش برای حفظ زبان فارسی در بین دانش‌آموزان را، معادل‌سازی یا معرفی واژه‌های مناسب برای کلمات بیگانه عنوان کرد.
ملیحه شجاعی؛ معاون پرورشی دبیرستان شهدای گمنام منطقه ۱۴ در گفت وگو با پانا گفت: «زبان فارسی، به دلیل آثار و گستردگی خاصی که در مجموعه فرهنگ اسلامی و ایرانی ما دارد، صرفاً یک زبان نیست و در واقع یک فرهنگ و تمدن است. این زبان به مثابه یک رود جاری است که از گذشته‌ها ریشه گرفته و در زمان حال جاری و به سوی آینده در حال حرکت است؛ یعنی انسان را در امتداد زمان قرار می‌دهد و به واسطه این زبان، زمان گذشته، حال و آینده به یکدیگر مرتبط می‌شوند و راه تمدنی ما شکل می‌گیرد. نکته دیگر این است که زبان فارسی صرفاً در ایران، ساری و جاری نیست و تعداد قابل توجهی از کشورها مانند افغانستان، پاکستان، قرقیزستان، تاجیکستان و ... به زبان فارسی تکلم و حتی نگارش می‌کنند و این نشان‌دهنده جایگاه بلند زبان فارسی و تأثیر آن بر فرهنگ و تمدن است.»
وی به بُعد تاریخی زبان فارسی اشاره کرد و گفت: «از بعد تاریخی هم اگر به صدر اسلام نگاه و به منابع تحقیقی مراجعه کنیم، می‌بینیم که حضرت رسول اکرم (ص) در آن زمان، مترجمانی را معین کرده بودند تا زبان فارسی را بیاموزند و این نشان دهنده این است که زبان فارسی، یک درخت ریشه دار کهنسال است که حتی پس از پذیرش اسلام از سوی مردم ایران، جایگاه خود را حفظ کرد. این در حالی است که بسیاری از کشورها، با پذیرش اسلام، زبان عربی را پذیرفتند. البته بدیهی است که عربی، زبان قرآن و دینی ماست اما حفظ زبان فارسی در ایران، ریشه در فرهنگ و تمدن ما دارد.»
معاون پرورشی دبیرستان شهدای گمنام تصریح کرد: «زبان فارسی از جهات مختلف برای ما اهمیت دارد که یکی از آنها بعد اجتماعی و فرهنگی است. زیرا فرهنگ، روح یک ملت است و زبان در پیکره فرهنگ، مهم‌ترین و مؤثرترین جایگاه را دارد. در واقع از طریق زبان، فرهنگ، انتقال و ترویج می‌یابد. از بعد سیاسی نیز، بدیهی است که اگر زبان یک ملت گرفته شود، بسیاری از موارد آن ملت گرفته می‌شود و اینکه گفته می‌شود که چرا از واژه‌های بیگانه نباید استفاده کنیم، همین است. زیرا تلاش ما این است که هویت خودمان را حفظ کنیم.»
وی بر لزوم توجه به زبان فارسی در کتاب‌های درسی تأکید کرد و گفت: «زبان فارسی از طریق کتاب‌های درسی، مجلات رشد و امثال اینها تألیف می‌شود. بنابراین باید واژه‌های بیگانه را در این منابع پالایش کنیم تا واژه‌های خالص زبان فارسی را، در این منابع شاهد باشیم. مخصوصاً در درس علوم این مسئله بیشتر مطرح است و باید به آن توجه ویژه کنیم. البته این کار نیاز به متخصصان حوزه ادبیات و زبان فارسی دارد که در فرهنگستان حضور دارند. مسئله اصلی این است که باید زبان فارسی را از کلمات بیگانه خالی کنیم و در حوزه کار خودمان این موضوع محل بحث است. از حیث نیاز ما، کلمات دو بخش هستند که یک قسمت آن مربوط به اسامی خاص است و باید تلاش کنیم که اسامی بیگانه بر روی مدارس نامگذاری نشوند. دسته دوم، کلمات بیگانه‌ای است که معادل رایجی در کشور دارند و مهم‌ترین دسته هستند که باید در تمام بخش‌ها، چه کتاب‌های درسی و چه سایر بخش‌ها تغییر کند.»
شجاعی بیان کرد: «به نظرم یکی از دلایل ترویج کلمات غربی، به فرهنگستان زبان فارسی مربوط است. اما نکته دیگر این است که ما به عرف در این راستا توجه نکرده‌ایم. به نظر من باید در این بخش انجمن‌های مردم نهاد، دانش بنیان و کشوری داشته باشیم تا بتوانیم در مواجهه با موارد تازه، با سرعت عمل کنیم. این مسئله در کشورهای عربی دیده می‌شود و کلمات با سرعت تولید و در بین مردم ترویج پیدا می کند.»
وی در تکمیل صحبت هایش افزود: «ما در مورد معادل‌سازی یا معرفی واژه‌های مناسب برای کلمات بیگانه در آموزش و پرورش، به چند اصل باید پایبند باشیم. در رأس این موارد، توجه به افراط و تفریط است و در این کار اسامی خاص یا برخی واژه‌هایی که بسیار نهادینه شده‌اند و مشکلی ندارند را با اصرار جایگزین کنیم. برای ما اصل است که برای واژه‌های غربی معادل مناسب پیدا کنیم اما به هر حال، در این کار نیز نباید به سمت افراط و تفریط سوق پیدا کنیم.»
شجاعی به توجه به انتقال معنای واژه‌ها در جایگزینی تأکید کرد و گفت: «هدف اصلی در این عرصه، گذر از واژه و رسیدن به معناست و باید به این امر توجه کرد. زیرا معنا قطعاً متأثر از فرهنگ است. بنابراین اگر این واژه گزینی را همراه با یک سری امور دیگر لحاظ نکنیم، ممکن است هدفی که به دنبال آن هستیم، گاهی به ضد خود تبدیل شود.»
معاون پرورشی دبیرستان شهدای گمنام منطقه ۱۴، در آخر ضمن تأکید بر لزوم کار گروهی در ترویج زبان فارسی گفت: «بعضی گره‌ها را یک فرد نمی‌تواند باز کند. قطعاً با کار گروهی امور به بهترین نحو انجام می شود. زیرا در مشورت گروهی، عقل‌ها به کمک یکدیگر می‌آیند و بسیاری از گره‌ها باز می‌شود. بنابراین اگر موضوعات به درستی پیش برود، قطعاً مفید فایده است.»
دانش آموز خبرنگار؛ عطیه چوپانی
ارسال دیدگاه