شب یلدا و هزاران آیین در ایران زمین

شب نشینی و جشن‌ هایی که در شب یلدا و در نقاط مختلف ایران برگزار می ‌شود، یک سنت کهن است که با گذشت زمان از دوره داریوش اول تاکنون نه تنها از اهمیت آن کاسته نشده بلکه در نزد ایرانیان جایگاه و اهمیت ویژه ای دارد.

گفتنی است این رسم در تمامی استان ها و شهرستان ها به طور متفاوت و با سنت های مختلف برگزار می شود اما هدف تمامی این مراسمات تحکیم بنیان خانواده است.

برگزاری جشنواره معرفی آیین ها و سنت های دیرینه شب یلدا در آذربایجان شرقی

از این رو هیئت ورزش روستایی و بازی های بومی و محلی آذربایجان شرقی با همکاری اداره کل ورزش و جوانان این استان، همه ساله طی یک جشنواره آیین ها و سنت های دیرینه شب یلدا در مناطق مختلف آذربایجان شرقی و برخی از استان های کشور را به نمایش می گذارد که در این همایش انواع سوغات، غذا های محلی، میوه های مخصوص و... مورد استفاده در شب یلدا در هر منطقه و استان و به مردم معرفی می شوند.

این جشنواره امروز (چهارشنبه) با حضور ۱۰ استان کشور و گروه هایی از سوی هیأت ورزش روستایی و بازی های بومی و محلی این استان ها در غرفه های اختصاصی آداب، رسوم و آیین های مربوط به شب یلدا را در سالن شهید صمد اقدمی شهر تبریز به معرض نمایش عموم گذاشتند.

فرهنگ ها و آداب و رسوم در حال فراموشی است

رییس فدراسیون ورزش روستایی و بازی های بومی و محلی کشور در حاشیه این جشنواره در گفتگو با پانا گفت: صبحت از فرهنگ و جایگاه فرهنگی همیشه زده شده و در گوش همگان هست، اما امروز خوشحالیم که این فرهنگ و اصالت به معرض دید همگان گذاشته شده است.

محمد تقی امیری خراسانی افزود: هدف فدراسیون در کنار وزارت ورزش و جوانان حفظ فرهنگ‌های ملی و مذهبی در حوزه ورزش‌های سنتی و بازی‌های بومی، محلی در قابل پیوست‌های فرهنگی است.

وی تاکید کرد: این نوع جشنواره‌ها بایستی در کلیه‌ استان‌ها به صورت مداوم برگزار گردد چراکه در زندگی دیجیتالی این‌ روزها، فرهنگ‌ها و آداب و رسوم در حال فراموشی است.

امیری خراسانی در آخر خاطرنشان کرد و گفت: البته که خانواده‌ها در حفظ و نگهداری و آموزش این فرهنگ‌ها و آداب و رسوم نقش مهمی ایفا می کنند و رسالت بزرگی برگردنشان است.

حفظ ارزش ها و آداب و رسوم نه تنها در ایران بلکه در همه جای دنیا از اهمیت خاصی برخوردار است

همچنین رییس اداره ورزش و جوانان شهرستان تبریز در این جشنواره در گفت و گو با پانا گفت: ما خیلی شاکریم که امروز روز های شکست کرونا را با سلامتی می بینیم و این همایش زیبا در شهر اولین ها برگزار می شود. لذت این همایش در وهله اول این است که دوستان و آشنایان و خانواده هایمان را با سلامتی در این جمع می بینیم و این یک نعمت بزرگ است که در قبال این نعمت یک پیام مهمی برای ما وجود دارد و آن مواظبت از خود و خانواده است.

حبیب مقصودی افزود: ما اگر مواظب خود باشیم، می توانیم به صورت شاد و در کنار خانواده زندگی کنیم. این میزبانی، میزبانی یک خانواده روستایی و عشایری است که ما آن را در تبریز و بعد از ۲ سال وقفه انجام داده ایم.

وی ادامه داد: در بین این غرفه ها و میز ها، میوه های فصلی هر منطقه، نان های محلی، خوراکی های محلی و ... وجود دارد. و این لباس هایی که بر تن دارند نشانگر فرهنگ غنی ایران اسلامی علی الخصوص شمال غرب این کشور است.

مقصودی در آخر با اشاره به رعایت تمامی پروتکل های بهداشتی و برگزاری بدون تماشاگر این جشنواره گفت: این محفل تقریبا بدون هوادار و بدون تماشاگر در این جا برگزار شده و امیدواریم تا در سال آینده میزبانی خوبی داشته باشیم و شاهد حضور ملت فرهیخته و زیبای آذربایجان در این همایش باشیم چرا که حفظ کردن این سنت نه تنها در ایران بلکه در کشور های دیگر نیز دارای اهمیت است.

از این رو نماینده های برخی از استان ها و شهرستان های آذربایجان شرقی در گفت و گو با پانا به تشریح آیین ها و سنت های مناطق خود پرداختند.

آیین شب یلدا در زنجان

رحیم غفار نماینده استان زنجان در این جشنواره اظهار داشت: در استان زنجان، مردم کدوتنبل ها و چغندرهای سرخ را برای این شب تهیه می کنند. شب چره که شامل گردو ، کشمش ، توت وگندم بوداده ولوبیای خشک است اصلی ترین آجیل شب یلدا در زنجان به حساب می آید. همچنین رسم دادن پول ودست بافت هایی که برای نوه ها آماده شده همچنان ادامه دارد.

وی افزود: همچنین ما در استان زنجان در شب چله در خانه پدر جمع شده و آن ها با داستان ها و بازی ها و خوراکی های محلی مارا سرگرم می کنند و در زنجان غذای سنتی « کله جوش» معروف است و در شب چله می توان این غذا را در تمامی خانه ها مشاهده کرد.

مراسم «چله شو» در مازندران

همچنین محبوبه حسینی غرفه دار استان مازندران در رابطه با آیین های این استان گفت: ما در مازندران به شب چله « چله شو» می گوییم که در این شب از میوه های وحشی مازندران در سفره شب چله استفاده استفاده می کنیم.

وی افزود: از سنت های قدیم استان مازندران می توان به جمع کردن خوراکی ها در یک سینی بزرگ و به خانه یکدیگر رفتن اشاره کرد که هرکسی در توان خود این کار هارا انجام می دهند.

داستان ها و شعر های جذاب شب‌ یلدا در شهرستان سراب

نماینده شهرستان سراب در این جشنواره گفت : در شب چله ما معمولا خانه بزرگ تر های فامیل جمع می‌شویم و کرسی می‌گذاریم.

رقیه همتی افزود: معمولا ما همیشه آجیل و هندوانه می‌خریم همچنین بزرگ تر های فامیل با داستان ها و شعر های جذابی که در شب چله می‌گویند باعث می‌شوند تا ماهم با اشتیاق به این داستان ها گوش دهیم. سراب محصولات زیادی دارد اما مهم ترین آنها لبنیات سراب است که می‌توان به عسل اشاره کرد که در همه سفره های شب یلدا می توان مشاهده کرد.

انجام بازی های محلی شهرستان هوراند در شب یلدا

غرفه دار شهرستان هوراند گفت: ما در شب یلدا کرسی می‌گذاریم و از خوراکی های که مخصوص شهرستان هوراند از جمله کدوتنبل و از سوغاتی‌های معروف مانند زغال اخته،سماق،پیاز و گردو اشاره کرد که همیشه بر روی سفره است.

اشرف پیروران ادامه داد: از بازی های محلی معروف هوراند هم می‌توان به ۳ سنگ و ۵ سنگ اشاره کرد که در شب چله هم در کنار فامیل انجام می‌دهیم.

بازی های محلی شب یلدا در شهرستان چاراوبماق از یاد رفته اند

همچنین رئیس هیئت بازی های بومی و محلی شهرستان چارایماق در گفت و گو با پانا اظهار داشت : سوغات معروف و مشهور شهرستان چارایماق محصولات کشاورزی این شهرستان است که می‌توان به نخود و گندم این شهرستان اشاره کرد که در شب یلدا از هیچ سفره ای حذف نشده و به نشانه برکت و روزی خداوند در سفره ها قرار می گیرد.

وحید اسماعیلی افزود: یکی از بازی های شهرستان چارایماق ‌که در شب چله انجام می‌دهند (بازی گیش گوتورمه) و (بازی گردو) است که از قدیم در این مراسمات بازی می‌کنند. ولی این بازی ها از یاد رفته اند و ما اکنون به همراه هیئت ها تلاش می‌کنیم این بازی ها که مخصوص شهرستان چارایماق است را احیا کنیم.

خبرنگاران: بیتا غضنفر اقدم - مبین محمدپور