راه‌های پیشگیری و درمان دیابت نوع ۲
اصفهان ( پانا) - در بیماری دیابت نوع ۲، بدن در تبدیل کربوهیدرات‌های موجود در مواد غذایی به انرژی ضعیف عمل می‌کند و باعث افزایش قند خون افراد می‌شود.
در صورت ابتلا به دیابت نوع دوم، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، نابینایی و بیماری‌های اعصاب با گذشت زمان افزایش می‌یابد. افراد از هر رده سنی به این بیماری مبتلا می‌شوند و علائم اولیه آن خفیف است. از بین هر سه فرد مبتلا به دیابت نوع دوم، یک نفر از بیماری خود اطلاعی ندارد.
علائم اولیه دیابت نوع ۲ چیست؟
افراد مبتلا به دیابت نوع دوم اغلب در ابتدا هیچ علامتی از خود بروز نمی‌دهند. در هنگام بروز نشانه‌ها، یکی از اولین علائم تشنگی زیاد است. خشکی دهان، افزایش اشتها، تکرر ادرار (هر یک ساعت یکبار) و کاهش یا افزایش غیرمعمول وزن، بعضی دیگر از علائم این بیماری است. با افزایش سطح قند خون، مشکلات دیگری مانند سردرد، تاری دید و خستگی ایجاد می‌شود.
در بسیاری موارد، دیابت نوع دوم تا زمان ایجاد عوارض جدی تشخیص داده نمی‌شود. بریدگی یا زخم‌هایی که دیر التیام می‌یابد، عفونت‌های قارچی مکرر یا عفونت‌های دستگاه ادراری و خارش پوست، به‌ویژه در ناحیه کشاله ران بعضی از علائم جدی این بیماری است.
دیابت نوع ۲ و مشکلات جنسی
دیابت می‌تواند به رگ‌های خونی و اعصاب دستگاه تناسلی آسیب برساند. این امر به از دست‌دادن احساس منجر می‌شود. زنان مبتلا به این بیماری نیز مستعد خشکی واژن هستند. از هر سه فرد مبتلا به دیابت، تقریباً یک نفر از مشکلات جنسی رنج می‌برد. بین ۳۵ تا ۷۰ درصد مردانی که به این بیماری مبتلا هستند، در طول عمر خود تا حدی ناتوانی جنسی را تجربه خواهند کرد.
عوامل خطر آفرین دیابت نوع ۲
بعضی از عادت‌های ناسالم و بیماری‌های مرتبط با شیوه زندگی مانند افزایش وزن، به خصوص در ناحیه کمر، سبک زندگی بی‌تحرک، سیگار کشیدن، مصرف مقدار زیادی گوشت قرمز، گوشت فرآوری‌شده، لبنیات پرچرب و شیرینی و سطوح ناسالم کلسترول و تریگلیسیرید می‌تواند احتمال ابتلا به دیابت نوع ۲ را افزایش دهد.
عواملی که نمی‌توان آن‌ها را کنترل کرد شامل این موارد است.
نژاد یا قومیت، اسپانیایی‌ها، آمریکایی‌های آفریقایی تبار، آمریکایی‌های بومی و آسیایی‌ها به احتمال بیشتری به این بیماری مبتلا می‌شوند.
سابقه خانوادگی دیابت، وجود والدین یا خواهر و برادر مبتلا به دیابت، احتمال ابتلا به دیابت نوع ۲ را افزایش می‌دهد.
سن، افزایش سن (بالای ۴۵ سال) خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را افزایش می‌دهد.
عوامل خطر آفرین برای زنان
در صورت ابتلا به دیابت بارداری، تولد نوزاد دارای وزن بیش از چهار کیلوگرم و مبتلا بودن به سندرم تخمدان پلیکیستیک، احتمال ابتلا به دیابت نوع ۲ را افزایش می‌دهد.
انسولین چگونه عمل می‌کند؟
در یک فرد سالم، انسولین به تبدیل غذا به انرژی کمک می‌کند. معده کربوهیدرات را به قند تجزیه کرده، قند وارد جریان خون می‌شود و لوزالمعده را وادار به ترشح میزان کافی از هورمون انسولین می‌کند. این امر به سلول‌ها کمک می‌کند تا از قند برای تولید انرژی استفاده کنند.
مشکلات متابولیسمی
در دیابت نوع دوم، سلول‌های بدن نمی‌تواند از قند به‌درستی استفاده کند. این امر بدان معنی است که مقدار زیادی از این ماده در خون وجود دارد. در نوعی بیماری به نام مقاومت به انسولین، بدن این هورمون را ایجاد می‌کند، اما سلول‌های بدن از آن استفاده نمی‌کند یا آنچنان که باید به آن پاسخ نمی‌دهد. اگر مدتی مبتلا به دیابت نوع دوم بوده و تحت درمان قرار نگرفته‌اید، لوزالمعده، انسولین کمتری ایجاد می‌کند.
دیابت نوع ۲ چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک برای تشخیص این بیماری آزمایش هموگلوبین A۱c (بهترین آزمایش برای شناسایی قند خون) را تجویز می‌کند. این آزمایش سطح متوسط قند خون را طی دو تا سه ماه گذشته نشان می‌دهد. در صورت مشاهده علائم بیماری، ممکن است پزشک آزمایش تصادفی قند خون را برای فرد تجویز کند که سطح فعلی قند خون او را نشان می‌دهد.
رژیم غذایی در کنترل دیابت مؤثر است
تغییر رژیم غذایی و از دست دادن وزن اضافی نیز سطح قند خون را کنترل می‌کند. کربوهیدرات موجود در رژیم غذایی خود را با دقت بررسی کنید. در هر وعده مقادیر یکسانی مواد غذایی مصرف کنید، میزان چربی و پروتئین مصرفی خود را تعیین کنید و بدین ترتیب کالری را کاهش دهید. از پزشک خود بخواهید شما را به یک متخصص تغذیه ارجاع دهد تا او به انتخاب یک برنامه غذایی سالم کمک کند.
ورزش اهمیت دارد
انجام تمرینات ورزشی منظم مانند تمرینات قدرتی یا پیاده‌روی، استفاده بدن از انسولین را بهبود می‌بخشد و می‌تواند قند خون را کاهش دهد. فعال‌بودن نیز به خلاص‌شدن از شر چربی بدن، کاهش فشار خون و محافظت در برابر بیماری‌های قلبی کمک می‌کند. سعی کنید در اکثر روزهای هفته به‌طور متوسط ۳۰ دقیقه فعالیت داشته باشید.
آرامش به بهبود بیماری کمک می‌کند
استرس می‌تواند فشارخون و قند خون را بالا ببرد. تکنیک‌های آرام‌سازی مانند تنفس عمیق، مراقبه یا تجسم را تمرین کنید. صحبت با یک دوست، یکی از اعضای خانواده یا مشاور نیز می‌تواند در این زمینه مؤثر باشد.
داروهای دیابت
اگر رژیم غذایی و ورزش نتواند قند خون را کنترل کند، پزشک داروی بیشتری تجویز می‌کند. انواع زیادی قرص دیابت در دسترس است. بعضی از آن‌ها لوزالمعده را وادار به تولید انسولین بیشتر می‌کند. بعضی دیگر به بدن کمک می‌کند تا از انسولین بهتر استفاده کند یا مانع از هضم نشاسته می‌شود. بعضی داروهای دیگر نیز سرعت افت انسولین را کاهش می‌دهند.
تزریق انسولین
پزشک ممکن است در اوایل درمان انسولین تجویز کرده و آن را با قرص‌ها ترکیب کند. این امر همچنین می‌تواند به افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ که دچار "نارسایی سلول بتا" هستند، کمک کند؛ بدان معنی که هنگام بالا بودن قند خون، سلول‌های لوزالمعده دیگر انسولین تولید نمی‌کند. اگر این اتفاق بیفتد، تزریق انسولین بخشی از زندگی روزمره خواهد شد.
داروهای تزریقی غیر انسولین
داروهایی موسوم به تزریقات غیرانسولین برای مبتلایان به دیابت نوع ۲ موجود است. این داروهای تزریقی باعث تولید انسولین در بدن و کنترل قند خون می‌شود.
چرا آزمایش قند خون اهمیت دارد؟
پزشک می‌تواند نحوه استفاده از گلوکومتر را برای بررسی قند خون به شما نشان دهد. این دستگاه امکان آگاهی از نحوه عملکرد برنامه درمانی‌تان را برای شما فراهم می‌کند. تعداد و زمان آزمایش به میزان کنترل دیابت، نوع درمان و میزان ثبات قند خون بستگی دارد. زمان معمول آزمایش قند خون، هنگام بیدارشدن، قبل و بعد از غذا و ورزش و هنگام خواب است.
مشکلات قلبی و شریانی
در صورت درمان‌نشدن دیابت با رژیم غذایی سالم و ورزش، احتمال تشکیل پلاک در شریان‌ها وجود خواهد داشت. این ماده چسبنده سرعت جریان خون را کاهش داده و خطر لخته شدن را افزایش می‌دهد. در نتیجه این امر منجر به سخت‌شدن شریان‌ها (آترواسکلروز یا تصلب شرایین) و حمله قلبی یا سکته مغزی می‌شود. از هر سه فرد مبتلا به دیابت، حدود دو نفر در اثر بیماری قلبی جان خود را از دست می‌دهند.
بیماری‌های کلیوی
هرچه مدت ابتلا به دیابت طولانی‌تر باشد، احتمال ایجاد بیماری مزمن کلیه بیشتر می‌شود. دیابت، عامل اصلی نارسایی کلیه و عامل اصلی تقریباً نیمی از بیماری‌های جدید است. کنترل قند خون، فشار خون و کلسترول می‌تواند خطر این عارضه را کاهش دهد. انجام آزمایشات سالانه و مصرف دارو می‌تواند باعث کندشدن پیشرفت این بیماری و حفظ سلامت کلیه‌ها شود.
مشکلات چشم
قند خون بالا به رگ‌های خونی ریز که اکسیژن و مواد مغذی را به شبکیه منتقل می‌کنند، آسیب می‌رساند. این عارضه که رتینوپاتی دیابتی diabetic retinopathy نامیده می‌شود، ممکن است منجر به از دست‌دادن بینایی و خونریزی شبکیه چشم شود که علت اصلی نابینایی در افراد بین ۲۰ تا ۷۴ سال محسوب می‌شود.
درد عصبی دیابت
با گذشت زمان، دیابت کنترل‌نشده و قند خون بالا می‌تواند باعث آسیب عصبی شود. علائم این بیماری شامل احساس سوزنسوزنشدن، بی‌حسی، درد و خوابرفتگی (غالباً در انگشتان دست یا پاانگشتان پا) است. کنترل دیابت می‌تواند به جلوگیری از آسیب‌های بیشتر کمک کند.
دیابت و قطع عضو
آسیب عصبی دیابت باعث می‌شود پاها به سختی احساس شود. البته ممکن است متوجه وجود زخم نشوید، اما سخت‌شدن شریان‌ها، جریان خون را به این ناحیه کاهش می‌دهد. حتی یک جراحت کوچک می‌تواند باعث ایجاد زخم در پا شود. در موارد شدیدعفونت می‌تواند منجر به قطع عضو شود.
آسیب دندان‌ها و لثه‌ها
قند خون بالا می‌تواند تغدیه لازم را برای باکتری‌های ایجادکننده پلاک فراهم کند. ایجاد پلاک منجر به تشکیل حفره، پوسیدگی دندان و بیماری لثه می‌شود. بیماری شدید لثه می‌تواند باعث از بین‌رفتن دندان شود. این بیماری لثه‌ها، بافت‌ها و استخوان‌هایی که دندان را در جای خود نگه می‌دارد، تضعیف می‌کند و احتمال ابتلا به عفونت را افزایش می‌دهد.
آیا می‌توان از ابتلا به دیابت نوع ۲ پیشگیری کرد؟
یکی از شگفت‌آورترین موارد مربوط به دیابت نوع ۲ این است که می‌توان از ابتلا به آن جلوگیری کرد. برای کاهش احتمال ابتلا به این بیماری رعایت دستورالعمل‌های مربوط به جلوگیری از بیماری‌های قلبی شامل پیروی از یک رژیم غذایی سالم، ورزشکردن به مدت ۳۰ دقیقه برای مدت پنج روز در هفته، حفظ وزن سالم و انجام آزمایش پیش‌دیابت، کافی است. افراد مبتلا به پیش‌دیابت نیز با تغییر در شیوه زندگی و مصرف دارو می‌توانند از ابتلا به دیابت پیشگیری کنند.
ارسال دیدگاه