آسیب‌شناسی دخالت در انتخاب رشته کنکور

یکی از انتخاب های مهم زندگی هر فرد پس از پایان تحصیلات متوسطه، انتخاب رشته تحصیلی و دانشگاه محل تحصیل است. این انتخاب که تاثیر چشمگیری در تعیین سرنوشت شغلی و حتی هویتی افراد دارد، تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار می گیرد که می توان آنها را به دو دسته درونی و بیرونی تقسیم کرد.

الف) عوامل بیرونی:

۱- خانواده؛

۲- محیط آموزشی؛

۳- افراد اثر گذار در زندگی فرد؛

۴- گروه های همسالان؛

۵- رسانه ها و وسایل ارتباط جمعی؛

۶- پیشرفت علوم و تکنولوژی؛

۷- زمینه های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی؛

۸- روش ورود به آموزش عالی؛

۹- ظرفیت پذیرش؛

۱۰- بازار کار؛

ب) عوامل درونی :

عوامل درونی تاثیرگذار بر انتخاب رشته شامل موارد زیر است:

۱-هوش و استعداد؛

۲- علاقه و رغبت؛

۳- ارزش ها و نگرش ها؛

۴- اعتقادات؛

۵- جنسیت؛

۶- توانایی و مهارت؛

۷- ویژگیهای شخصیتی؛

۸- اهداف و انگیزه های فردی؛

۹- تجربیات دانش آموز؛

۱۰-خودباوری و استقلال؛

خانواده (به ویژه پدر و مادر) در امر تحصیل فرزندانشان از قبیل انتخاب اهداف، گرایش تحصیلی و رشته تحصیلی آن ها دخالت یا اظهار نظر می‌کنند و مشورت می‌دهند. گاه این دخالت ها در قالب مشورت و اظهار نظر، مثبت و در پیشرفت و جهت گیری طراحی مسیر صحیح تحصیلی و شغلی فرزند مؤثر است و گاهی موجب انتخاب نادرست و شکست می شود که نتیجه آن نارضایتی و عدم موفقیت خواهد بود.

مواردی که خانواده ها دخالت نادرست در جهت گیری تحصیلی فرزندانشان می کنند

خانواده ها می خواهند فرزندانشان در رشته هایی تحصیل کنند که در خانواده آن ها معمول است.

خانواده ها گاه فرزندان خود را در جهتی سوق می دهند که خود بدان نرسیده اند.

مواردی هم وجود دارد که خانواده ها هدف های تحصیلی جاه طلبانه برای فرزندان خود در نظر می­‌گیرند که امکان حصول به آن ها وجود ندارد و باعث سرخوردگی فرزندان می شود.

بر این اساس به خانواده های محترم توصیه می شود با هماهنگی و مشورت با خود داوطلب و مشاور متخصص و آگاه، تصمیم نهایی را به عهده فرزند خود بگذارند که کارهای پژوهشی نشان می دهد چنانچه انسان خود تصمیم بگیرد پای انتخاب و تصمیم خود می ماند و با انگیزه بیشتر به مسیر پیش رو ادامه می دهد.

از سویی دیگر خانواده ها باید توصیه های ذیل را جدی بگیرند.

فرزندتان را با دیگران مقایسه نکنید و او را طبق قابلیت و توانایی های خودش راهنمایی کنید.

حسرت های گذشته و آرزوهای دست نیافته­ خود را به فرزندتان تحمیل نکنید.

حتما در تصمیم گیری برای انتخاب رشته در کنار فرزندتان باشید و او را در مراکز انتخاب رشته رها نکنید.

در جمع آوری اطلاعات و شناخت منابع موثق به فرزندتان کمک کنید.

همه فرزندان، در برابر زحمات خانواده خود، احساس دین می کنند و این احساس می تواند انتخاب آنها را تحت تأثیر قرار دهد، به آن ها کمک کنید تا انتخاب هایشان واقعی تر و دور از احساسات باشد.

کارنامه کنکور، نشان دهنده شخصیت فرزند شما نیست، بلکه تنها نشان دهنده عملکرد او در کنکور است، بنابراین طوری برخورد نکنید که احترام و اعتماد به نفس فرزندتان پایین بیاید.

اجازه دهید تا فرزندتان علایق و سلایق خود را در انتخاب رشته بیان کرده و حتی پیاده کند. در غیر این صورت ممکن است وارد رشته ای شود که به آن رشته علاقه ندارد.

برخی از عواقب عدم علاقه به رشته ی تحصیلی عبارتند از: بی انگیزه بودن نسبت به درس و تحصیل؛

عدم تمرکز در مطالعه و کاهش یادگیری در دروس و افت تحصیلی؛

بی هدفی و سر درگمی؛

روی آوردن به انحرافاتی مانند اعتیاد؛

نداشتن ارتباطات سالم و قوی با سایرین؛

هدر دادن سرمایه و وقت؛

ایجاد بار اضافی برای سیستم؛

لذت نبردن از دوران دانشجویی؛

*رییس اداره مشاوره تربیتی و تحصیلی اداره کل شهر تهران