۱۰ نکته درباره ورزشگاهی که میزبان ملکه الیزابت شد

امروز، سوم شهریور سالروز افتتاح ورزشگاه «شهید شیرودی» است و به همین مناسبت ۱۰ نکته درباره این ورزشگاه را با هم مرور می‌کنیم:

۱. در سال ۱۳۰۶ یعنی ۱۰ سال پیش از آنکه فدراسیون فوتبال ایران بنیان‌گذاری شود، زمین ورزشگاه امجدیه با لایحه‌ای تصویب‌شده در مجلس برای ساخت یک زمین رسمی فوتبال خریداری شد. این زمین متعلق به فردی به نام «امجد نظام» بود.

۲. «امجد نظام» شرط گذاشته بود که در صورت نام‌گذاری ورزشگاه به نام او، تخفیف ویژه‌ای در فروش زمین بدهد. برای همین این ورزشگاه با عنوان «امجدیه» نام‌گذاری شد. پس از انقلاب اسلامی، ورزشگاه امجدیه به یاد خلبان شهید هوانیروز ارتش در ۸ سال جنگ تحمیلی یعنی «علی‌اکبر شیرودی» به نام او نام‌گذاری شد.

۳. طرح نخستین این زمین فوتبال را مهندس «نیکلای مارکف» و مهندس «سعید» با گنجایش ۲۵ هزار نفر آماده کردند. ساختمان این ورزشگاه در سال ۱۳۱۷ به پایان رسید و در سال ۱۳۱۸ با برگزاری اولین دوره مسابقات قهرمانی ایران در چند رشته ورزشی فعالیت خود را آغاز کرد.

۴. تا پیش از ساخته‌شدن ورزشگاه آزادی، «شهید شیرودی» ورزشگاه خانگی بسیاری از تیم‌های فوتبال تهران از جمله تاج، شاهین، پرسپولیس، دارایی، تهران‌جوان، پاس تهران و همچنین تیم ملی فوتبال ایران بود اما با ساخت ورزشگاه آزادی در غرب تهران و به دلیل جای‌گیری «شیرودی» در مرکز پایتخت، مسئولان دیگر اجازه ندادند بازی مهم فوتبال در آن برگزار شود و بعد از آن تبدیل به یک ورزشگاه دو و میدانی شد.

۵. این ورزشگاه که دور تا دور آن جایگاه تماشاگر دارد، محل بسیاری از رویدادهای تاریخی و به‌یاد ماندنی فوتبال ایران بوده‌ است. نخستین راهیابی فوتبال ایران به بازی‌های المپیک (المپیک ۱۹۶۴ توکیو) با پیروزی بر هندوستان، نخستین قهرمانی جام ملت‌های آسیا با پیروزی بر تیم رژیم صهیونیستی و نخستین قهرمانی در جام باشگاه‌های آسیا در امجدیه صورت گرفت.

۶. در یکی از مسابقات سال ۱۳۴۷ در ورزشگاه امجدیه که بیش از ۳۰ هزار نفر تماشاگر به ورزشگاه آمدند و بسیاری از مردم در بیرون از ورزشگاه پشت درها ماندند، مسئولان وقت تصمیم گرفتند که ساخت ورزشگاه دیگری با قابلیت‌های بیشتر یعنی ورزشگاه آزادی را کلید بزنند.

۷. اسفند سال ۱۳۳۹ ملکه الیزابت دوم برای بازدید از برنامه ورزشی و هنری جوانان ایران و همچنین برای تماشای ورزش باستانی در ورزشگاه امجدیه حضور پیدا کرد و از نزدیک شاهد این رویدادها بود.

۸. ۵ اردیبهشت ۱۳۵۹ در عملیات طبس قرار بود که تکاوران نیروی دلتا با پرواز بالگرد از طبس راهی سفارت اشغال‌شده آمریکا در تهران شوند. به دلیل نزدیکی استادیوم امجدیه به سفارت آمریکا، قرار بود تکاوران از این ورزشگاه به سفارت راه یافته و پس از آزادی گروگان‌ها با بالگردها از ورزشگاه امجدیه به سمت طبس و از آنجا به سوی ناوهای آمریکایی پرواز کنند اما این طرح با رخ‌دادن طوفان شن در طبس شکست خورد.

۹. مهر ۱۳۶۳ سیل جمعیت در امجدیه منتظر بود تا پس از بازی نفت با بانک ملی، دیدار پاس و پرسپولیس از سری مسابقات جام باشگاه‌های تهران را تماشا کند. هجوم هواداران آن چنان بود که شماری از جمعیت، ناگزیر وارد پیست دوومیدانی و زمین شدند. هیئت فوتبال تهران زمانی متوجه شد سپردن میزبانی بازی پرسپولیس و پاس به امجدیه اشتباه است که به جای بازیکنان، مردم وسط زمین بودند. بلندگوی ورزشگاه اعلام کرد به دلیل استقبال زیاد، بازی را بدون فروش بلیت در ورزشگاه آزادی برگزار خواهد کرد اما تماشاگران خشمگین به زمین چمن هجوم آوردند و تشک‌های پرش ارتفاع و پرش با نیزه را آتش زدند. پس از آن، رئیس هیئت فوتبال تهران بازداشت و با قرار وثیقه روانه زندان شد و بازی‌های پرسپولیس نیز هرگز در ورزشگاه شهید شیرودی برگزار نشد.

۱۰. بافت فرسوده ورزشگاه شیرودی، کمبود فضای ورزشی، دسترسی‌های نامناسب برای استفاده از این مجموعه، کمبود فضای پارکینگ برای ورزشکاران، نبود فضای لازم برای تجهیز لوازم و امکانات ورزشی و کمبود فضای سبز، مسئولان را بر آن برداشت تا طرح جامعی برای بازسازی این مجموعه در نظر بگیرند. برای این پروژه ۷ هزار میلیارد تومان هزینه برآورد شد. در طرح اولیه قرار بود که گنجایش این ورزشگاه پس از بازسازی ۲۵ هزار نفری باشد که نهایتا گنجایش آن به حدود ۵ تا ۱۰ هزار تن محدود شد.