از پرسه در ابن بابویه تا دریاچه ای در جنوبی ترین نقطه تهران

به گزارش خبرگزاری پانا،احمد مسجد جامعی صبح روز جمعه پس از حضور در شهرری و زیارت حضرت عبدالعظیم (ع) به ابن بابویه رفت و بر سر مزار برخی از بزرگان مدفون در این آستان حاضر شد. ابن بابویه نخستین گورستان شهرری و دومین گورستان تهران است که بسیاری از مشاهیر ایران در آن دفن هستند. نام این گورستان برگرفته از نام محمد بن بابُویه معروف به شیخ صدوق، یکی از فقها و دانشمندان شیعه است که آرامگاه او در آنجا واقع شده‌است.
مرور شخصیت هایی که در ابن بابویه آرمیده اند
وی پس از گفت و گو با اهالی محل و مردمی که برای زیارت اهل قبور آمده بودند، بر سر مزار مرحوم غلامرضا تختی قهرمان کشتی ایران و جهان که در کنار مقبره خانوادگی «شمشیری ها»ست رفت و با قرائت فاتحه ای، یاد این قهرمان را گرامی داشت. عضو شورای اسلامی شهر تهران، با اشاره به اینکه سال آینده پنجاهمین سال درگذشت تختی است، عنوان کرد: «باید برنامه ویژه ای برای پنجاهمین سال درگذشت تختی در نظر گرفت.»
مسجد جامعی سپس بر سر مزار اشرف الدین حسینی گیلانی معروف به «نسیم شمال»، حاضر شد. او عنوان کرد: «نسیم شمال را به دلیل اشعاری که می گفت دیوانه خواندند و به امین آباد آوردند. این شاعر پس از مدتی در آنجا درگذشت و به همین خاطر به گورستان ابن بابویه آورده و دفن کردند.» عضو شورای اسلامی شهر تهران، درباره زبان این شاعر دوران مشروطیت خاطر نشان کرد: «شاعران دوران مشروطیت در زبان و ادبیات شان، کلماتی به کار می بردند که در عرف، پذیرفته نبودند و در چاپ های امروزی، با نقطه چین برخی کلمات، منتشر می شود اما نسیم شمال از شاعرانی بود که یک مورد از این کلمات را در اشعار و نوشته های خود به کار نبرده است.» او در پایان پیشنهاد داد که سنگ مزار این شاعر مشروطیت، به دلیل آسیب هایی که دیده است، تغییر کند.
احمد مسجد جامعی سپس به زیارت بقعه شیخ صدوق رفت. به گفته این عضو شورای اسلامی شهر تهران، بقعه محمدبن علی بابویه یا آرامگاه شیخ صدوق، مربوط به دوره قاجار است. این اثر در تاریخ ۵ دی ۱۳۷۵ با شماره ثبت ۱۸۱۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. شیخ صدوق از علمای شیعه در قرن چهارم و از بزرگان علم حدیث است.
توجه ویژه به آرامگاه دهخدا
مسجدجامعی پس از این به مزار میرزا ابوالحسن جلوه، رفت. عضو شورای اسلامی شهر تهران، درباره او بیان کرد: «میرزا ابوالحسن طباطبایی زواره‌ای نائینی متخلص به «جلوه»، فیلسوف و عارف ایرانی دوره ناصرالدین‌شاه قاجار بود. او پسر سید محمد مطهر زواره اردستانی بود. پدرش در زمان فتحعلی‌شاه از زواره به تهران آمد و از شاگردان او می توان به سید اسدالله خرقانی، آقا میرزا طاهر تنکابنی و ملا هادی سبزواری، اشاره کرد.»
او پس از زیارت مزار شیخ رجبعلی خیاط از عرفای مشهور، به آرامگاه خانوادگی علی اکبر دهخدا رفت و با حضور این عضو شورای اسلامی شهر تهران، عکسی از این ادیب، سیاست‌مدار و شاعر، بالای سر او نصب شد. مسجدجامعی در این آرامگاه، با اشاره به اینکه نشانه هایی از آرامگاه یک شاعر مانند دهخدا در اینجا دیده نمی شود، تاکید کرد: «باید نشانه هایی در اینجا باشد که معلوم شود قبر دهخداست. آن هم به این دلیل که شان علمی او کمی متفاوت است.»
مسجدجامعی همچنین اشاره کرد: شخصیت های مهمی چون شیخ محمد حسین زاهد، ملا محمد آملی، شیخ محمود حلبی، سید صادق شریعتمداری، محمدرضا قمشه ای، میرزا طاهر تنکابنی، شیخ علی نوری حکمی، سید صالح خلخالی، دکتر صدیقی، عبرت نایینی، ادیب السلطنه سمیعی (عطا)، صدرالافاضل، فصیح الزمان رضوانی، محمود محمود، حکیم الملک، سردار منصور سپهدار رشتی، محمدعلی فروغی، محمود جم، فخرالدوله، حسین بهزاد، موذن زاده اردبیلی و دکتر محمد خان کرمانشاهی، در ابن بابویه مدفون هستند.
عضو شورای اسلامی شهر تهران، سپس بر سر مزار آیت الله شیخ محمد حسین زاهد، آرامگاه خانوادگی پورصادقی، دکتر سید حسین فاطمی، میرزاده عشقی و عباس یمینی شریف حاضر شد و سپس به مسجد مشهدی ماشاالله در این بقعه رفت و پس از آن راهی برج طغرل شد. این برج در شرق آرامگاه ابن بابویه واقع شده‌است و از آثار به جا مانده از دوره سلجوقیان است. در برخی متون این محل، برج خلیفه یزید نامیده شده است. ارتفاع برج حدود ۲۰ متر است.
بازدید از بازمانده سلجوقی در ری
احمد مسجد جامعی پس از قرائت فاتحه ای بر سر مزار سید محمد محیط طباطبایی، از استادان فرهنگ و ادبیات فارسی، وارد برج طغرل شد و پس از توضیحات کارشناسان، اظهار کرد: «به عقیده برخی از کارشناسان، این برج شبیه عقربه‌های ساعت بوده و می‌توان از روی تابش آفتاب بر روی کنگره‌های آن زمان را تشخیص داد. همچنین اگر در ورودی برج ایستاده و دیواره برج را نگاه کنیم، نقش صورت یک شیر در آن نمایان است.» او سپس به مسجد صدوق در جوار برج طغرل رفت و از مسئولان خواست تا سر در این مسجد را تخریب نکنند.
تهرانگردان سپس به سمت مقبره خانوادگی طباطبایی ها رفتند که مقبره سید محمد طباطبایی فرزند سید صادق طباطبایی در آن واقع است. اکبر ثبوت از شخصیت های علمی و دایره المعارفی که در این بازدیدها تهرانگردان را همراهی می کرد، درباره مرحوم طباطبایی گفت: «آیت الله بهبهانی و طباطبایی، دو تن از پیشوایان بزرگ مشروطیت بودند که هر کدام از جهاتی دارای ویژگی بودند.» او ادامه داد: «بنای این آرامگاه مربوط به دوره قاجار است که زمانی باغی بزرگ بود و امروز تنها یک حیاط و ساختمانی با معماری بسیار زیبا، از آن باقی مانده است.»
احمد مسجد جامعی پس از بازدید از این خانه و مرور مقبره هایی که در این آرامگاه قرار داشت، به بازار شهرری رفت و پای صحبت های مردم کوچه و بازار نشست. مردم نیز به فراخور مشکلاتی که داشتند، از عضو شورای اسلامی شهر تهران استقبال کرده و مشکلات خود را با او در میان گذاشتند که برخی از آنها قرار شد بررسی شوند.
بادگیر و عمارت اربابی عمادآور
اما روستای عمادآور، مقصد بعدی تیم تهرانگردی بود. در تهران قدیم این روستا باغ بوده و درختان توت، به، انار و انجیل در آن به وفور ریشه داشتند اما امروزه از آن فضا قدیمی تنها یک خانه اربابی با یک بادگیر باقی مانده است. عضو شورای اسلامی شهر تهران، در این بازدید خاطرنشان کرد: «به گفته اهالی این روستا و ساکنان این عمارت اربابی، در قدیم ۸ خیابان وجود داشت که در هر خیابان درخت خاصی می رویید. این عمارت نیز، برای ۳ شازده قاجاری بود که خوشبختانه تا امروز به خوبی از آن نگهداری و مراقبت شده است.»
او پس از تقدیر از خانواده ای که این خانه اربابی را حفظ کرده اند، به زمین های کشاورزی اطراف روستا رفته و با کشاورزان و اهالی روستا به گفت و گو پرداخت. پس از آن مسجد جامعی تیم تهرانگردی را به تپه میل و آتشکده ری برد. عضو شورای اسلامی شهر تهران، درباره ایم مکان تاریخی عنوان کرد: «این محل مهمترین مکان باستان شناسی ری قدیم است که از دوره ساسانی بر جای مانده که جنبه هایی مانند آتشکده، کاخ و جنبه آموزشی داشته است.» به گفته کارشناسان شهرت این آتشکده به تپه میل به سبب دو پایه بزرگ این بنا است که از دور شبیه به میل است. تپه میل با سنگ، ساروج، خشت و گل ساخته شده‌است. نیزارهای اطراف تپه از وجود دریاچه‌ای حکایت دارد که در گذشته در این محل وجود داشته، ولی خشک شده‌است.
دریاچه ای از کشفیات تهرانگردی
کمتر کسی باورش می شود که در دورافتاده ترین نقطه جنوبی تهران، دریاچه ای وجود داشته باشد که میزبان پرندگان مهاجر و ماهی های مختلف باشد اما از تپه میل که خارج می شوی و به سمت روستای عشق آباد حرکت کنی، پس از گذشتن از این روستا، به یک دریاچه کوچک اما زیبا و مهم می رسی. به گفته علی الویری، از مسئولان حفاظت این دریاچه، سال ۵۲ کار دریاچه شروع و در سال ۵۵ تکمیل شد اما اولین بهره برداری از آن به دوران انقلاب بر می گردد.
مسجد جامعی نیز درباره این دریاچه بیان کرد: «این دریاچه یکی از کشفیات تهرانگردی است. زیرا بسیاری از دوستان در شهرداری هم نمی دانستند که در این مکان چنین دریاچه ای است.»
الویری نیز در ادامه افزود: «بعد از انقلاب، شرکت های متعددی برای کار وارد شدند تا اینکه دانشگاه فاطمیه پس از ماجراهایی، پیشنهاد داد که اینجا را به عنوان حق انتفار به ما بدهند. در حال حاضر مالک اداره اوقاف است و بهره برداری از آن شخصی است.»
عضو شورای اسلامی شهر تهران، نیز گفت: «چون اینجا مکانیزه است، پرندگان مهاجر اینجا را به عنوان زیستگاه انتخاب کردند که از مهر تا خرداد، این دریاچه میزبان آنهاست.» او ادامه داد: «اوج مهاجرت در سه ماه آخر سال است. همچنین به گفته مسئولان دریاچه، ۱۴۰ گونه پرنده در اینجا شناسایی شده بود که این تعداد امروزه به ۲۰۰ عدد رسیده است.»
به گفته مسئولان دریاچه، در طول مدت حضور پرندگان مهاجر، تعداد زیادی از گروه های پرنده نگری برای رصد پرندگان مهاجر به این دریاچه می آیند. همچنین در ماه های خاصی از سال نیز این امکان برای علاقه مندان وجود دار تا ماهیگری با قلاب انجام دهند.
مسجد جامعی عنوان کرد: «این مجموعه با داشتن چندین دریاچه مجزا که آب آن به طور طبیعی تامین می تواند، به یکی از قطب های گردشگری تهران تبدیل شود.»
او پس از بازدید از قسمت های مختلف این دریاچه به آب هایی که از این دریاچه در زمین های اطراف رها می شد اشاره و توضیح داد: «آب اینجا از کانال های کشاورزی ری در این محل جمع می شود و آب فاضلاب به هیچ عنوان نیست اما معمولا در زمین های اطراف رها می شوند که می توان از آن به عنوان آبیاری کشاورزی استفاده کرد. پیشنهاد می کنم راهکاری برای هدایت این آب ها به زمین های کشاورزی در نظر گرفته شود تا در این کمبود آب، کمکی به صرفه جویی آن شود.»
در مسیر بازگشت از دریاچه با شغلی جدید آشنا شدیم که مربوط به شستن گونی های آرد در آب بود و آن را «گونی شویی» می گفتند. این گونی های آرد توسط افرادی جمع آوری، به صورت غیر بهداشتی شسته و در بازار برای فروش پخش می شد.
عضو شورای اسلامی شهر تهران، در پایان تهرانگردی این هفته به امامزاده ابوالحسن (ع) اندرمان رفت با زیارت این امامزاده، برنامه خود را به پایان رساند.