کارکردهای غذاهای محلی گیلان در ماه ضیافت الهی

به گزارش خبرگزاری پانا،گذر ایام و ماشینی شدن زندگی در گیلان هم هنوز آنقدرها رنگ و بوی سفره های مردم گیل و دیلم را عوض نکرده است بطوری که اغلب خانواده های گیلانی درطول سال، برای پرکردن سفره های خود ازغذاها، نانها وشیرینی های محلی استفاده می کنند که این کاربرد درماه مبارک رمضان به علت تنوع غذاها و شیرینی های محلی ویژه ی این ماه، دو چندان می شود.

بررسی ها نشان می دهد غذاهای رمضانی گیلان علاوه برکارکردهای فرهنگی، به لحاظ پزشکی، سلامتی و اقتصادی هم اهمیت بسزایی دارد.

محمد بُشرا پژوهشگر فرهنگ مردم گیلان در گفتگو با خبرنگار واحد مرکزی خبربا اشاره به تازگی، طبیعی بودن مواد اولیه و تنوع غذاهای سنتی ماه مبارک رمضان گفت: این غذاها که از گذشته های دور به صورت دسته جمعی و گروهی تهیه و طبخ می شود، ریشه در تاریخ وفرهنگ مردم گیلان داشته وعلاوه برداشتن طعم ومزه دلنشین، ازخواص بیشماری هم برخوردار است.

وی پنیرسیاه مِزگی، شامی رشتی، آش کشک، کِشتا، کولاس، گّندمی، کُماج، نان روغنی، گـُل پالوده، فِرنی، حلوای ترک، رشته رشتی، خاتون پنجره و رشته خُشکار را ازعمده غذاهای محلی، نان ها و شیرینی های ویژه ی ماه مبارک رمضان درگیلان برشمرد و گفت: این غذاها درگذشته درهمه مناطق گیلان تهیه و مصرف می شد وهم اکنون هم دربیشتر مناطق بویژه در روستاهای این استان پخته می شود.

محمد بُشرا می گوید: برخی از این غذاها از جمله شامی رشتی، رشته خشکار، پنیرسیاه مِزگی، کِشتا و گّندمی، علاوه بر ماه مبارک رمضان، در دیگر ایام سال هم، پای ثابت سفره های بسیاری از گیلانی هاست.

این نویسنده ی گیلانی که 12کتاب باموضوع آیین ها و فرهنگ مردم گیلان نوشته است با بیان اینکه بیشترغذاهای ماه مبارک رمضان در این استان با مشارکت زنان و مردان و بصورت گردهم آیی و یاوری دوره ای، تهیه می شد گفت: این رسم قدیمی هنوز هم در برخی از شهرها و روستاهای گیلان بصورت پراکنده اجرا می شود.

وی با بیان اینکه در گذشته تهیه ی مواد اولیه غذاهای ویژه این ماه از جمله خرید برنج، نخود، لوبیا، عدس، ماش، لپه و آرد با جدیت انجام می شد، افزود: بعد از تهیه این مایحتاج توسط مردان خانواده، معمولا زنان یک محله یا روستا دور هم جمع می شدند و به پاک کردن این مواد می پرداختند و باور داشتند که این عمل سبب می شود تا آنان در ثواب روزه ی کسانی که از این مواد خوراکی استفاده می کنند، سهیم شوند.

محمد بُشرا با بیان اینکه در گذشته خانواده های گیلانی با توجه به توانایی مالی خود به صورت دوره ای به یکدیگر افطاری و سحری می دادند گفت:این مهمانی ها که بصورت شب نشینی و با خوردن دست پخت زنان ،از افطار تا سحر ادامه داشت، عمدتا از10 تا 23رمضان در روستاها بویژه روستاهای شرق گیلان برپا می شد که هم اکنون این مراسم در برخی از مناطق گیلان رایج است.

این محقق گیلانی افزود: در مهمانی های این ماه، میزبان ضمن تهیه مواد اولیه با کمک همسایه ها به پخت غذاهای سنتی پرداخته و مقداری از غذای آماده شده را برای تشکر از همسایه هایی که در پختن آن مشارکت داشتند به آنان داده یا از آنها می خواهد که در مهمانی او حضور یابند.

وی با بیان اینکه درخلال این گردهمایی و رفت وآمدها، زنان با یکدیگر درد و دل کرده، درجریان مشکلات همدیگر قرار می گرفتند افزود: زنان، این مسائل را با همسران خود و آنان نیز با معتمدان محل درمیان می گذاشتند و به این ترتیب با کمک یکدیگر بسیاری ازمشکلات مالی و گرفتاری های شرکت کنندگان درمراسم تهیه غذاهای سنتی رمضان برطرف می شد.

محمد بشرا با اشاره به اینکه گیلانیان درگذشته عادت داشتند با نان های محلی افطار کنند افزود:هنوز هم در برخی از روستاها بویژه روستاهای منطقه اشکور در شرق گیلان، نانهای محلی برای افطار بصورت گروهی توسط زنان روستایی پخته می شود.

این کارشناس فرهنگ مردم درتشریح این رسم قدیمی گفت:درهرروستا یک تنور مشترک در یک اتاقک چوبی وکاهگلی وجود دارد که اهالی از چند روز پیش از ماه مبارک رمضان، برای مرمت و آماده کردن آن گرد هم می آیند و در طول این ماه هم زنان ودختران روستا با همکاری و مشارکت یکدیگر، برای مصرف روزانه خود و نیزمهمانی هایشان، کولاس (نان محلی) را باسلام وصلوات پخته و بین هم تقسیم می کنند.