گردشگری شبانه حلقه مفقوده اقتصادایران

سید محسن طباطبایی مزدآبادی، دبیر کل انجمن علمی اقتصاد شهری ایران در گفت‌وگو با پانا با اشاره به وضع گردشگری شبانه در کشور گفت: گردشگری، صنعتی چند منظوره است که در دهه‌های اخیر سهم عمده‌ای را در ایجاد ارزش افزوده کشورها داشته و به همین جهت توانسته است به عنوان یک منبع درآمد که با عنوان صادرات بدون دود از آن یاد می‌شود در بیشتر کشورهای در حال توسعه نیز مورد توجه قرار گیرد.

وی افزود: یکی از مقاصد اصلی گردشگری در جهان امروزه شهرها هستند که برخی از ظرفیت‌های آنها مربوط به روز و برخی دیگر نیز جاذبه‌های شبانه هستند. ایده برنامه‌ریزی شبانه برای شهرها از 1970 در اروپا مطرح شد همچنین اصطلاح شهر بدون خواب(شهر بیدار) اولین بار در سال 1920 برای نیویورک استفاده و در انگلستان نیز در سال 1993 به شهر منچستر عنوان شهر 24 ساعته اطلاق شد.

این استاد دانشگاه تاکید کرد: توریسم شبانه بخشی مهم از اقتصاد شبانه به شمار می‌رود. امروزه شهرهای بسیاری در جهان به برنامه‌ریزی در حوزه توریسم شبانه و اقتصاد شب پرداخته‌اند و در واقع ارزش و اهمیت اوقات شبانه خود را درک کرده و در جهت استفاده از آن هستند.

وی همچنین با اشاره به گردشگری شبانه خاطرنشان کرد: در این زمینه می‌توان به شهر لندن اشاره کرد که حجم اقتصاد شبانه آن در سال به بیش از 26 میلیارد پوند می‌رسد و سبک زندگی این شهر به سمت شب زنده‌داری می‌رود. رستوران‌ها، فروشگاه‌های مواد غذایی، سالن‌های ورزشی، سالن‌های آرایش، کتابخانه‌ها و موزه‌ها همه و همه فرصت‌های اقتصادی شب‌های لندن را رقم می زنند. اقتصاد شبانه در انگلستان سالانه 66 میلیارد پوند ارزش تولید می‌کند و بیش از 3/1 میلیون نفر در آن شاغل هستند.

دبیرکل انجمن اقتصاد شهری ایران تاکید کرد: همچنین برلین که به یک کلان شهر پر جنب و جوش و خلاق شهرت دارد بخشی از این شهرت خود را مرهون تاریخ طولانی و فرهنگ زندگی شبانه این شهر است محدودیت هایی مانند دمای بالای روز، آلودگی فضاهای شهری، ترافیک ناشی از کار و فعالیت در روزها باعث شده است تمرکز بر روی شب‌ها بیشتر شود و به همین دلیل است که در بسیاری از شهرها بعد از غروب آفتاب و تاریک شدن هوا زندگی تازه آغاز می‌شود.

طباطبایی مزدآبادی با اشاره به «شهر شب» تصریح کرد: اساس مفهوم «شهر شب» انباشتگی و تراکم فعالیت‌های شبانه است که نوعی پویایی را در شهر ایجاد کرده و در جهت افزایش رونق اقتصاد شهرها بکار می‌رود از مزایای شهر شب می‌توان به ایجاد فرصت‌های شغلی جدید، ارتقاء اقتصاد محلی و گشودن پنجره‌ای برای واکاوی اقتصاد شهر اشاره کرد.

کارشناس ارشد اقتصاد شهری گفت: همچنین گردشگری شبانه کیفیت زمان فعالیت افراد را افزایش داده و سلامت اجتماعی را ارتقا می‌بخشد. در شهر 24 ساعته، میزان فعالیت‌های غیرقانونی و وقوع جرائم نیز کاهش پیدا می‌کند. در واقع اقتصاد شبانه به معنای دوبرابر شده ظرفیت اقتصادی شهرهاست. بسیاری از فضاهای شهری در شب و تحت تاثیر نورپردازی‌های شبانه جذابیت خود را نشان می‌دهند.

طباطبایی مزدآبادی همچنین با اشاره به ویژگی‌های گردشگری شبانه تاکید کرد: توفیق گردشگری شبانه به مولفه‌هایی مانند زیبایی و جذابیت منظر شبانه شهر، ایمنی فضاهای شهری، چیدمان مناسب عناصر و مبلمان شهری، غنای جاذبه‌های گردشگری شبانه، نورپردازی مناسب، فعالیت واحدهای تجاری در شب، خدمات 24 ساعته، فرهنگ زندگی شبانه، حمل و نقل و ... بستگی دارد. ارتقا و تقویت گردشگری شبانه و اقتصاد شبانه و ایجاد شهری پر جنب و جوش و 24 ساعته راهکارهای متفاوتی دارد. شاید اولین و مهمترین گام در این زمینه ارتقاء مشارکت و همکاری میان تمام دست اندرکاران و ذی‌نفعان است.

وی ادامه داد: مقامات و مدیران شهری، پلیس، خدمات بهداشتی و درمانی و اورژانس، صاحبان کسب و کارها و تجار همه و همه برای ایجاد یک اقتصاد موفق و مطمئن شبانه ضروری هستند و یک استراتژی جامع برای توفیق در آینده اقتصاد شبانه تنها نمی‌تواند متکی به تصمیمات مدیران شهری و مقامات محلی باشد بلکه نیازمند همکاری و مشارکت دقیق است.

دبیرکل انجمن اقتصاد شهری ایران با اشاره به مولفه‌های توسعه اقتصاد شهری خاطرنشان کرد: عامل دوم تنوع بخشیدن به اقتصاد بخصوص اقتصاد شب است. رستوران‌های جذاب، فستیوال‌ها و سالن‌های موسیقی، مراکز سرگرمی و بازی و طیف وسیع دیگری از مراکز و فعالیت‌ها و خدمات سالم می‌تواند مردم را به مرکز شهر بکشاند.

به گفته طباطبایی تشویق فعالیت‌های متنوع که از طریق اعطای مجوز قانونی به آنها و برنامه ریزی برای آنها انجام می‌گیرد، می‌‌تواند به پیشبرد اقتصاد و توریسم شبانه کمک کند. عامل دیگر در این زمینه به اشتراک گذاشتن اطلاعات است. ارگان‌ها و سازمان‌هایی که با توریسم شبانه درگیر هستند هرکدام از دریچه و نگاه خود به مسائل مشکلات تنگناها و فرصت‌ها آشنایی دارند و هرکدام راه حل‌های خاص خود را دارند آنها همچنین در حال گردآوری داده‌ها و اطلاعات برای برنامه خود هستند.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه به اشتراک گذاری این داده‌ها و اطلاعات ارزش آنها را بالا می‌برد و به توفیق کلی برنامه می‌انجامد، گفت: با این حال نوع به اشتراک‌گذاری اطلاعات و داده‌ها نیز مهم است و باید از فناوری‌های عالی مانند پایگاه داده‌های مشترک و سیستم‌های نقشه‌برداری و مکانیابی استفاده شود و صرفا به جلسات ماهانه و صحبت کردن ختم نشود.

وی با اشاره به اینکه در این راستا برخی شهرها استراتژی‌های جالبی به کار گرفته‌اند، گفت: آنها یک نفر را به عنوان هماهنگ کننده تمام بخش‌هایی که در اقتصاد شب فعالیت می‌کنند انتخاب کرده‌اند و در برخی موارد نام شهردار شب را بر آن گذاشته‌اند این فرد به عنوان نقطه کانونی تمام فعالیت‌های عمل می‌کند و به تمام جوانب اقتصاد شبانه شهر پاسخگوست.

به گفته طباطبایی مزدآبادی از جمله شهرهای کشور ما که استعداد بالایی در توسعه اقتصاد شبانه دارد کلانشهر اصفهان است. اصفهان به خاطر بافت شهری خاص خود، قرارگیری در منطقه جغرافیایی گرم، بهره‌بردن از شاهکارهای معماری و جاذبه های تاریخی، وجود فضای و محوطه‌های باز و سبز، پارک‌ها و مجموعه‌های تفریحی حاشیه زاینده‌رود، شهرت جهانی این شهر و دیگر ظرفیت‌های جغرافیایی اجتماعی فرهنگی و اقتصادی این شهر از پتانسیل بالایی برای رونق اقتصاد شبانه برخوردار است.

دبیرکل انجمن اقتصاد شهری ایران گفت: این امر با تشریک مساعی و مشارکت و برنامه ریزی نهادهای مدیریت شهری و دیگر سازمان‌ها و ارگان‌ها قابل حصول است و چنانچه برنامه‌ریزی دقیقی در این زمینه صورت گیرد اصفهان می‌تواند به حفظ و توجه به اصول و مبانی فرهنگی کشور جمهوری اسلامی ایران و رعایت خطوط اخلاقی به شهری بیست و چهار ساعته با اقتصاد درخشان تبدیل شود.