بلاگری؛ پدیده نوظهور در جامعه کنونی

پدیده بلاگری در فضای مجازی پدیده نوظهوردر جامعه ایران است که باید آن را در دل مدرنیته و ظهور وسایل ارتباط جمعی نوین بررسی کرد. ایران به عنوان یک کشور جهان سوم با وجود گسترش ارتباطات جهانی ناگزیر به پذیرش این دستاوردهای مدرنیته می‌باشد.

این در حالی است که کشور ما  هنوز در کشاکش بازتعریف سنت‌های خود با چهارچوب‌ها و مولفه‌های مدرنیته است و همین امر باعث ایجاد تعارض‌هایی در جامعه می‌شود. بلاگری  یکی از پیامد های فضای مجازی می‌باشد که در اینجا تاثیر این پدیده را در دو امر فرهنگ و اقتصاد مورد بررسی قرار می‌دهیم.  

امیر طیبی، جامعه‌شناس و آسیب‌شناس در گفت‌وگو با پانا اظهار کرد: «در خصوص فرهنگ باید گفت فرهنگ به معنای کلان خود به معنای جهان بینی ارزش‌ها و هنجارها در  یک جامعه می‌باشد و فضای مجازی به عنوان یک امر مدرن حامل ارزش‌ها و هنجارهایی‌ است که خود زاده آن  (مدرنیته) است و تعارض درست در همین نقطه آغاز می‌شود.»

وی افزود: «جهان‌بینی یک جامعه سنتی با جهان‌بینی و مولفه‌ها و چهارچوب‌های ناشی از آن بسیار متفاوت از جهان بینی مدرن و مؤلفه‌ها و چهارچوب‌های آن است. بلاگرها در فضای مجازی به عنوان یک نمود از این جهان بینی جدید می‌باشند و حوزه فعالیت‌های آن‌ها  هر چه که باشد، اشتراک گذاشتن زندگی روزمره، تفریحات سرگرمی‌ها و علایق، صحبت در مورد پدیده‌های خرد و کلان اجتماعی اقتصادی فرهنگی و.. دارای یک مولفه اساسی است.»

طیبی ادامه داد: «همه آن‌ها در چارچوب مدرنیته تعریف می‌شوند و  شاخصه‌های امر مدرن مانند فردگرایی  و اهمیت آزادی‌های فردی، مادی‌گرایی و مصرف‌گرایی را در همه آنها مشاهده کرد و این کاملاً متفاوت از فرهنگ رسمی حاکم بر جامعه با ارزش‌هایی مانند ایثار و از خود گذشتگی قناعت و ارجحیت بعد معنوی از بعد مادی انسان می‌باشد.»

این آسیب‌شناس گفت: «این که کدام یک از این جهان‌بینی‌ها نسبت به دیگری برتری دارد از حیطه علم جامعه شناسی خارج است اما این موضوع را می‌توان این چنین بررسی کرد که  فضای مجازی و بلاگرهای فعال در این عرصه معرف چارچوب‌های و ارزش‌های جدید هستند و با توجه به این نکات که اول فضای مجازی در جامعه به امری فراگیر تبدیل شده و دوم مراجع فکری افراد جامعه از مراجع سنتی به مراجع نوینی مانند وسایل ارتباط جمعی و فضای مجازی تغییر کرده است، الگوبرداری از این چارچوب‌ها و ارزش‌ها جدید حاکم بر فضای مجازی، اشاعه آن در جامعه و باز تعریف چارچوب و ارزش‌های پیشین بر اساس این چارچوب‌ها و ارزش‌های جدید ناگزیر بوده و اعمال قدرت سیاسی نهاد حاکمیت نیز  برای جلوگیری از این فرایند و  مقاومت  در برابر مبلغان و اشاعه‌دهندگان آن و با توجه به حرکت جامعه در این سراشیبی باز تعریف فرهنگی بی فایده به نظر می‌رسد.»

وی گفت: «مورد بعد اقتصاد است. ساز وکارها و فرایندهای اقتصادی با فراگیرشدن فضای مجازی دچار تحول و تغییر شده است. کسب و کارها در مرحله  تبلیغات و فروش با جایگزین‌کردن سرمایه‌گذاری  بر روی شیوه‌های سنتی تبلیغات و فروش به شیوه‌های نوین آن یعنی انجام این فرایند در فضای مجازی توسط افراد شناخته شده یا همان بلاگرها روی آورده‌اند. در اینجا فروش نه با میزان اعتبار محصول که بر اساس اعتبار و اعتماد و حتی علاقه به بلاگرها و در طرف دیگر ایجاد احساس نیاز به آن محصول(کاذب یا غیر کاذب)براساس ارزش‌هایی مانند مد و مصرف گرایی که قبلاً در دنبال کننده ایجاد شده صورت می‌پذیرد.»

طیبی افزود: «در تاثیر فضای مجازی بر فرایند فروش می‌توان به نحوه تبلیغ محصول خارج  چهارچوب های رسمی به نحو شخصی سازی شده براساس محتویات تولید شده  توسط بلاگر مورد نظر نیز اشاره کرد. البته این فرایند   فروش در فضای مجازی و توسط بلاگرها امری نوظهور است که  مدام در حال تغییر و تحول براساس نیازها و خواست مخاطب خود می‌باشد.»

وی در خصوص نقش حاکمیت در این فرهنگ حاکم، افزود: «اگر بخواهیم به نقش حاکمیت در این امر اشاره کنیم به نظر می‌رسد   مانند امر فرهنگی این امر نیز ناگزیر است  و نمیتوان  با اعمال قدرت در آن دخالت کرد  زیرا که هر گونه دخالت به معنای خدشه در این فرایند اقتصادی و به صورت کلان تر در امر اقتصاد می‌باشد. پس حاکمیت باید تنها به تصویب قوانین برای عدم تضییع  حقوق  مشارکت‌کنندگان در این فرایند اقتصادی از تولیدکننده تا بلاگرها به عنوان  واسطه فروش و مشتری و نه اعمال سلیقه در نوع محصول، نحوه تبلیغات  و فروش کند  و از هرگونه دخالت بیشتر خودداری کند.»