رقص بر مزار درگذشتگان؛ عرف رایج یا حرمت‌شکنی؟
تهران (پانا) - بسیاری از مواقع عرف بر قانون پیشی می‌گیرد و در محاکم نیز به آن استناد شده و بر اساس آن رای صادر می‌شود. این موضوع نشان‌دهنده اهمیت بالای عرف است. در این خصوص جدای از عقاید شخصی باید سراغ عرف رایج در هر کشور برویم و بر طبق آن رفتار کنیم تا موجب جریحه دار شدن اذهان عمومی و واکنش منفی نباشیم.
ارزش‌ها در یک جامعه بزرگترین عامل بخش هویت‌بخش هستند و بسیاری از مردم بر روی آن‌ها حساس هستند و با کوچکترین تعرضی به آن‌ها، دست به اعتراض می‌زنند. یکی از بخش‌های مهم ارزش‌ها آداب و رسوم و فرهنگ مربوط به درگذشتگان است که در در هر جامعه‌ای حرمت و احترام خاصی دارند. احترام و حفظ شان مردگان نه تنها در کشور ما بلکه اکثر کشورها حائز اهمیت است تا آن‌جا در آداب و رسومات جهانیان این موضوع یکی از موارد مهم برای افراد است. هر کشور آداب و رسوم خاص خود را برای مردگان دارد که این‌ها همه نشان‌دهنده ارزش جایگاه متوفی در فرهنگ‌های گوناگون است. به‌ویژه در کشورهای مسلمان این احترام از اهمیت بیشتری برخوردار است. با این حال شاید بسیاری از رفتارها جرم نباشد اما صرفا به دلیل ارزش‌بودن در صورت انجام با اعتراضات مردم همراه می‌شود.
برای همین هر رفتار نابه‌هنجاری در زمان به خاکسپاری متوفیان یا بر سر مزار آن‌ها می‌تواند موجب آزردگی خاطر مردم شود و حتی اگر قانون مستقیما جلوی این رفتارها را نگیرد، به اعتراضات مردمکی منجر می‌شود. به طور مثال در کشور سودان یک خواننده سودانی به نام «ایوب محمد الحاج» سر قبر«محمد احمد سرور» خواننده نامدار سودان در اریتره به خاک سپرده شد، به رقصیدن، نوازندگی خواندن پرداخت. که این اقدام خشم کاربران شبکه‌های اجتماعی در سودان را به دنبال داشته است. این موضوع نشان‌دهنده این است که مردم برای مردگان و حفظ منزلت آن‌ها اهمیت ویژه‌ای قائل هستند.
همچنین در برگزاری یک مراسم عروسی در قبرستانی در کشور تونس جنجالی دیگر برپا کرد. در این مراسم گروهی از زنان تونسی در قبرستان در حال رقصیدن و نوازندگی و که این اقدام نیز خشم عمومی در تونس را به دنبال داشته است. دادستان عمومی تونس نیز دستور تحقیقات قضایی درباره این مراسم را صادر کرده است. که در اینجا اهمیت دو چندان این موضوع مشخص می‌شود تا جایی که پای مقامات قضایی درمیان آمده است. فرید بن جحا سخنگوی دادستانی تونس گفته که این مراسم نقض حرمت قبور است.
در ایران نیز مانند سایر کشورها برای درگذشتگان احترام خاصی قائل هستند؛ مثلا که یک دختر ایرانی با انتشار ویدیویی از خود در حال رقصیدن در قبرستان حرمت شکنی کرده است. او بر سر قبر پدرش رقص آذری جای فاتحه خواندن انجام می‌دهد. این ویدیو در شبکه های مجازی وایرال شد و بسیاری از کابران واکنش منفی به این کار او نشان داده اند. واکنش‌های منفی در کشورهای مختلف از جمله ایران نشان‌دهنده این است که مردم بر فرهنگ، ارزش‌ها و آداب ورسوم تعصب ویژه دارند.
در این میان قانون‌گذار نیز برای حمایت از متوفی قوانینی وضع کرده است که باز هم این موضوع نشان‌دهنده اهمیت و جایگاه متوفی است تا جایی که مطابق بند ۱۲ از ماده ۱ آیین‌نامه امور خلافی مصوب ۱۳۲۴/۵/۲۲ ناسزا گفتن و اهانت به مردگان در ملاء عام بر خلاف یا آداب ملی، موجب حبس از دو تا پنج روز و تادیه می‌شود. یا مثلا در ماده ۷۲۲ قانون مجازات اسلامی دیه جنایت بر میت، یک دهم دیه کامل انسان زنده است یا دیه جراحات وارده به سر و صورت و سایر اعضاء و جوارح میت به همین نسبت محاسبه می‌شود.
بسیاری از مواقع عرف بر قانون نیز پیشی می‌گیرد و در محاکم نیز به آن استناد می‌شود و بر اساس آن رای صادر می‌شود. این موضوع نشان‌دهنده اهمیت بالای عرف است. در این خصوص جدای از عقاید شخصی باید سراغ عرف رایج در هر کشور برویم و بر طبق آن رفتار کنیم تا موجب جریحه دار شدن اذهان عمومی و واکنش منفی نباشیم.
ارسال دیدگاه