بزرگترین چالش بیماران سرطانی در کشور تامین دارو است

سرطان، به‌عنوان دومین علت مرگ‌ومیر در ایران پس از بیماری‌های قلبی عروقی، یکی از معضلات بزرگ سلامت عمومی به شمار می‌رود. این بیماری که هر ساله جان هزاران نفر را می‌گیرد، هزینه‌های کمرشکنی را بربیماران، خانواده‌ها و نظام سلامت کشور تحمیل می‌کند. افزایش مداوم تعداد بیماران سرطانی در کشور، ناشی از عواملی مانند کاهش امید به زندگی، تغییر سبک زندگی، آلودگی‌های محیطی و رشد جمعیت، فشارزیادی را بر نظام سلامت وارد کرده است. تخصیص اعتبار کافی و کارآمدبرای درمان سرطان، موضوعی است که نیازمند بررسی دقیق و ارائه راهکارهای جدی است.

ابعاد شیوع سرطان در ایران

طبق گزارش‌های رسمی وزارت بهداشت، سالانه حدود ۱۳۵ هزار موردجدید سرطان در ایران ثبت می‌شود و این آمار به‌طور پیوسته در حال افزایش است. پیش‌بینی می‌شود که تا سال ۲۰۴۰، این رقم به بیش از ۲۲۰ هزار مورد برسد. سرطان معده، پستان، ریه، پوست و روده بزرگ ازشایع‌ترین انواع سرطان در کشور هستند. طبق آمارهای جهانی، ایران درحال حاضر در میانه طیف شیوع سرطان قرار دارد، اما به دلیل افزایش عوامل خطر مانند آلودگی هوا، مصرف دخانیات و تغذیه ناسالم، روند شیوع سرطان به‌سرعت در حال افزایش است.

سرطان معده به‌تنهایی سالانه حدود ۱۰ هزار مورد مرگ در ایران را به خوداختصاص می‌دهد و سرطان پستان نیز با بیش از ۱۴ هزار مورد جدید درسال، بیشترین شیوع را در میان زنان دارد. هزینه‌های مستقیم وغیرمستقیم درمان این بیماری‌ها به حدی بالا است که بسیاری ازخانواده‌ها از عهده تأمین آن برنمی‌آیند.

هزینه‌های درمان سرطان در ایران

یکی از جنبه‌های مهم سرطان، هزینه‌های سنگین درمان آن است. این هزینه‌ها شامل مراحل مختلفی از جمله تشخیص، شیمی‌درمانی، پرتودرمانی، جراحی و مراقبت‌های پس از درمان می‌شود. بر اساس بررسی‌ها، هزینه متوسط درمان یک بیمار سرطانی در سال حدود ۲۰ تا۳۰ میلیون تومان است. این رقم برای بیمارانی که نیاز به درمان‌های پیشرفته‌تری مانند داروهای هدفمند یا ایمونوتراپی دارند، به‌راحتی می‌تواندبه صد میلیون تومان در سال برسد.

به‌عنوان مثال، هزینه شیمی‌درمانی یک دوره برای سرطان پستان می‌تواندتا ۱۵ میلیون تومان و برای سرطان ریه تا ۳۰ میلیون تومان باشد. هزینه‌های رادیوتراپی نیز بسته به تعداد جلسات، می‌تواند بین ۵ تا ۱۰ میلیون تومان متغیر باشد. علاوه بر این، بسیاری از بیماران نیازمند انجام آزمایش‌های تخصصی و داروهای وارداتی گران‌قیمت هستند که اغلب تحت پوشش بیمه قرارندارند

در کنار هزینه‌های مستقیم، هزینه‌های غیرمستقیم نیز نقش مهمی درافزایش فشار مالی بر بیماران دارند. این هزینه‌ها شامل از دست دادن درآمد بیمار به دلیل ناتوانی در ادامه کار، هزینه‌های رفت‌وآمد به مراکزدرمانی در شهرهای بزرگ، هزینه‌های اقامت موقت در این شهرها و نیاز به مراقبت‌های ویژه در خانه است. برای مثال، یک بیمار از مناطق روستایی که برای درمان به تهران مراجعه می‌کند، ممکن است ماهانه بیش از ۵ میلیون تومان برای رفت‌وآمد و اقامت هزینه کند.

نقش بیمه‌ در پوشش هزینه‌ها

نظام بیمه‌ای ایران بخش قابل‌توجهی از هزینه‌های درمان سرطان را پوشش می‌دهد، اما این پوشش به‌هیچ‌وجه کافی نیست. بیمه‌های پایه مانند تأمین‌اجتماعی و بیمه سلامت حدود ۷۰ تا ۹۰ درصد از هزینه‌های درمان‌های رایج مانند شیمی‌درمانی و رادیوتراپی را پوشش می‌دهند. بااین‌حال، بسیاری از داروهای پیشرفته و درمان‌های نوین مانند ایمونوتراپی وآزمایش‌های ژنتیکی هنوز تحت پوشش بیمه نیستند.

برای بیمارانی که نیازمند داروهای وارداتی هستند، چالش‌های مالی بسیارشدیدتر است. به‌عنوان مثال، قیمت برخی از داروهای هدفمند سرطان مانند ممکن است به چند ده میلیون تومان برای هر دوره درمان برسد. از آنجاکه این داروها در داخل کشورتولید نمی‌شوند و مستقیماً وارد می‌شوند، تحت تأثیر نوسانات ارزی قراردارند و بیماران باید بخش زیادی از هزینه را شخصاً پرداخت کنند.

چالش‌های پیش روی درمان سرطان در ایران

یکی از مهم‌ترین چالش‌ها در ایران، نابرابری در دسترسی به خدمات درمانی است. در حالی که در شهرهای بزرگ مانند تهران، اصفهان ومشهد مراکز تخصصی مجهزی برای درمان سرطان وجود دارد، دربسیاری از مناطق محروم کشور بیماران حتی به امکانات پایه‌ای دسترسیندارند. این موضوع باعث می‌شود که بیماران مجبور به سفرهای طولانی وپرهزینه به شهرهای دیگر شوند.

چالش دیگر، گرانی داروهای وارداتی و محدودیت در تأمین آن‌هاست. بسیاری از داروهای ضروری به‌دلیل مشکلات ارزی یا تحریم‌ها به‌سختی وارد کشور می‌شوند و در صورت موجود بودن نیز با قیمت‌های بسیار بالاعرضه می‌شوند. به همین دلیل، بسیاری از بیماران ناچار به قطع درمان خود می‌شوند یا به روش‌های غیرقانونی مانند تهیه دارو از بازار سیاه روی می‌آورند.

منوچهر احمدی، فوق متخصص درمان سرطان در گفت‌وگو با پانا در خصوص پیشنهادی برای بهبود وضعیت این بیماران، گفت: «بزرگترین چالش بیماران سرطانی در کشور تامین دارو است. اکنون در درمان سرطان دارو‌هایی وجود دارد که به ۲۰۰ میلیون تومان می‌رسد. در مبالغ پایین‌تر یک دارو بیماران ۴۰ تا ۵۰ میلیون تومان است. مطمئنا ۹۰ درصد بیماران قادر به تهیه این داروها با این میزان هزینه نیستند.»

وی افزود: «دولت می‌تواند این داروها را با قیمت پایین‌تر وارد کند تا  فشار بر این بیماران کاهش یابد. در کنار دولت انجمن‌های حمایت از بیماران سرطانی که خوشبختانه اکنون در اکثر استان‌های کشور تشکیل شده است و تا حدی کمک کننده هستند اما به دلیل بالارفتن نجومی هزینه‌عای درمان این بیماری باید بودجه‌ای ویژه برای این کار درنظر گرفته شود. محک در این مسیر نیز کمک‌های خوبی داشته است.»

احمدی ادامه داد: «درصد بسیار بالایی از این بیماران از لحاظ اقتصادی ضعیف هستند. برای نمونه در استان کردستان بالای ۷۰ درصد از این بیماران در وضعیت بسیار ضعیف۲۵ درصد متوسط و تنها ۵ درصد قادر به تهیه داروهای گران قیمت هستند.»