یک استاد علوم ارتباطات اجتماعی در گفت‌وگو با پانا تاکید کرد؛
ضرورت آموزش سواد هوش مصنوعی به نسل جوان توسط وزارتخانه‌های آموزش و پرورش و علوم
باید سواد هوش مصنوعی را آموزش ببینیم
تهران (پانا) - یک استاد علوم ارتباطات اجتماعی تاکید کرد: ضروری است که تمامی نهادهای آموزشی، از جمله آموزش‌وپرورش، وزارت علوم، دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی، مهارت‌های کار با هوش مصنوعی را به مردم، به‌ویژه نسل جوان، آموزش دهند.
هوش مصنوعی در ایران طی سال‌های اخیر به سرعت در حال گسترش بوده است، برای مثال دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی، نظیر دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه تهران، در زمینه‌های مختلف هوش مصنوعی مشغول به فعالیت هستند. همچنین، برخی از استارتاپ‌ها و شرکت‌های نوپا در زمینه‌های پردازش زبان طبیعی، بینایی ماشین و یادگیری عمیق به فعالیت پرداخته‌اند. این پیشرفت‌ها نشان‌دهنده‌ی پتانسیل بالای ایران در این حوزه است.
همچنین دولت نیز با ایجاد برنامه‌ها و سیاست‌های حمایتی در صدد توسعه هوش مصنوعی و استفاده از آن در صنایع مختلف است. برای مثال حسین افشین، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور در حاشیه بازدید از بیست و دومین نمایشگاه بین‌المللی محیط‌زیست در خصوص آخرین وضعیت سند معماری هوش مصنوعی گفته بود که سند معماری هوش‌مصنوعی در معاونت علمی، تقریبا از ۱۱ مهر تدوین شده و به رویت مقامات بالای کشور هم رسیده است.
وی اظهار کرده بود: «این سند، چرخه‌های مختلف اعم از مقدار تولید میکروالکترونیک‌ها تا خود بحث هوش‌مصنوعی را در بر می‌گیرد. همچنین این سند در حال حاضر به بخش‌هایی از بدنه دولت که وظیفه‌ای در اجرای این سند برعهده داشتند هم ارائه و ابلاغ شده‌است و ما اکنون در حال پیشبرد فعالیت‌های معاونت علمی بر اساس سند معماری هوش مصنوعی هستیم. علاوه بر این برای هر قسمتی از این معماری، برنامه‌ریزی صورت گرفته و توسط بخش‌های مختلف در حال پیگیری است.»
هوش مصنوعی مزایای زیادی دارد که می‌تواند به رشد و توسعه کشور کمک کند. از جمله این مزایا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱. افزایش بهره‌وری: هوش مصنوعی با اتوماسیون فرآیندها و کاهش زمان صرف شده برای انجام وظایف، می‌تواند بهره‌وری را به طرز چشمگیری افزایش دهد. این امر به ویژه در صنایع تولیدی و خدماتی قابل مشاهده است.
۲. دقت و صحت بیشتر: سیستم‌های هوش مصنوعی می‌توانند داده‌ها را با دقت بیشتری پردازش کنند و خطاهای انسانی را کاهش دهند. این ویژگی در کاربردهایی نظیر تشخیص بیماری‌ها و تحلیل داده‌های مالی بسیار مهم است.
۳. شخصی‌سازی خدمات: با استفاده از داده‌های جمع‌آوری شده، کسب‌وکارها می‌توانند خدمات خود را به صورت شخصی‌سازی شده ارائه دهند. این امر می‌تواند منجر به افزایش رضایت مشتریان و در نتیجه افزایش فروش شود.
۴. پیشرفت در علوم پزشکی: هوش مصنوعی توانسته است تحولات چشمگیری در حوزه پزشکی ایجاد کند. به عنوان مثال، الگوریتم‌های یادگیری عمیق می‌توانند به شناسایی بیماری‌ها و تحلیل تصاویر پزشکی کمک کنند.
۵. تحلیل داده‌های کلان: هوش مصنوعی می‌تواند در تحلیل داده‌های کلان (Big Data) به کسب‌وکارها کمک کند تا الگوهای پنهان و روندهای بازار را شناسایی کنند.
هرچند هوش مصنوعی مزایای زیادی دارد، اما معایبی نیز به همراه دارد که باید به آن‌ها توجه کرد، از جمله این معایب می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱. جایگزینی نیروی کار: اتوماسیون و استفاده از هوش مصنوعی ممکن است منجر به کاهش مشاغل شود. این امر به ویژه در صنایعی که به کارگران با مهارت‌های پایین وابسته‌اند، مشهود است.
۲. مسائل اخلاقی: استفاده از هوش مصنوعی در زمینه‌های حساس مانند نظارت و امنیت می‌تواند مسائل اخلاقی و حقوق بشری را به همراه داشته باشد. نگرانی‌هایی وجود دارد که ممکن است این فناوری‌ها به سوءاستفاده‌های احتمالی منجر شوند.
۳. هدایت نادرست داده‌ها: اگر داده‌های ورودی به سیستم‌های هوش مصنوعی نادرست یا ناقص باشند، نتایج نیز نادرست خواهند بود. این می‌تواند به تصمیم‌گیری‌های نادرست و پیامدهای منفی منجر شود.
۴. هزینه‌های بالا: پیاده‌سازی و نگهداری سیستم‌های هوش مصنوعی ممکن است نیاز به سرمایه‌گذاری‌های کلان داشته باشد. این هزینه‌ها می‌تواند برای بسیاری از کسب‌وکارها چالش‌زا باشد.
در خصوص مباحث مربوط به هوش مصنوعی و معایب و مزایای آن به سراغ حمید ضیائی‌پرور، مدرس دانشگاه و استاد علوم ارتباطات اجتماعی رفتیم و با وی گفت‌وگویی داشتیم.
هوش مصنوعی در یک سطح بالاتر از فناوری اطلاعات قرار می‌گیرد
حمید ضیائی‌پرور در گفت‌وگو با پانا با بیان اینکه موضوع هوش مصنوعی این روزها بسیار مورد توجه قرار گرفته است، اظهار کرد: «هوش مصنوعی یک ابرفناوری است؛ یعنی نمی‌توان آن را صرفاً یک فناوری محدود یا یک شاخه تخصصی دانست. این فناوری، مشابه فناوری اطلاعات (IT)، در تمامی حوزه‌ها ازجمله هوافضا، پزشکی و صنایع دیگر کاربرد دارد. اما هوش مصنوعی یک سطح بالاتر از فناوری اطلاعات قرار می‌گیرد، زیرا قابلیت‌های پیشرفته‌تری را در اختیار ما می‌گذارد.»
این مدرس دانشگاه ادامه داد: «یکی از شاخه‌های اصلی هوش مصنوعی که اخیراً بسیار مورد توجه قرار گرفته، "هوش مصنوعی مولد" است. این فناوری، به کمک مدل‌های بزرگ زبان طبیعی (LLM)، توانایی درک ساختار زبان انسانی را پیدا کرده است و می‌تواند مانند انسان صحبت کند، جستجو کند، محتوا تولید کند و حتی شیوه تفکر انسانی را شبیه‌سازی کند. این قابلیت‌ها در حوزه‌هایی مثل ارتباطات، رسانه، روابط عمومی، تبلیغات، بازاریابی، نویسندگی، و هنر بسیار کاربردی هستند.»
پیشتازی هوش مصنوعی در ارتباطات اجتماعی برای چند دهه
این استاد علوم ارتباطات اجتماعی با اشاره به اینکه هوش مصنوعی مولد از سال ۲۰۲۱ و با ظهور ChatGPT و محصولات شرکت OpenAI به‌طور جدی وارد عرصه جهانی شد، بیان کرد: «البته فناوری هوش مصنوعی پیشینه‌ای ۵۰ ساله دارد، اما چیزی که در سال‌های اخیر باعث شگفتی شده، پیشرفت این فناوری در تولید محتوا و شبیه‌سازی مهارت‌های گفت‌وگوی انسانی است. این ابزارها حتی در بسیاری از موارد توانایی‌هایی فراتر از انسان دارند؛ از جمله تجزیه‌وتحلیل سریع اطلاعات و ارائه راه‌حل‌های خلاقانه. به نظر می‌رسد که ما در آغاز عصر جدیدی از هوش مصنوعی مولد هستیم و این فناوری احتمالاً مانند شبکه‌های اجتماعی که دو دهه بر جهان حکمرانی کردند، تا چندین دهه آینده نیز در صدر ارتباطات اجتماعی خواهد بود.»
وی در پاسخ به نگرانی‌ها درباره آسیب‌های این فناوری گفت: «هر فناوری جدید علاوه بر فرصت‌ها، آسیب‌هایی نیز به همراه دارد. همان‌طور که رادیو، تلویزیون و فضای مجازی در کنار مزایای خود چالش‌هایی ایجاد کردند، هوش مصنوعی مولد نیز با مسائلی مانند انتشار اخبار جعلی (فیک نیوز)، جعل عمیق (دیپ‌فیک)، کلاهبرداری‌های دیجیتالی، نقض حریم خصوصی و از بین رفتن برخی مشاغل همراه است. بنابراین، این تصور که هوش مصنوعی همه مشکلات را حل می‌کند، درست نیست.»
نیازمند سواد هوش مصنوعی هستیم
ضیائی‌پرور تاکید کرد: «برای استفاده درست از این فناوری، نیازمند سواد هوش مصنوعی هستیم. یعنی کاربران باید بدانند چگونه از ابزارهای هوش مصنوعی استفاده کنند و نحوه تعامل با آن را یاد بگیرند. اگر دانش کافی نداشته باشیم، ممکن است اطلاعات نادرست دریافت کنیم یا در دام آسیب‌های آن بیفتیم.»
این مدرس دانشگاه افزود: «این ضرورت وجود دارد که تمامی نهادهای آموزشی، از جمله آموزش‌وپرورش، وزارت علوم، دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی، مهارت‌های کار با هوش مصنوعی را به مردم، به‌ویژه نسل جوان، آموزش دهند. این مهارت‌ها شامل نحوه استفاده از ابزارها، طراحی دستورات (پرامپت‌نویسی) و شناخت فرصت‌ها و تهدیدهای این فناوری است.»
این استاد علوم ارتباطات اجتماعی در پایان اظهار کرد: «اگرچه هوش مصنوعی مولد با چالش‌هایی همراه است، اما قابلیت‌های بی‌نظیری نیز در اختیار ما می‌گذارد. این ابزار می‌تواند زندگی ما را تسهیل کند و در بسیاری از حوزه‌ها کارآمد باشد. نکته مهم این است که با دانش و آگاهی از این فناوری استفاده کنیم تا بتوانیم از فرصت‌های آن بهره‌مند شویم و آسیب‌ها را به حداقل برسانیم.»
امجد عبدی
ارسال دیدگاه