پانا گزارش می‌دهد؛
کارتن‌خواب‌ها و خواب زمستانی برخی مدیران
امان الله قرائی مقدم: یاد بگیریم که نگوییم کارتن‌خواب‌ها چهره شهر را مخدوش کرده‌اند/ خبرنگاران و رسانه‌ها باید زبان گویای کارتن‌خواب‌ها و افراد بی‌پناه باشند
تهران (پانا) - برخی مدیران نهادهای مختلف در روزهای سرد سال بارها درباره خدمات‌رسانی به کارتن‌خواب‌ها صحبت می‌کنند اما افراد کارتن‌خواب که رسانه و تریبون در اختیار ندارد، قادر به تکذیب این مصاحبه‌ها و خدمات نیستند!
مهدی جابری/ کارتن‌خواب‌ها معمولا تکدی‌گری نمی‌کنند و اگر برای دقایقی آنها را زیرنظر داشته باشید و در چهره و رفتارشان دقیق شوید، کاملا مشخص است که اکثر آنها آنچنان در سختی‌ها و ناملایمات زندگی تبدیل به انسان‌هایی محکم شده‌اند که درخواستی از دیگران ندارند و حتی نگاه رهگذران برایشان مهم نیست.
بسیاری از کارتن‌خوا‌ها افرادی تنها، آرام و مودب هستند که در اوج فقر و نیاز به خدمات و امکانات معمولی، هیچ خواسته و درخواستی را با رهگذران مطرح نمی‌کنند چون آنها به این نتیجه رسیده‌اند که فریادرسی در این شرایط و روزگار سخت ندارند.
این روزها اما با انبوه مصاحبه‌های مدیران درباره خدمات‌رسانی به کارتن‌خواب‌ها مواجه هستیم و آنطور که در اخبار و گزارش‌ها منعکس می‌شود گویا کارتن‌خواب‌ها هیچ مشکل خاصی در روزهای سرد سال برای تامین غذا و اسکان در محل مناسب ندارند!
همه این مصاحبه‌ها، اخبار و گزارش‌ها در حالی است که کارتن‌خواب‌ها هیچ دسترسی به خبر و رسانه ندارند تا: اول اینکه بتوانند از خدماتی که به آنها ارائه می‌شود آگاه باشند؛ دوم اینکه: بتوانند همه یا بخشی از اخبار و مصاحبه‌های مدیران را تکذیب کنند؛ سوم اینکه: رنج‌ها و دردهای خود را با خبرنگاران، مدیران رسانه‌ها و مقامات مسئول درمیان بگذارند.
تنها موضوعی که معمولا کارتن‌خواب‌ها از آن مطلع هستند این است که «جمع‌آوری می‌شوند»! چون هرازگاهی افرادی که مامور و معذور هستند با ابزار خاصی به محل خواب این افراد مراجعه می‌کنند و آنها را با خود می‌برند! البته آنطور که مشخص است، کارتن‌خواب‌ها چندان خاطره خوب و دل خوشی از این «جمع‌آوری‌ها» ندارند و خوابیدن با دست و پای جمع روی کارتن و گوشه پارک‌ها و خیابان‌ها را ترجیح می‌دهند.
متاسفانه محور بسیاری از گزارش‌های رسانه‌ای درباره کارتن‌خواب‌ها این است که آنها چهره شهر را مخدوش کرده‌اند! همچنین بخش قابل توجهی از اظهارات مدیران به همین موضوع اختصاص دارد که کارتن‌خواب‌ها مزاحم مردم هستند و در راستای جلب رضایت شهروندان باید جمع‌آوری شوند!
فقط دلیل اقتصادی دارد و نتیجه فقر است
امان‌الله قرایی مقدم جامعه‌شناس و استاد دانشگاه در گفت‌وگو با پانا اظهار داشت: «کارتن‌خوابی یا پیاده‌راه‌خوابی مربوط به امروز و دیروز نیست و حاصل چند دهه بی‌توجهی و کم‌کاری در زمینه توزیع عادلانه امکانات، ارتقای رفاه اجتماعی و رسیدگی به آسیب‌های اجتماعی محسوب می‌شود که خودش را در زمستان بیشتر نشان می‌دهد.»
وی افزود: «کارتن‌خوابی در تهران و برخی کلانشهرها دلایل اقتصادی دارد و نتجیه فقر، مهاجرت، نداشتن شغل، شکست شغلی و مواردی از این قبیل است و برخی نیز در شرایط خاص خود گرفتار و مستاصل شده‌اند.»
این جامعه‌شناس ادامه داد: «به طور مثال در کشور هند، برخی از مردم کنار خیابان به دنیا می‌آیند، در خیابان زندگی و رشد می‌کنند و در همان خیابان می‌میرند. مشابه همین شرایط را در پاکستان و بنگلادش شاهد هستیم و البته مواردی هم در اروپا و آمریکا قابل مشاهده است. به طور کلی کارتن‌خوابی در هر جامعه دلایل خاص خود را دارد اما در کشورهای جهان سوم به فقر و موضوعات اقتصادی مرتبط می‌شود.»
کدام نهادها و مدیران کم‌کاری داشته‌اند
قرایی مقدم با بیان اینکه هیچ انسانی حاضر نیست در شب‌های سرد زمستان روی یک نیمکت چوبی یا کارتن و حتی پتو کنار خیابان، پارک و پیاده‌راه بخوابد، تصریح کرد: «برخی سازمان‌ها و نهادها طی سالیان گذشته در این زمینه کوتاهی کرده‌اند که از جمله مهمترین آنها می‌توان به سازمان تامین اجتماعی و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اشاره داشت. همچنین بهزیستی و در مرحله بعد شهرداری‌ها در این باره دارای مسئولیت‌های ذاتی، اخلاقی و انسانی هستند که متاسفانه در طول چند دهه گذشته کم‌کاری و بی‌توجهی داشته‌اند.»
وی افزود: «تامین رفاه اجتماعی و شرایط مناسب شغلی برای همه شهروندان و افراد جامعه، جزو وظایف ذاتی وزارتخانه مذکور است و انتظار می‌رود دستکم از این به بعد شاهد اقدامات واقعی و برنامه‌های اصولی در این باره باشیم.»
یک پیشنهاد برای رسیدگی واقعی به کارتن‌خواب‌ها
این استاد دانشگاه با ارائه پیشنهادی گفت: «به نظر من باید در هر شهر یک ساختمان بزرگ با ده‌ها اتاق برای میزبانی شایسته و قانونمند از افرادی که به آنها کارتن‌خواب می‌گوییم، داشته باشیم. در این ساختمان باید امکانات رفاهی زندگی روزمره و خدمات بهداشتی و آموزشی در حد معمول برای شخص وجود داشته باشد و حتی اگر فردی دارای همسر و فرزند است، بتواند خانواده خود را از در چنین محیط امنی همراه داشته باشد. همچنین تامین مخارج این افراد باید توسط نهادهای کمک‌رسان انجام شود.»
قرائی مقدم ادامه داد: «مدیران ما در برخی نهادهای مسئول باید به این سطح از درک برسند که اگر به وضعیت افراد کارتن‌خواب رسیدگی مناسبی نکنند، آبروی دولت و نهادهای خود را خدشه‌دار می‌کنند. بنابراین بهتر است واقعا آستین همت بالا بزنند و خارج از دنیای شعار و مصاحبه، فکر اساسی برای افراد بی‌پناه و کارتن‌خواب داشته باشند.»
به گفته او فعالیت گرمخانه‌ها باید توسعه بسیار بیشتری داشته باشد و شرایط موجود جوابگوی تعداد کارتن‌خواب‌ها و همه نیازهای اولیه آنها نیست.
یاد بگیریم که نگوییم کارتن‌خواب‌ها چهره شهر را مخدوش کرده‌اند
وی در پاسخ به این سوال که «آیا از نظر انسانی و اخلاقی می‌توان مدعی شد که کارتن‌خواب‌ها چهره شهر را مخدوش کرده‌اند؟» اظهار داشت: «خیر؛ اینها افراد بی‌گناهی هستند که به خاطر شرایط جامعه و کشور به این وضعیت گرفتار شده‌اند. در حقیقت می‌توان گفت چهره شهر را مدیران، مسئولان و نهادهایی مخدوش کرده‌اند که وظایف خود را طی چند دهه اخیر برای تحقق عدالت، رفاه اجتماعی و توزیع عادلانه امکانات به فراموشی سپرده‌اند. این مدیران و نهادها مسئول تامین حقوق شهروندی برای تک تک افراد جامعه هستند و هر شهروند در این جامعه حق و حقوقی دارد.»
این جامعه شناس افزود: «رسانه‌ها یا مدیرانی که مدعی مخدوش شدن چهره شهر با حضور کارتن‌خواب‌ها هستند، از مکانیزم دفاعی فرافکنی برای توجیه کم‌کاری و بی‌توجهی‌های خود استفاده می‌کنند. الان سوال من این است که: چه افراد یا نهادهایی موجب کارتن‌خوابی یک عده شده‌اند؟ چه کسانی فقر و بیکاری را به این افراد تحمیل کرده‌اند؟ باید اذعان کنیم که حیوانات نیز حاضر نیستند کنار خیابان بخوابند و در اینجا سوال من این است که یک عده از مدیران و نهادها با کرامت انسانی چه کرده‌اند؟»
رسانه‌ها باید زبان گویای کارتن‌خواب‌ها باشند
قرائی مقدم در واکنش به سوالی درباره نقش رسانه‌ها و خبرنگاران در انعکاس اخبار و گزارش‌های مرتبط با کارتن‌خوابی گفت: «رسانه‌ها باید آیینه تمام‌نمای جامعه و همه مردم کشور باشند اما متاسفانه بیشتر مشغول انعکاس مصاحبه‌ها و اخباری در زمینه کارتن‌خوابی هستند که واقعیت چندانی ندارد. آیا خبرنگاران و رسانه‌ها به این یقین رسیده‌اند که در دنیای واقعی خدمات مناسب به همه کارتن‌خواب‌ها ارائه می‌شود. بنابراین به نظر من باید شاهد یک اتحاد انسان‌دوستانه بین خبرنگاران باشیم تا جایی که همه رسانه‌های کشور زبان گویای کارتن‌خواب‌ها نیز باشند.»
وی تاکید کرد: «رسانه‌ها باید به کف خیابان‌ها بروند و زندگی سخت و همراه با درد و رنج افراد کارتن‌خواب را به تصویر بکشند تا مدیران و نهادهای مربوط را وادار به اتخاذ تصمیمات موثر کنند.»
این استاد دانشگاه ادامه داد: «از مدیران رسانه‌ها و تصمیم‌گیران رسانه‌ای کشور نیز انتظار می‌رود در کنار دغدغه‌های سیاسی خود، توجه واقعی و جدی به کارتن‌خواب‌ها داشته باشند و در کنار همه دغدغه‌های خود، جایی هم برای این اقشار خاص جامعه باز کنند.»
* به قلم: مهدی جابری
ارسال دیدگاه