به‌مناسبت آغاز سال تحصیلی صورت گرفت:
توصیه‌های مراجع و علما به دستگاه تعلیم و تربیت
تهران (پانا) - مراجع و علما در دیدار با وزرای آموزش و پرورش ادوار مختلف دولت‌های جمهوری اسلامی که برای کسب رهنمود و ارایه گزارش عملکرد دستگاه عظیم تعلیم و تربیت اسلامی محضر مراجع عظام تقلید و علما رسیده‌اند، توصیه‌ها و راهکارهای تربیت معلم، دانشآموز و متون درسی برای تحقق تعلیم و تربیت در تراز انقلاب اسلامی را تبیین کرده‌اند.
توصیه‌های مراجع عظام تقلید به دست‌اندر‌کاران دستگاه عظیم تعلیم و تربیت به شرح زیر است:
آیت‌الله العظمی وحید خراسانی: کتاب‌های آموزشی را با دقت بررسی کنید
آیت‌الله العظمی وحید خراسانی، ضمن مهم دانستن مسئولیت در آموزش و پرورش بیان داشت؛ کار شما مهم و قابل تقدیر است، چون عقاید بچه‌های شیعه به شما سپرده شده است. این امانت را حفظ کنید و برای اینکه در این کار موفق باشید، هر روز سوره یس را بخوانید و به امام زمان (عج) هدیه کنید تا او شما را در این راه کمک کند. شما را دعا می‌کنیم در این مسئولیت مهم موفق باشید، چون در آموزش و پرورش باید امانت‌دار شیعه و اهل بیت علیهم‌السلام باشید، دانشآموزان نزد شما امانت هستند و باید این امانت را به امام زمان برگردانید. کتاب‌های آموزشی را با دقت بررسی و پی‌ریزی کنید، تربیت اطفال شیعه و معرفت ائمه اثنی عشری باید در متون آموزشی و کتاب‌های درسی موج بزند. با حسن کلام با دیگر مذاهب تعامل داشته باشید و تلاش کنید برای تحقق آموزه‌های تشیع فاطمیه، صادقیه و علویه را احیا کنید، این‌ها برای شما باقیات‌الصالحات در دنیا و آخرت است و در شب اول قبر به کمک خواهند آمد.
آیت‌الله العظمی صافی گلپایگانی(ره): نسبت به تعلیم و تربیت حساسیت ویژه داشته باشید
وزارت آموزش و پرورش با همه تلاش‌هایی که در امر تربیت و آموزش جوانان و نوجوان دارد باید نسبت به امر تعلیم و تربیت نگاه جدّی و حساّسیت ویژه‌ای داشته باشد. اینکه شخص وزیر درک درستی از مسئله و اهمیت آموزش و پرورش دارد جای بسی خرسندی است ولی این کافی نیست و باید با عمل و تلاش بیشتر در جامعه نمود داشته باشد. اهمیت مسئله آموزش و پرورش بر کسی پوشیده نیست و بدانید هرچه در این مسیر حرکت و تلاش داشته باشید دنیا و آخرت خود را ساخته‌اید. مسئله علم موضوع مهمی است که باید نسبت به افزایش آن برنامه‌ریزی کرد. باید به گونه‌ای برخورد کنیم که جامعه جهانی نیازمند علم و دانش ما باشد نه اینکه ما به دنبال دانش آن‌ها باشیم. ارزش انسان به علم است و هر چه این علم ارتقا یابد ارزش انسانی بیشتر و پررنگ‌تر می‌شود.
آیت‌الله العظمی جوادی آملی: با ادب و علم می‌توان به درستی زندگی کرد
در هر امری مخصوصا در آموزش و پرورش حرف اصلی را انسانیت انسان می‌زند، الفاظ و مفاهیم به درد امتحان و نمره می‌خورد، اما آنچه انسان را می‌سازد رفتار عملی همه ما است. ما قبل از اینکه با حرف، چیزی یاد مردم بدهیم باید با عمل یاد مردم بدهیم، اگر مردم عمل صالح ببینند، هم می‌بینند و هم عمل می‌کنند، ولی اگر تنها درس صالح بگوییم، ممکن است یاد بگیرند اما کاری از پیش نمی‌رود. در شرح حال پیامبر گرامی اسلام(ص) آمده که آن حضرت با احدی نیم رخ صحبت نمی‌کرد چه افراد عادی و چه بادیه‌نشین و چه شهری، این احترام گذاشتن به مردم است که چنین مواردی را مسئولین باید رعایت کنند. در میدان جنگ، حرف اول را قدرت نظامی می‌زند اما در دبیرستان و آموزش و پرورش و حوزه و دانشگاه، تربیت علمی حرف اول را می‌زند، تجربه هم نشان داده که با سلاح نمی‌شود مردم را اصلاح کرد، بلکه با صلاح می‌شود. جهانی فکر کردن، تعامل داشتن، مدیریت داشتن، نه بیراهه رفتن و نه راه کسی را بستن اساس کار است، جهان را ادب و علم اداره می‌کند و با ادب، علم و تعامل می‌توان با جهان به درستی زندگی کرد.
آیت‌الله العظمی سبحانی: مسئولیت آموزشوپرورش در زمینه آسیب‌های فضای مجازی سنگین است
قرآن کریم موضوع تزکیه را بر تعلیم مقدم دانسته این امر در طبیعت نیز حاکم است و کشاورزان ابتدا علف‌های هرز را از زمین کشاورزی بر‌می‌کنند و بعد از آن به کشاورزی می‌پردازند. پیامبر اکرم (ص) خود معلم اخلاق بوده است، معلمان ما نیز باید خود را به سجایای اخلاقی مجهز کنند تا بتوانند در تربیت دانشآموزان موفق باشند. معلمان می‌بایست به‌صورت عملی اسوه و الگوی اخلاق باشند به همین دلیل آموزش و پرورش باید در انتخاب معلمان و همچنین محتوای آموزشی دقت لازم را داشته باشد. آنچه در قلب سلیم کاشته شود شاهد همان خروجی هم خواهیم بود ۱۴ میلیون دانشآموز در کشور سرمایه بزرگ آموزش و پرورش و امانت‌هایی در دست شما هستند. متأسفانه فضای مجازی آسیب‌هایی را متوجه دانشآموزان می‌کند، فضای مجازی نباید رها باشد و آموزش و پرورش در این زمینه مسئولیت سنگینی برعهده دارد.
آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی: موفقیت آموزش و پرورش در گرو اهتمام به برنامه‌ها، کتاب‌ها و معلمان است
رسالت آموزش و پرورش در شرایط فعلی بسیار خطیر و حساس است؛ همه تلاش دشمن این است که روی نسل نوجوان و جوان و حتی کودکان ما تاثیر بگذارد و در این راستا باید مواظب نفوذ دشمن در این خانواده بزرگ بود. مساله نفوذ در طول تاریخ امری بدیهی است، دشمن برای رسیدن به مقاصد خود در طول تاریخ از طریق نفوذ وارد شده است و حتی در بیوت مراجع نیز ممکن است نفوذ کند، بنابراین نباید غفلت کرد که آنان به طرق اولی در دستگاه عظیمی چون آموزشوپرورش نفوذ می‌کنند و باید دستگاه‌های نظارتی و حفاظتی این مساله را جدی بگیرند. راه موفقیت آموزش و پرورش برای تربیت نسلی متعهد و دین‌باور سه عنصر برنامه‌ها کتاب‌ها و معلمان است، اگر یکی از این سه عنصر نتواند به خوبی ایفای نقش کند، تعلیم و تربیت با مشکل اصلی مواجه خواهد شد. آموزش و پرورش منبع سعادت یا خدای نکرده شقاوت یک جامعه است، دشمن برای جوانان و کودکان ما نقشه کشیده است و اگر خدای ناخواسته غفلت کنیم جبران ضررها مشکل خواهد بود. خوب است وزارت آموزش و پرورش ارتباط خود را با حوزه علمیه و مدارس و مراکز علمی آن بیشتر کند زیرا در میان فضلا، علما و طلاب کسانی هستند که در عرصه تعلیم و تربیت دینی کار تخصصی کرده‌اند و برای در اختیار گذاشتن این تخصص‌ها و کارهای علمی و فرهنگی هیچ مضایقه‌ای ندارند.
ارتباط با حوزه و روحانیت و استفاده از ظرفیت‌های حوزه‌های علمیه برادران و خواهران را توسعه دهید و در قالب همایش‌ها، سمینارها و کرسی‌های آزاد‌اندیشی، ابعاد علمی و فرهنگی و تربیتی فعالیت‌ها را مورد بحث و بررسی قرار دهید. رعایت اعتدال در مواجه با اهل سنت در استان‌های سنی‌نشین مورد تاکید است؛ حفظ وحدت و احترام به مقدسات شیعه و سنی موجب آسایش و آرامش در تعلیم و تربیت می‌شود، البته حفاظت از آموزه‌های شیعی و جلوگیری از افکار افراطی وظیفه مسئولین دستگاه تعلیم و تریبت اسلامی است.
آیت‌الله العظمی علوی گرگانی (ره): مراقب باشید فریب برخی سخنان و ظواهر دشمن را نخورید
افرادی هستند به ظاهر اظهار دوستی می‌کنند، اما در درون اعتقادی به مبانی دینی ندارند و شما که مؤمن هستید باید زیرک بوده و فریب این افراد را نخورید و روحیه دانشآموزان را با معارف دینی و ایمان بالا بار بیاورید. از مضمون روایات برداشت می‌شود، مسئولیت شما در جایگاه سنگینی چون آموزش و پرورش دارای دو جنبه است، یک جنبه آن که باعث خوشحالی ما است اینکه می‌بینیم افراد معتقد و اهل ولایت در رأس امور مملکتی هستند. اما جنبه دیگر که دارای حساسیت است آنکه مبادا نتوانید به وظیفه شرعی خود در این راستا به خوبی عمل کنید، لذا ما دوست داریم همان اعتقادات و روحیه ایمان و ولایت خود را به دانشآموزان در مراتب مختلف منتقل کنید، تا انشاء‌الله فرزندان پاکی که تحویل آموزش و پرورش داده شده، مؤمن و متدین فارغ‌التحصیل شوند. دشمن همیشه در اطراف ما در کمین است تا ایمان و اعتقادات جوانان ما را سلب کند باید مراقب باشید تا به افکار آن‌ها میدان داده نشود و فریب برخی سخنان و ظواهر را نخورید.
آیت‌الله العظمی نوری همدانی: نقش معلمان در تربیت جامعه محوری و اساسی است
متولیان عرصه آموزش و پرورش باید از اهمیت کار خود آگاه باشند و بدانند اگر بتوانند یک نفر را به خوبی تربیت کنند، گویا همه انسان‌ها را تربیت کرده‌اند؛ همچنین باید دانسته شود که اضلال و گمراهی یک نفر نیز به‌مثابه گسترش گمراهی در همه عالم است. دانشآموزان باید به شیوه‌های اسلامی تربیت شوند، بر‌اساس روایات، اگر شخصی می‌خواهد دیگران را تربیت کند، ابتدا باید خودسازی کند، زیرا بدون خودسازی، تربیت دیگران ممکن نیست. نباید اجازه دهیم فرهنگ غربی در برنامه‌های آموزش و پرورش رسوخ کند، آموزش و پرورش باید برنامه‌های بنیادین برای تربیت نسل جدید داشته باشد، لذا برنامه‌ها باید مبتنی بر فرهنگ اصیل اسلامی پایه‌ریزی شود. آموزش و پرورش علاوه بر انتخاب استاد خوب و کارآمد باید زمینه تربیت‌پذیری دانشآموزان را نیز فراهم سازد، معلمان باید کاری کنند که روح تربیت‌پذیری در دانشآموزان نهادینه شود. فرهنگ ایرانی و اسلامی از همدیگر جدا نیستند، بنابراین برنامه‌های آموزش و پرورش نباید برگرفته از مبانی تمدن غرب باشد، بلکه همه برنامه‌های جامعه ایرانی باید مبتنی بر فرهنگ اصیل اسلامی پایه‌ریزی شود.
آیت‌الله حسینی بوشهری: از هنر نگارش خوب و طراحی مناسب در کتاب‌های درسی استفاده شود
حوزه علمیه می‌تواند کمک کار خوبی برای آموزش و پرورش در زمینه تالیف کتب درسی باشد، اقدامات خوب آموزش و پرورش درخصوص تغییر کتب درسی قابل تقدیر است، اما در زمینه کتاب‌های تعلیمات دینی باید به نکات جدی‌تری توجه داشت. دانشآموزان ما پس از فراغت از تحصیل باید دوره‌ای فشرده از معارف اعتقادی را آموخته باشند، پیچیده بودن مباحث تعلیمات دینی در مدارس، به دلیل عدم کشش لازم موجب می‌شود جاذبه لازم میان دانشآموز و کتاب وجود نداشته باشد، آنچه موجب ماندگاری مطالب در اذهان کودکان و نوجوانان می‌شود، استفاده از هنر نگارش خوب و طراحی مناسب کتاب‌های درسی است. از طرفی چنانچه معلمان دانش لازم را نداشته باشند، نمی‌توانند مطالب کتاب‌ها را به خوبی به دانشآموزان انتقال دهند، بر این اساس نه تنها مطالب موجود بلکه باید شبهات پیرامونی آن‌ها را هم با نگاهی ژرف و ظریف مورد توجه قرار داد. یکی دیگر از نکات مهم در این زمینه، ساعت تدریس تعلیمات دینی است و نباید این امر در ساعت‌هایی صورت بگیرد که دانشآموزان و معلمان از سایر دروس خسته شده‌اند.
امروزه آموزش و پرورش در زمینه توسعه قرآن‌آموزی می‌تواند بسیار تاثیرگذار باشد که این کار هم از طریق تقویت دارالقرآن‌ها و آموزش به دانشآموزان صورت می‌گیرد. باید مطمئن باشیم دانشآموزان در پایان مقطع ابتدایی به میزان لازم با قرآن آشنا شده‌اند، البته توجه به اخلاق و رفتار دانشآموزان هم اهمیت بسزایی دارد، زیرا در حال حاضر فقط پرداختن به آموزش قرآن با توجه به فضای جامعه کافی نبوده و باید دوره‌های اخلاق نظری و رفتاری را هم مد نظر داشت. تعالی نظام اسلامی در گرو تعالی آموزش و پرورش است، لازم است با کمک حوزویان، کمیته‌هایی تشکیل داد و متناسب با نیازهایی که کشور و جامعه ما دارد، علوم انسانی را مورد توجه قرار داد و کتاب‌هایی در این زمینه تدوین کرد.
نماینده آیت‌الله العظمی سیستانی در ایران: انگیزه و بستر کار و فعالیت استعداد‌ها فراهم شود
مسئولین و برنامه‌ریزان آموزشی، علمی و تربیتی کشور برای جلوگیری از فرار مغزها توجه جدی داشته باشند. جوانان ایرانی از لحاظ فکر و اندیشه و استعداد سرآمد هستند، نظام اسلامی برای تربیت دانشآموزان و دانشجویان و فارغ‌التحصیلان به‌عنوان سرمایه‌های آینده نظام هزینه کند، اما خدای نکرده به علت بی‌برنامه‌گی و عدم تدوین سیاست‌های راهبردی سرمایه عظیم خود را ناخواسته تقدیم دیگران کند جفا و ضرر غیر قابل جبران است. برای جلوگیری از فرار مغزها باید برنامه عملیاتی و انگیزه‌های کافی را جهت ماندگاری استعدادهای درخشان این سرزمین تدوین و اجرایی کرد. نبوغ و استعداد جوان و دانشآموز ایرانی زبانزد دنیاست، راه مقابله با فرار مغزها ایجاد انگیزه و آماده کردن بستر کار و فعالیت این استعداد‌ها در رشته‌های گوناگون است و امیدوارم وزارت آموزش و پرورش در راستای جلوگیری از فرار مغزها با برنامه و سیاست‌های راهبردی فرهنگ ماندن مغزها در کشور را در ذهن دانشآموزان و استعدادهای درخشان نهادینه کند.
کشورهای دیگر با سرمایه‌گذاری در آموزش و پرورش و تربیت نسل جدید توانسته‌اند به توسعه و پیشرفت چشمگیر دست یابند که این نشان از اهمیت توجه به بحث آموزش است. ظرفیت‌های فراوان و استعدادهای نابی در حوزه‌های مختلف در کشور وجود دارد، یکی از برنامه‌های دشمن برای تهاجم فرهنگی، معرفی الگوهای غربی برای کودکان، نوجوانان و جوانان است و باید بستر لازم برای معرفی الگوهای برجسته کشور به نسل‌های جدید ایجاد شود. مشکل کشور نداشتن سیستم منسجم و منظم آموزشی است، بهترین افراد با استعداد در ایران هستند و باید با برنامه‌ریزی برای آموزش و به‌کارگیری آن‌ها در آموزش و پرورش مورد توجه قرار گیرد.
آیت‌الله اعرافی: باید جایگاه دانشگاه فرهنگیان ارتقا پیدا کند
وقتی نشاط و انگیزه در بدنه شکل بگیرد برای آینده هم نتایج بهتری به دست خواهد آمد و انسان‌های متفکر و فرهیخته‌ای را می‌توان تربیت و وارد جامعه کرد. با توجه به اهمیت دانشگاه فرهنگیان باید تلاش کرد جایگاه این دانشگاه را ارتقا داد و در ذیل این ارتقا صد هزار نفر به‌عنوان سرمایه نیروی انسانی و متخصص تربیت و وارد جامعه کرد. استفاده از پژوهشگران، محققان و اندیشه‌ورزان حوزوی و دانشگاهی برای اجرای طرح تحول آموزش و پرورش باعث تولید فکر برای آموزش و پرورش می‌شود که این امر نیازی دائمی است. لذا به‌منظور بهره‌مندی بیشتر و توزیع مسئولیت‌ها می‌بایست مجموعه نهادهای پژوهشی، آموزشی، تحقیقی کارآمد که متناسب با نیازهای آموزش و پرورش فعالیت می‌کنند را همانند یک منظومه ببینید و تعامل داشته باشید چرا که با این نگاه ادامه مسیر تحولی در آموزشوپرورش میسر است.
ارسال دیدگاه