انتخاب زبان خارجی برای دانش‌آموزان اختیاری می‌شود

محمود امانی‌طهرانی امروز در نشست خبری با محوریت زبان‌های خارجی در مدارس اظهار کرد: مصوبه شورای عالی آموزش و پرورش ۲ وجه دارد. یکی اینکه هم‌مصوبات قبلی شورا و هم سند تحول بنیادین آموزش و پرورش تاکید دارد که زبان خارجی، یک درس انتخابی است.

وی افزود: انتخاب یک زبان، اجباری است اما انتخاب نوع زبان، اختیاری است. نوع زبان‌ها طبق مصوبه می‌تواند تغییر کند و تابع تقاضاها باشد. اکنون تقاضاها برای زبان‌های خارجی انتخابی، افزایش پیدا کرده و بر این اساس علاوه بر زبان‌های انگلیسی، آلمانی، ایتالیایی، روسی و اسپانیایی که قبلا بود، زبان‌های عربی و چینی هم اضافه شده است.

امانی‌طهرانی ادامه داد: وجه دوم این است که آیا قرار است تمام زبان‌های خارجی قابلیت ارائه پیدا کنند و آیا امکان تامین امکانات و نیروی انسانی در این زمینه را داریم؛ که پاسخ بسیاری از این سوالات، منفی است.

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش گفت: آیا راه حلی وجود دارد در عین اینکه تنوع زبان‌های خارجی را محقق می‌کنیم، امکان تحقق اجرای این طرح هم ممکن شود.‌ بچه‌هایی که یکی از زبان‌های خارجی را انتخاب می‌کنند چه کار باید کنند؟ لذا مصوبه شورای عالی آموزش و پرورش در این زمینه‌ها راهگشایی کرده است؛ چراکه آموزش و پرورش در مدارس دولتی با شیوه‌های حضوری، غیرحضوری و ترکیبی امکان ارائه زبان‌های خارجی جدید را ندارد و مصوبه جدید امکانی را فراهم کرده که می‌توانیم از این فضا حُسن استفاده را کرده و به فضای جدیدی برسیم که آموزش زبان‌های دیگر به صورت برخط ارائه شود و به صورت دوره‌ای، موقعیت‌هایی به صورت تجمعی در نقاط مختلف تشکیل شده و معلمان مواجهه حضوری با بچه‌ها نیز داشته باشند.

موسسات ذی‌صلاح دارای تاییدیه وزارت آموزش و پرورش به میدان می‌آیند

وی با بیان اینکه گشودن این باب، نیازمند یک ماده قانونی بود، اظهار کرد: علاوه بر امکان آموزش غیرحضوری، فضای جدیدی هم فراهم می‌شود که موسسات ذی‌صلاح دارای تاییدیه وزارت آموزش و پرورش به میدان بیایند و برای دانش‌آموزانی که متقاضی این کار هستند، خدمات آموزش زبان‌های خارجی را ارائه دهند و اجبار نداریم که حتما این آموزش در محیط آموزش و مدرسه اتفاق بیفتد.

امانی‌طهرانی خاطرنشان کرد: گروهی از اعضای شورای عالی آموزش و پرورش بر این اعتقاد بودند که حتی در خصوص زبان انگلیسی هم این امکان فراهم شود که در موسسات ذی‌صلاح آموزش ببینند اما نظر نهایی شورا بر این شد که این ساز و کارها در سایر دروس اجرا شود و بعدا شاید انگلیسی را هم در این محدوده قرار دهند.

وی با بیان اینکه بحث دیگری در کنار این مصوبه مطرح شد مبنی بر اینکه خود زبان انگلیسی مورد نقد فراوان در جامعه است و با مجموع ساعتی که به این درس اختصاص داده شده به نظر می‌رسد که شایستگی‌های لازم توسط دانش‌آموزان کسب نمی‌شود و نیاز است ساز و کارهای جدید بیندیشیم، افزود: دانش‌آموزان در فضای زمانی تعریف‌شده با معلمان به توانمندی لازم نمی‌رسند که وزیر آموزش و پرورش خواسته‌اند تا در این باره هم تدبیری شود و روش آموزشی جدیدی پیشنهاد شود و به تدریج به سمتی برویم که بهره‌وری در آموزش زبان انگلیسی ارتقا یابد.

وی در خصوص زبان‌های خارجی غیرانگلیسی اظهار کرد: برای مثال؛ اگر در کل کشور ۱۰ نفر متقاضی یک زبان خارجی باشند، آموزش از استان‌ها خارج شده و خود سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی این کار را به صورت سراسری و طی کلاس مجازی انجام می‌دهد. نکته مهم این بود که کار، شروع شود.

امانی‌طهرانی ادامه داد: قبلا انتخاب زبان‌های خارجی، انتخابی بود و به دلیل فضای مدرسه‌ای که وجود نداشت، امکان برگزاری و آموزش در مدرسه فراهم نبود اما مصوبه اخیر در فضای جدید و الکترونیکی این امکان را فراهم کرده است که دانش‌آموزان در کل کشور بتوانند زبان خارجی خود را انتخاب کنند.

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش با بیان اینکه شورای عالی، مسئولیت اجرایی ندارد و اجرا و مدیریت اجرا در وزارت آموزش و پرورش صورت می‌گیرد، گفت: شورای عالی آموزش و پرورش، قوانین و مقررات و چهارچوب‌ها را تعیین می‌کند. این مصوبه با درخواست سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی بوده و چنین عزمی در این سازمان برای اجرا وجود دارد که ابتدا باید تولید منابع و مواد درسی را انجام دهند.

وی اظهار کرد: اگر موسسه‌ای اعلام آمادگی کرد و مورد تایید قرار گرفت بلافاصله می‌تواند این اتفاق بیفتد. به طور خاص از کانون زبان ایران به دلیل ارتباط با کنون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در این مصوبه نام برده‌ایم اما موسسات مورد تایید دیگر نیز می‌توانند این کار را انجام دهند.

امانی‌طهرانی در خصوص نحوه پرداخت هزینه موسسات آموزشی خاطرنشان کرد: این بحث برای دانش‌آموزان متقاضی است که می‌خواهند زبان خارجی مورد نظر را در موسسه آموزشی فرا بگیرند. بخش مالی برای ما مطرح نیست که بخواهیم هزینه آن را بدهیم. در مصوبه وارد سطوح اجرایی کار نشده‌ایم اما وزارت آموزش و پرورش اگر پول و امکان داشت می‌تواند یا هرینه موسسات را پرداخت کند یا به صورت خرید خدمت از خدمات موسسات آموزشی بهره ببرد.

وی با بیان اینکه نمرات دروس انتخابی زبان خارجی در معدل پایان ترم دانش‌آموزان محسوب می‌شود و موثر است و بخشی از نمرات داخلی است، افزود: اگر امتحان زبان خارجی به صورت نهایی باشد، سوالات امتحان مربوطه توسط خود وزارت آموزش و پرورش تهیه می‌شود. ضمنا اجرای مصوبه به صورت پایلوت نیست و در تماما نقاط کشور قابلیت اجرایی دارد. شورای عالی آموزش و پرورش، تمام تمام مصوبات را به طور منظم و مرتب پایش و نظارت می‌کند و هرگاه مصوبه‌ای نیاز به اصلاح داشته باشد این امکان فراهم است که در صحن شورای عالی صورت پذیرد و یا در کمیسیون معین بررسی شود و یا حتی به صورت موارد خاص در کمیسیون موارد خاص مورد بررسی قرار گیرد.

امانی‌طهرانی با بیان اینکه دانش‌آموزان ۲ زبان خارجی را همزمان نمی‌توانند انتخاب کنند، ادامه داد: آنچه پیش‌بینی شده، انتخاب یک زبان خارجی است اما اگر دانش‌آموزی بخواهد یک زبان دیگر را هم در کنار انگلیسی، انتخاب کند در آموزش رسمی در جدول دروس، عنوان «زبان‌های انتخابی» نوشته نشده بلکه نوشته شده «زبان انتخابی».

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش با بیان اینکه عدالت و کیفیت ۲ چالش نظام‌های آموزشی در جهان است، گفت: اخیراً چالش سومی هم با عنوان «مشروعیت» در جهان دارد شکل می‌گیرد. اینکه بچه‌ها می‌گویند چرا باید این درس‌ها را بخوانیم و چرا این محتواها و رشته‌ها را باید بیاموزیم؟!

وی اظهار کرد: به طور روشن، موقعی جامعه می‌تواند بگوید عدالت هست که اگر ۲ دانش‌آموز را به صورت کاملا تصادفی انتخاب کردیم و با یکدیگر مقایسه کردیم، فارغ از این که کجا هستند و در کدام منطقه یا مدرسه تحصیل می‌کنند، بهره این‌ها از نظام آموزشی، برابر باشد. مثلا عدالت در واکسیناسیون کودکان رعایت شده است. چون یک نوع واکسن با یک سیستم و توسط افرادی که به یک نوع آموزش دیده‌اند به کودکان تزریق می‌شود.

امانی‌طهرانی خاطرنشان کرد: ریشه‌های بی‌عدالتی ما در تجهیزات فیزیکی و فضا است که در پایه اول ابتدایی، کلاس‌های ۴۵ نفره داریم در حالی که کلاس، محل حمایت از بچه‌ها است و اگر تعداد دانش‌آموزان زیاد شد، حمایت عاطفی از آن‌ها کاهش پیدا می‌کند. ضمن اینکه امکانات جنبی مثل محوطه و سرویس‌های بهداشتی و غیره نیز در این زمینه موثر است.

وی با بیان اینکه سپس در عدالت آموزشی به سراغ معلم می‌رویم، افزود: حق بچه‌ها این است تا معلمی که سر کلاس می‌رود، آموزش‌های لازم را دیده و صلاحیت عمومی، تخصصی و حرفه‌ای معلمی را داشته باشد.

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش گفت: مدرسه خوب، مدرسه‌ای است که ساحت‌های زیستی و بدنی خوب در آن اتفاق بیفتد و مدرسه را از آموزشگاه متمایز کند. آموزشگاه دارای چند کلاس هست اما مدرسه غیر از کلاس، چیزهای دیگری هم دارد و کارهای غیرکلاسی هم اتفاق می‌افتد و مدرسه را جذاب می‌کند.

امانی‌طهرانی با بیان اینکه سیاست ما قانون اساسی است که می‌گوید زبان رسمی آموزش، فارسی است‌، اظهار کرد: قانون اساسی در کنار آن بیان می‌کند که آموزش ادبیات زبان‌های بومی و محلی در مدارس مجاز است. برنامه درسی ملی و سند تحول بنیادین آموزش و پرورش هم در مورد زبان خارجی به طور روشن می گوید که تناسبی است. این ۳ موضوع قابل جمع است. توسعه زبان مادری، یک امر فرهنگی است و خیلی ساز و کار در کشور می‌خواهد که همه آن بر عهده آموزش و پرورش نیست.

وی افزود: در دروس زبان‌آموزی مقطع ابتدایی باید آزمون‌هایی بگذاریم تا مطمئن شویم که دانش‌آموز به توانمندی لازم رسیده است. زبان رسمی، فارسی است. زبان‌های بومی و محلی با ساز و کار برنامه ویژه مدرسه و زبان خارجی نیز به عنوان یکی از عرصه‌هایی که بقای هر ملت در جهان امروز در برقراری ارتباط است، آموزش داده می‌شود.

امانی‌طهرانی اظهار کرد: در فضای جدید، افزایش توانمندی زبانی افراد به توسعه جامعه کمک می‌کند. خیلی از سیاست‌هایی که در محدودسازی عرضه زبان ایجاد می‌کنیم، جامعه را به مسیر دیگری سوق می‌دهد.

وی با بیان اینکه آموزش زبان عربی ۲ وجه دارد، خاطرنشان کرد: یکی اینکه عربی، زبان قرآن و دین ماست. ماموریت آموزش عربی عمومی در مدرسه این است که دانش‌آموز بتواند زبان دین خود را در حد آیات و احادیث و دعاهای ساده مطالعه کرده و بخواند لذا این درس باید سبُک و متمرکز بر این هدف باشد.

امانی‌طهرانی افزود: وجه دیگر زبان عربی نیز این است که عربی را عین سایر زبان‌ها داریم که کاملا ارتباطی است و در خواندن، شنیدن، برای فرهنگ، سیاست و جاهای مختلف استفاده می‌شود.