پایان انحصار «مِستر»!

شش سال از بیانات رهبر معظم انقلاب درباره لزوم رفع انحصار از تدریس زبان انگلیسی در مدارس می‌گذرد. بستر و زمینه‌های تحقق این موضوع مهم بالاخره در وزارت آموزش و پرورش دولت سیزدهم فراهم شد تا مجموعه وزارتخانه در این عرصه نیز مانند عرصه‌های دیگر سربلند باشد و در مدت کوتاهی که از استقرار دولت مردمی می‌گذرد، گام‌های مهم و بلندی در راستای عمل به رهنمودهای مقام معظم رهبری و سند تحول بنیادین آموزش و پرورش بردارد.

اردیبهشت ۱۳۹۵ بود که حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله‌العالی) درباره آموزش زبان‌های خارجی در مدارس فرمودند: «من همین‌جا این حرفی را که گاهی هم گفته‌ام به مسئولین آموزش‌ و پرورش [تکرار می کنم‌]... این اصرار بر ترویج زبان انگلیسی در کشور ما یک کار ناسالم است. بله، زبان خارجی را باید بلد بود امّا زبان خارجی که فقط انگلیسی نیست، زبان علم که فقط انگلیسی نیست. چرا زبانهای دیگر را در مدارس به‌عنوان درس زبان معیّن نمیکنند؟ چه اصراری است؟... آقا جان! در کشورهای دیگر به این مسئله توجّه میکنند و جلوی نفوذ و دخالت و توسعه‌ی زبان بیگانه را میگیرند؛ ما حالا از پاپ کاتولیک‌تر شده‌ایم! [البتّه‌] نمیگویم که فردا برویم زبان انگلیسی را در مدارس تعطیل کنیم؛ نه، حرف من این نیست؛ حرف این است که بدانیم چه‌کار داریم میکنیم؛ بدانیم طرف میخواهد چگونه نسلی در این کشور پرورش بیابد، و با چه خصوصیّاتی.»

انحصاری که سرانجام شکست

روز گذشته معاون وزیر و رئیس سازمان مراکز و مدارس غیردولتی و توسعه مشارکت‌های مردمی وزارت آموزش و پرورش از شکست انحصار زبان انگلیسی خبر داد و اعلام کرد: «ورود ۲ زبان آلمانی و فرانسه به مدارس غیردولتی از مهر ماه ۱۴۰۱ به‌شکل پایلوت اجرایی خواهد شد.»

بنابراین موضوع مهمی که سال‌ها معطل مانده بود با گذشت کمتر از یکسال از دوران وزارت "یوسف نوری" در آموزش و پرورش اجرایی شد.

احمد محمودزاده درباره ورود زبان‌های مختلف به مدارس غیردولتی به پانا گفته بود: «براساس فرموده مقام معظم رهبری انحصار از زبان انگلیسی باید برداشته شود لذا در مدارس غیردولتی این زمینه وجود دارد که به جز زبان انگلیسی زبان دیگری به دانش‌آموزان آموزش داده شود... صحبت‌هایی در این باره با سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی شده است که در این راستا آمادگی برای ورود دو زبان فرانسه و آلمانی به مدارس وجود دارد.»

ضرورت اقدام مشابه در مدارس غیردولتی

یک معلم باسابقه و پژوهشگر حوزه آموزش، ورود زبان‌های آلمانی و فرانسه از مهرماه امسال به کتب درسی مدارس غیردولتی را شکسته شدن انحصار زبان‌ انگلیسی توصیف کرد.

حمیدرضا نیک‌نژاد معلم باسابقه و کارشناس حوزه تعلیم و تربیت در گفت‌وگو پانا، ضمن ابراز خرسندی از ورود ۲ زبان آلمانی و فرانسه به دروس مدارس غیردولتی اظهار داشت: «با ورود این دو زبان، در عمل انحصار زبان‌ انگلیسی در نظام آموزشی رسمی کشور شکسته می‌شود. زبان‌های آلمانی و فرانسه هر دو زبان‌های علمی و مهم دنیا هستند که به خوبی می‌توانند جای خود را در نظام آموزشی ما باز کنند.»

وی تاکید کرد: «افزوده شدن زبان‌های فرانسه و آلمانی به کتب تحصیلی مدارس غیردولتی، می‌تواند در آینده نزدیک شامل مدارس دولتی هم بشود.»

این معلم با تاکید بر اینکه تنوع آموزش زبان‌های خارجه راهکار به‌روزآوری و مقاوم‌سازی جامعه در مقابل فرهنگ بیگانه است و باید در برابر آماج حملات فرهنگی غربی مسلح به علوم کاربردی شد، تصریح کرد: «لازم است با زبان‌های معتبر و مهم جهان تولید محتوا کرده و در برابر این تهاجمات واکسینه شویم. شکست انحصار زبان انگلیسی در مدارس و تسلط دانش‌آموزان به زبان‌های فرانسه و آلمانی، گام بزرگ و یکی از راهکارهای موفقیت در این مسیر است.»

نیک‌نژاد ادامه داد: «انحصارزدایی از آموزش زبان انگلیسی، باعث ایجاد دموکراسی در فرهنگ خواهد شد چرا که ایجاد تنوع در نظام آموزش زبان، به چرخه روند تکاملی فراگیری زبان‌ها کمک شایانی می‌کند.»

در تدریس زبان انگلیسی شکست خوردیم

این معلم باسابقه در ادامه اظهار داشت: «این مساله مهم دارای فرصت‌ها و تهدیدهایی است که به فرصت‌های آن اشاره شد اما از جمله تهدیدهای آن باید به پیشینه آموزش و تدریس زبان انگلیسی در مدارس کشور طی سال‌های گذشته اشاره کرد. با مروری به شرایط درمی‌یابیم که طی سنوات گذشته در تدریس زبان انگلیسی شکست خورده‌ایم.»

وی افزود: «با یک بررسی گذرا درمی‌یابیم که تنها زبان انگلیسی در شهرهای بزرگ و در بین قشر متمول جامعه بسط و گسترش یافته است. این گسترش نیز به دلیل استفاده از کلاس‌های آموزشی خارج از دایره نظام آموزش و پرورش بوده است.»

نیک‌نژاد تصریح کرد: «مقام معظم رهبری به درستی تشخیص داده بودند که مشکل سیستم کجاست. اما با گذشت چندین سال اقدام خاصی را دربارهرفع انحصار از تدریس زبان انگلیسی شاهد نبودیم.»

وی در پایان گفت: برای ارزیابی عملکرد مقام عالی آموزش و پرورش و تیم پرتلاش ایشان کمی زود است. تنها یکسال از زمان تصدی‌گری وزیر محترم می‌گذرد. البته تاکید و اقدامات ایشان در تدوین شیوه‌نامه اجرایی برای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش موضوعی است که چنانچه در مسیر درست ریل‌گذاری شده باشد دستکم ۴ سال آتی جوانه آن از خاک بیرون خواهد زد. به طور کلی شکست انحصار زبان انگلیسی در سیستم آموزشی چنانچه با هدف کاربردی مشخص و معینی در محتوای درسی همه مدارس دولتی و غیردولتی گنجانده شود پسندیده‌تر خواهد بود.

جراحی درد دارد و عوارض!

همچنین شیوا قاسمی‌پور دبیر کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی روند تحول‌خواهی در نظام آموزشی را توامان با گسترش نظام یکپارچه و برابر عدالت آموزشی توصیف کرد و گنجاندن دو زبان فرانسه و آلمانی را به عنوان زبان‌های تخصصی برخی علوم و فرهنگ‌ها در ادامه توفیقات وزارت آموزش و پرورش برشمرد.

وی گفت: «بی‌تردید سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، یکی از بهترین و کامل‌ترین اسنادی است که تاکنون به عنوان نقشه راه برای مدیران و تصمیم‌سازان کشور در حوزه آموزش و پرورش تدوین شده است.»

نماینده مریوان در مجلس شورای اسلامی با اشاره به دیدار کمیسون آموزش و تحقیقات در روز معلم با رهبر معظم انقلاب اسلامی و تاکیدات ایشان براجرای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، اظهار داشت: «انحصار فساد می‌آورد. هرجا حلقه انحصار باشد شفافیت موجود نیست، و تنوع و تکثر زبان‌ها در سیستم آموزشی از جمله اقدامات خوب دوران وزارت یوسف نوری است.»

قاسمی‌پور گفت: «هفته گذشته در کمیسیون آموزش و تحقیقات با مسئولان عالی وزارت آموزش و پرورش اهم فعالیت‌ها و اقدامات این وزارتخانه را بررسی کردیم. نقطه پرگار این جلسه، ارتقای کیفیت آموزشی مدارس بود که طی سال‌های کرونا دچار صدمات و لطمات بسیاری شده است، برنامه وزیر محترم برپایه سند تحول آموزشی تدوین شده و امروز شاهد آن هستیم که خیلی از امور معطل مانده‌ در برنامه کلان، همچون شکستن انحصار زبان انگلیسی که همانا خواست مردم و رهبر معظم انقلاب است سرانجام پس از ۶ سال عملیاتی می‌شود.»

اشکالات کار به مرور رفع می‌شود

وی ادامه داد: «در گزارشی عملکردی که وزیر محترم آموزش و پرورش از زمان آغاز مسئولیت خود تاکنون به مجلس ارائه کرد، گرچه مشکلات و موارد حل نشده‌ای همچنان پابرجا مانده اما اقدامات صورت گرفته، همگی در راستای مطالبات مجلس و منویات مقام معظم رهبری است.»

دبیر کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی در پاسخ به برخی انتقادات که رفع انحصار از زبان انگلیسی در مدارس غیردولتی و عدم اجرای آن در مدارس دولتی، خدشه به عدالت آموزشی‌ است، تصریح کرد: «این یک طرح پایلوت است و بر پایه اصول و قاعده هر جراحی، ابتدا از جزء به کل می‌رسد. عقلانیت حکم می‌کند هر تغییر و تحولی ابتدا در جامعه آماری کوچکی اجرا شده و پس از گذراندن آزمون‌ها و کشف راهکارها و خطاها در سراسر نظام آموزشی نهادینه شود.»

قاسم‌پور اضافه کرد: «برای فراهم شدن بستر و زیرساخت مناسب به منظوررفع انحصار از تدریس زبان انگلیسی در مدارس کل کشور و بدنه نظام آموزشی تا سال آینده نیاز به صرف زمان و دقت است.»