ضرورت تعامل بین سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی و دانشگاه فرهنگیان نقد و بررسی شد
تهران (پانا) - نشست مشترک سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی و دانشگاه فرهنگیان با حضور رئیس سازمان پژوهش، رئیس دانشگاه فرهنگیان و جمعی از مدیران و معاونان هر دو بخش، برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، در ابتدای جلسه، حسن ملکی، رئیس سازمان پژوهش، بر لزوم افزایش تعامل بین سازمان و دانشگاه فرهنگیان تأکید کرد و گفت: امیدوارم شاهد روابط بهتری بین سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی و دانشگاه فرهنگیان باشیم زیرا این امر می‌تواند به بهبود برنامه‌ها و در نهایت توانمندسازی معلمان بیانجامد.
وی تعامل بیشتر را عامل افزایش کیفیت دانست و اظهار کرد: به نظرم باید تبادل نظر به شکل مستمر، بین سازمان پژوهش و دانشگاه فرهنگیان وجود داشته باشد زیرا به واسطه‌ی این امر، امکان کیفیت بخشیدن بین برنامه‌های درسی و دانشگاه فرهنگیان افزایش می‌یابد و هماهنگی‌ها به شکل بهتری انجام خواهد گرفت. در واقع روند ارتباطی بهتر بین این دو بخش، باعث می‌شود که دانش‌آموزان ما بتوانند نتایج بهتری را دریافت کنند، زیرا برنامه‌های درسی و تربیت معلمان به‌صورت ذاتی، به یکدیگر متصل هستند لذا این دو بخش در نظام تعلیم و تربیت ما غیرقابل جدایی به‌شمار می‌روند.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی تصریح کرد: یکی از الزاماتی که برای برنامه‌ی درسی، به‌صورت ذاتی و سرشتی وجود دارد، مبحث صلاحیت معلمان است بنابراین زمانی که از معلم صحبت می‌شود، به‌طور طبیعی برنامه‌ی درسی که وجه دیگر این بخش است، به ذهن متبادر می‌شود لذا این جلسات با تمرکز بر این موضوعات و افزایش تعامل و ارتباط بین سازمان پژوهش و دانشگاه فرهنگیان برگزار می‌شود البته پیش از این جلسات دیگری نیز در این راستا برگزار می‌شد. در ادامه و طی جلسات این دوره نیز، تفاهم نامه‌ای برای افزایش ارتباط بین دانشگاه فرهنگیان و سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی نوشته شده، موارد بسیاری در آن مد نظر قرار گرفته است.
ملکی ادامه داد: در جلسه‌ی پیش رو ما باید درباره‌ی ضروری‌ترین محورهای این تفاهم‌نامه، که همان مبحث هماهنگی بین برنامه‌های درسی و معلمان است، به بحث و تبادل نظر بپردازیم.
وی افزود: همه‌ی ما با یک واقعیت مشترک روبه‌رو هستیم و آن اجرای مطلوب برنامه‌های درسی در مدارس است. در این راستا، بدیهی است که هر مقدار که برنامه‌های درسی مطلوب تدوین شوند، نیاز به معلمان زبده برای تدریس دارند لذا اگر در زمان اجرای یک برنامه‌ی درسی مطلوب، معلمانی که به کار تدریس مشغول هستند، به درستی وارد مبحث نشوند، زحمات همه‌ی ما بی نتیجه باقی خواهد ماند بنابراین باید بر روی این نکته تمرکزی جدی داشته باشیم.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی خاطرنشان کرد: روشن است، برای رسیدن به مقصود که همان تدریس درست برنامه‌های درسی است، باید یک سری کارهای کوتاه‌مدت را مانند برگزاری دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی دنبال کنیم. بدیهی است که در ادامه‌ی کار نیز، ما به یک برنامه‌ی اصیل و بلندمدت نیاز داریم تا به‌صورت اشتراکی بر روی آن اقدام شود. این برنامه مربوط به تربیت معلمان است تا بتوانیم افرادی تربیت کنیم که صلاحیت لازم را برای تدریس برنامه‌های درسی داشته باشند. در واقع درون این روند معلمان ابتدا برای این منظور آماده می‌شوند، و در نهایت درون دوره‌ی ابتدایی یا متوسطه تدریس خواهند کرد.
لزوم هماهنگی برنامه‌های درسی با آموزش معلمان
ملکی بر لزوم هماهنگی برنامه‌های درسی با آموزش معلمان تأکید کرد و گفت: روشن است که برنامه‌هایی که معلمان، بر اساس آن آماده می‌شوند، باید با برنامه‌های درسی دانش‌آموزان که در سازمان پژوهش و توسط گروه‌های پژوهشی و برنامه‌ریزی درسی طراحی، تدوین و تألیف می‌شود، هماهنگی داشته باشد اما آنچه که این کار را ضروری‌تر می‌کند، مدار تحولی است که در سازمان پژوهش آغاز شده و در میانه‌ی راه قرار دارد.
وی بیان کرد: همانطور که مستحضر هستید، طی این مدت، راهنماهای برنامه‌ی درسی در زمینه‌های مختلف و توسط گروه‌های پژوهش و برنامه‌ریزی درسی اجرا شدند. در ادامه‌ی مسیر و به لطف خداوند، ما توانستیم راهنماهای برنامه‌ی درسی را که به تعبیری نقشه‌ی عمل و راه هستند، مبتنی بر تحول و بر پایه‌ی اسناد تحولی، تولید کردیم و سپس نسخه‌های نهایی را برای شورای عالی آموزش پرورش ارسال کردیم. بنابراین همانطور که می‌دانید، برنامه اصلی ما، برای سال‌های پیش‌رو یعنی از سال ۱۴۰۱ به بعد آغاز می‌شود، و جایگزین سازی بسته‌های تربیتی به جای متن درسی، به عنوان یک رویکرد اثر گذار و جدی، آغاز خواهد شد.
ملکی خاطرنشان کرد: بر همین مبنا، این برنامه‌ها، محتواها و رویکردهایی که در دانشگاه فرهنگیان دنبال می‌شود، باید دارای یک هماهنگی با سازمان پژوهش باشد زیرا ما امروز به سمت برنامه‌محوری حرکت می‌کنیم و سعی داریم که برنامه‌ی درسی را جایگزین کتاب متنی صرف کنیم البته کتاب هرگز قابل حذف نیست اما از آنجایی که محوریت کتاب این‌گونه به مصلحت نیست، از جایگاه آن کاسته خواهد شد.
وی افزود: بدیهی است که در دنیای امروز، کتاب نمی‌تواند تنها ماده‌ی آموزشی موجود باشد و این برداشت را ایجاد کند که آنچه در کتاب وجود دارد، دانش مشروع است و سایر دانش‌ها، بی ارزش و کم بها هستند. لذا این نگاه، قابل قبول نیست و ما باید فضای یادگیری را به سمتی فراتر از کتاب درسی سوق دهیم و به سمت گستردگی فضای آموزشی حرکت کنیم.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی تأکید کرد: روشن است که در موقعیت کنونی، ارتباط سازمان پژوهش با دانشگاه فرهنگیان، باید بیش از پیش شود تا بتوانیم این مقصود مشترک یعنی اجرای مطلوب و کارآمد برنامه‌های درسی در مدارس را به شکل درست دنبال کنیم و از طریق معلمانی که آماده‌ی تدریس می‌شوند، به این مقصود دست پیدا کنیم. در واقع تلاش جدی ما این است که در جلسات پیش رو به یک تعامل مؤثر دست پیدا کرده و آن را به‌عنوان محور اصلی تفاهم‌نامه قرار دهیم.
حسین خنیفر، رئیس دانشگاه فرهنگیان نیز با اشاره به حضور قبلی خودش در سازمان پژوهش در جلسه‌ای تحت عنوان مجلات رشد بیان داشت: خوشحالم که به کانونی‌ترین مرکز پژوهش و برنامه‌ریزی آمده‌ام که شخصی مانند دکتر ملکی در رأس آن قرار دارند، در دنیای امروز برنامه‌ی درسی دارای ۵ ویژگی مهم شامل دروس شوندگی مداوم، انعطاف‌پذیری، دارای امور تخصصی، ناظر به تحولات زمان و شناور بودن است که باید به یکایک آنها توجه کنیم. امروز دانشگاه فرهنگیان، بیش از ۹۲ هزار دانشجو پیوسته دارد و با پذیرش حدود ۷۰ هزار نفر مهارت‌آموز، مرز ۱۳۲ هزار نفر را هم طی می‌کند. نیاز آموزش و پرورش هم ۱۹۷ تا ۲۰۸ هزار نفر می‌باشد و پیش‌بینی ما حل این مسئله در افق ۱۴۰۳ - ۱۴۰۲ است. این مشکل مزمنی بود که ما ادعا کردیم آن را در این زمان رفع می‌کنیم.
اهمیت برنامه‌ریزی درسی و توجه به اهداف آینده
وی در مورد اهمیت سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی و لزوم توجه و برنامه‌ریزی طولانی مدت و هدفمند برای آینده ادامه داد: اولین نکته‌ای که در دانشگاه فرهنگیان به‌دنبال رفع آن بودیم تکمیل ظرفیت‌های خالی بود که با ورود دانشجویان جدید آن را تکمیل کردیم، نکته‌ی دیگر توسعه و معرفی دانشگاه بود که با حدود ۹ هزار نفر از نفرات برتر کنکور به دانشگاه ما آمدند اما از همه‌ی اینها مهم‌تر برنامه‌ی درسی است؛ ما اکنون ۵۰ برنامه‌ی درسی در دانشگاه فرهنگیان داریم که تعدادی از آنها، پیوست تولیدی و تعدادی دیگر پیوست بازنگری است و باید به آن توجه جدی شود.
رئیس دانشگاه فرهنگیان گفت: انتظار ما این است که در تصویب برنامه‌های درسی که به سازمان پژوهش ارسال کرده‌ایم، تسریع شود. اکنون در سال ۱۴۰۱-۱۴۰۰ طبق آخرین آمار وضعیت برنامه‌های درسی که ارائه شده ۱۸ برنامه‌ی درسی داریم که یا بازنگری هستند یا مصوب و امیدواریم در بازنگری دور دوم در برنامه‌ریزی کارشناسی ۶ مورد به سازمان پژوهش ارائه شده، در پاسخ دادن به آن تسریع شود.
کرمی، رئیس گروه برنامه‌ریزی دانشگاه فرهنگیان نیز در ادامه گفت: در خصوص برنامه‌ی درسی کارشناسی ارشد، باید عرض کنم که تاکنون ۲۱ برنامه مورد تولید و بازنگری قرار گرفته است. ۱۰ مورد از برنامه‌های تولیدی نیز، از نمونه‌هایی هستند که در گروه هماهنگی مصوب شده و ما ملزم به تولید هستیم. هم اکنون نیز بالغ بر ۱۱ برنامه‌ی بازنگری و ۱۳ برنامه‌ی درسی، در دوره‌ی کارشناسی ارشد، در حال اجرا و انجام است.
عطاران، مسئول بازنگری برنامه‌های درسی نیز در ادامه‌ی جلسه بیان کرد: در سال ۱۳۹۵ بازنگری دوره‌ی اول و در سال ۱۳۹۷، ما بازنگری دوره‌ی دوم را داشتیم، که با توجه به مصوبه و ابلاغیه‌ی گروه هماهنگی، تاکنون ۱۰ برنامه‌ی تولیدی به‌دنبال داشته است.
وی افزود: در این مسیر و از همان ابتدا، ما اعضا را به گونه‌ای تقسیم کردیم که هر کارگروه در درون خود ۵ یا ۶ عضو اصلی شامل اساتید دانشگاه فرهنگیان، دانشگاه مادر و نمایندگان سازمان پژوهش داشته باشد.
سمیعی از معاونت آموزشی دانشگاه فرهنگیان نیز، مدرسه را یکی از مهم‌ترین نهادهای جامعه خواند و گفت: مدرسه مهم‌ترین نهادی است که خروجی آموزش و پرورش در آنجا بازخورد پیدا می‌کند لذا با توجه به اینکه سازمان پژوهش و دانشگاه فرهنگیان جزء مؤثرترین سازمان‌ها، در این نهاد هستند، ما باید تلاش کنیم این ارتباط را از شکل غیرساختاری و غیرتشکیلاتی به سمت ساختار تشکیلاتی و نظام‌مند سوق دهیم.
علی محبی، معاون برنامه‌ریزی درسی و تولید بسته‌های تربیت و یادگیری گفت: محور اصلی تعلیم و تربیت خارج از آن چارچوب عناصر برنامه‌ی درسی، دانش‌آموز، معلم و مدرسه و برنامه است. اگر در این چارچوب تربیتی ساختارمند برای هریک از اجزا صورت نگیرد به‌طور مثال معلمی تربیت شود که شناختی از برنامه‌ی درسی نداشته باشد و یا برنامه‌ی درسی تدوین شود بدون در نظر گرفتن معلم توانمند برای اجرای آن، بدین ترتیب آن هدف هیچ‌گاه محقق نخواهد شد.لازم است که ارتباط و هماهنگی سازمانی وجود داشت.
وی افزود: لذا پیشنهاد می‌کنم که علاوه بر به روز رسانی آن تفاهم‌نامه که با دانشگاه فرهنگیان داریم؛ برای عملیاتی کردن محوری که این جلسه برای آن تشکیل شده است، باید یک الگوی تعامل و ارتباط اثربخش و ساختارمند و چابک داشته باشیم که زمینه‌ها و فرایند این تعامل در آن ذکر شده باشد. حتی در این الگو پاسخگویی و بازخورد این تعامل به مسئولان این دو دستگاه ارائه شود و خروجی آن را ببینیم. در دانشگاه فرهنگیان و سازمان پژوهش همگان به این ارتباط مستمر اعتقاد دارند اما این تعامل ساختارمند و هدفمند نیست و در جلسات شما افرادی به نمایندگی از سازمان پژوهش شرکت می‌کنند که حضورشان به لحاظ ساختاری و سازمانی نیست بلکه ارتباط شخصی است در حالی‌که ما در ارتباط با حوزه‌های علمیه این ارتباط ساختاری را با معرفی رسمی نماینده داریم.
در ادامه دکتر معصومه نجفی پازوکی مدیرکل تألیف کتاب‌های آموزش عمومی و متوسطه‌ی نظری افزود: در یک دوره‌ی آموزشی که مدرسی آن را بر عهده داشتم دیدم که تنها تعدادی از معلمان جوان‌تر با مباحث ارائه شده توسط بنده ارتباط گرفتند و بعد از صحبت با آنها متوجه شدم که به تازگی در دانشگاه فرهنگیان آموزش دیده‌اند و به نظرم آموزش خوب در دانشگاه فرهنگیان می‌تواند سبب شود که در آینده معلمانی آموزش دیده و آگاه در زمینه‌ی برنامه‌ی درسی و محتواهای سازمان پژوهش را داشته باشیم.
رامین نوظهوری، مشاور سازمان پژوهش نیز در این جلسه گفت: تلاش ما این است که بدانیم برای تعامل بهتر، ایجاد مکانیزم ارتباطی، به چه شکلی بهتر و سودمندتر است لذا ما باید در این مسیر بتوانیم ساز و کار قانونی و حقوقی را نیز مشخص کنیم تا سامانه‌ی ارتباطی بین دانشگاه فرهنگیان و سازمان پژوهش، به شکل مؤثرتری برقرار شود.
در پایان جلسه ملکی در جمع‌بندی این نشست مشترک بر لزوم برقراری ارتباط مؤثرتر و مستمر با دانشگاه فرهنگیان تأکید کرد و گفت: لازم است این ارتباطات بدون وقفه‌ی طولانی و با مدیریت مطلوب بین دو نهاد مهم مانند دانشگاه فرهنگیان و سازمان پژوهش برگزار شود و مکاتبات صورت گرفته هر چه سریع‌تر پاسخ داده شود تا کاری روی زمین نماند.
پیشنهاد برگزاری جلسه‌ی مشترک ماهیانه بین سازمان پژوهش و دانشگاه فرهنگیان نیز در این جلسه مطرح شد که قرار شد معاونت آموزشی دانشگاه و دکتر علی محبی معاون سازمان پژوهش مسئولیت این بخش را بر عهده داشته باشد و در صورت نیاز بقیه‌ی امورات را ساماندهی کنند.
ارسال دیدگاه