اهمیت جریان مخاطب شناسی در مسیر تولید مجلات رشد

به گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، در ابتدای این جلسه، محمد ابراهیم محمدی، مدیرکل دفتر انتشارات و فناوری آموزشی به ارائه گزارشی درباره شرایط مجلات رشد پرداخت وگفت: مجلات سال آینده ما علاوه بر حالت خوانشی، حالت شنیداری و دیداری نیز خواهد داشت البته ما ادعا نداریم که تمام ابعاد این اقدام به صورت کامل اجرا شده اما تمام تلاش خود را خواهیم کرد که شکل مناسبی از کار را بتوانیم در این دوره ارائه کنیم.

وی افزود: بدیهی است که اگر قرار باشد، مجلات رشد ماندگار شود، باید تغییرات دنیای امروز را قبول کنیم، به همین دلیل اقداماتی در بخش فناوری آغاز شده چرا که امروز در دنیای الکترونیک زندگی می‌کنیم و باید مجلات ما، بتواند امکان رقابت را به دست آورد.

۳۱ وب سایت برای مجلات رشد

مدیر کل انتشارات و فناوری آموزشی تصریح کرد: در همین راستا ما ۳۱ وب سایت برای مجلات رشد خواهیم داشت تا کلیه مجلات امکان بازدید توسط مخاطبان را داشته باشند. بر همین مبنا به تعداد مجلات وب سایت طراحی شده تا آرشیو این بخش‌ها، نیز در آن حفظ شوند.

محمدی ادامه داد: روزانه نزدیک به ۸۰ هزار بازدید از این سایت‌ها انجام می‌شود. همچنین ما در مجلات رشد به عنوان یک رسانه استوار و مرجع سعی کردیم که محتواهای گذشته را باز نشر دهیم. در این راستا گفتگوها و مقالات در مجلات رشد را بازیابی و باز نشر کردیم و در سال گذشته نزدیک به ۷۰ باز نشر در چرخه انتشارات مدرسه داشتیم. همچنین در این دوره سعی کردیم که به توسعه دانش افزایی و مهارت افزایی نظام مند و متناسب با نیاز اقدام کنیم.

در این بخش، اسناد تحولی مجلات رشد با حضور دکتر حسن ملکی، رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی رونمایی شد.

خریداری آنلاین مجلات رشد

در ادامه مانلی نورایی، مسئول سایت دفتر انتشارات، گزارشی از روند کار، وب سایت مجلات رشد ارائه کرد و گفت: در این وب سایت چهار روش برای کاربران قرار داده شده تا بتوانند مجلات را از طریق آنلاین خریداری و دریافت کنند البته برای سال آینده امکان خرید فایل PDF را نیز برای کاربران پیش بینی کرده‌ایم تا بتوانند به سرعت و راحتی مجلات را دریافت کنند.
نورایی در ادامه تمام بخش‌های وب سایت رشد و نحوه کارکرد آنها را توضیح داد و گفت: بخش ارسال مقالات نیز در وب سایت به صورت مستقل قرار داده شده است لذا کاربران می‌توانند مطالبی که دوست دارند، در مجلات مورد نظرشان منتشر شود، برای ما ارسال کنند و با ما ارتباط مستقیم با ما داشته باشند.

تدوین سند راهبردی مجلات رشد

در ادامه حسینی، درباره سند راهبردی مجلات رشد به ارائه گزارشی پرداخت و بیان کرد: برنامه راهبردی مجلات رشد در واقع مطالبه‌ای است که بر اساس اسناد بالادستی و از سوی ریاست محترم سازمان به دفتر ابلاغ شد. در همین راستا، و برای تدوین برنامه، ما کلیه وجوه برنامه‌های راهبردی را مورد مطالعه قرار دادیم لذا در این راستا ۷ سند بالادستی نظیر سیاست‌های مقام معظم رهبری، سند تحولی نظام برنامه درسی، راهنمای برنامه درسی، برنامه ششم و ... مورد بررسی قرار گرفت و کار بر مبنای آن کار اجرا شد.

وی ادامه داد: در این مسیر ما ذینفعان را نیز مشخص کردیم و اینکه چه انتظاراتی و چه معیارهایی در این راستا وجود دارد، تعیین شد. این کار در قالب سه گروه انجام شد و در مرحله بعدی به تبیین چشم انداز پرداختیم. این چشم انداز به وضعیت مجلات در دوران پس از کرونا اختصاص یافت و براساس آن ماموریت ها، اهداف و اصول تعیین شدند.

حسینی تصریح کرد: ما در مرحله بعد، سعی کردیم به گام‌های اجرایی بپردازیم لذا اولویت‌ها را به مباحث راهبردی اختصاص دادیم و در این راستا به بررسی وضعیت موجود پرداختیم.

در ادامه شهابلو، معاون تولید مجلات رشد نیز به اقدامات انجام شده در این دفتر اشاره کرد و گفت: همکاران ما در دفتر انتشارات آموزشی در سال ۱۴۰۰ قصد دارند که ۳۰ عنوان کتاب، از مجلات رشد را بازآفرینی کنند که تاکنون ده جلد از آن انجام شده است.

بازآفرینی محتوای مجلات رشد

شاه محمدی، نیز در این بخش از جلسه به توضیح بازآفرینی محتوای مجلات پرداخت و گفت: در سال ۹۲ تصمیم گرفته شد که محتوای مجلات شامل مقالات و گفتگوهایی که امکان بازآفرینی و چاپ را در قالب یک کتاب دارند، بررسی شوند. این کار به دنبال این بود که مطالب و مقالاتی که امکان استفاده مجدد برای معلمان و دانش آموزان دارد، در قالب یک کتاب خواندنی سامان پیدا کند.

وی افزود: هدف اصلی پیدا کردن آثار مفید در مجلات عمومی و تخصصی بود تا بتوانیم این مطالب ارزشمند را که می‌تواند به مهارت افزایی دانش آموزان کمک کند، و باعث رشد حرفه‌ای معلمان نیز شود، بازآفرینی کنیم برای این کار ابتدای یک شورای بازآفرینی مجلات در دفتر تشکیل شد. در این راستا مجلات عمومی و تخصصی طبقه بندی شدند و هر کدام از اعضای شورا، سردبیرها و مدیران مختلف به دسته بندی مطالب پرداختند. این باعث شد که محتواهایی که در گذر زمان تازه هستند و می‌توانند برای مخاطب تازه باشند و قابلیت بهره برداری دوباره دارند، شناسایی و مجدد منتشر شوند. زیرا این آثار می‌توانند در کنار کتاب درسی به خصوص در ایام کرونا بسیار کمک کنند. این کتاب ها ۳۰ عنوان است که در فرایند کار قرار دارند.

قراردادن رمزینه های سریع پاسخ در مجلات رشد

شهابلو، معاون تولید مجلات رشد، به رمزینه‌های سریع پاسخ اشاره کرد و گفت: رمزینه‌های سریع پاسخ از جمله مواردی است که در مجلات رشد دنبال می‌شود و سطح اولیه آن، یعنی پادکست‌ها به مرحله تولید نیز رسید البته امسال در بخش تولید محتوای مجلات در سه سطح تولید فیلم، پادکست و متن خوانشی، کار شده و دانش آموزان در رده‌های مختلف، می‌توانند از این محتوای افزوده بهره‌مند شوند زیرا این بخش علاوه بر افزایش انگیزه، همگام و همراه با تحولاتی است که از یک نشریه در شروع بیماری کرونا انتظار می‌رود.

وی افزود: مجله رشد کودک و شماره یک که مهر سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ اجرا شده است، امروز رونمایی شده و ان شاالله سایر مجلات نیز در همه رده‌ها پس از آماده شدن به این رمزینه ها آراسته خواهد شد. کار ما به دلیل حساسیت خاص، ابعاد فلسفی، روانشناختی خاص و پنهانی دارد لذا هر قدمی که به پیش نهاده می‌شود آثار روانی مرئی و نامرئی به دنبال دارد بر همین مبنا نیز، حساسیت‌های خاصی در این بخش وجود دارد که ما نیز بر آن تاکید داشته‌ایم.

مجلات رشد در مسیر درست قرار دارد

در این بخش حسن ملکی معاون وزیر و رییس سازمان پژوهش و برنامه ریزی، ضمن ابراز تشکر و قدردانی از فعالیت های انجام شد در این بخش گفت: خدا را شکر گزارم که مجلات رشد در حال رشد و تعالی هستند، و بر مبنای نام با اهمیت خود حرکت می‌کنند. درست است که ما در زندگی بسیاری از مباحث را نامگذاری می‌کنیم اما گاهی بین نام و مسمی تناسبی وجود ندارد اما در مسائل علمی باید به این بخش توجه کرد به همین خاطر وقتی می‌گوییم مجلات رشد؛ باید رشد را مشاهده کنیم زیرا در این صورت نقض غرض شکل می‌گیرد و این بخش را هیچ خردمندی نمی‌پذیرد لذا از رشد این مجلات بسیار خرسندم و بابت آن به همکاران، تبریک می‌گویم البته این بدان معنا نیست که مجلات ما به حد مطلوب رسیده‌اند اما یقینا کار در مسیر رسیدن به این ایده آل قرار دارد.

وی افزود: مهم این است که ما در راه باشیم و این تنها مختص مجلات رشد نیست و همه امور زندگی را شامل می‌شود زیرا کسی که در راه باشد، دیر یا زود به مقصد می‌رسد. در واقع مشکلات اصلی از جایی شروع می‌شود که انسان در راه نباشد، به همین خاطر هم، در اندیشه دینی ما صراط مستقیم مطرح شده است لذا مومن باید تلاش کند که در صراط قرار داشته باشد زیرا در این صورت به مقصد خواهد رسید و این یک قاعده کلی در زندگی است. من امیدوارم مجلات رشد یک زمانی به مجلات رشید تبدیل شوند البته منظور من تغییر نام نیست بلکه منظور این است که از نظر معنا و محتوا، کار به قدری رشد پیدا کند که به مرحله رشید بودن برسند زیرا رشید از واژه‌های پر مغز قرآن و به معنای "رشد یافته متوازن" است لذا امیدوارم که روزی در مجلات رشد به این مرحله دست پیدا کنیم.

وی با اشاره به گزارش های ارائه شده، بیان کرد: این گزارش ها بسیار امید بخش است. برنامه‌های راهبردی مجلات رشد یکی از تقاضاهای من در بدو امر بود لذا بسیار خرسندم که این کار توسط افراد اندیشمند حاضر در این دفتر انجام شده است. در این دفاتر کارشناسان، آگاه و بصیر کم نیستند لذا با تکیه بر این افراد می‌توانیم به پیش برویم و حرکت کنیم.

معاون وزیر آموزش و پرورش تصریح کرد: برنامه راهبردی به این معناست که مجلات رشد ما نباید گرفتار روزمرگی شود و در زندان زمان حال بماند زیرا در این صورت مرگ شکل می‌گیرد البته این قاعده در مورد هر چیزی صادق است. خداوند متعادل انسان را نیافریده است که زندانی زمان حال شود بلکه حرکت به سوی آینده و آرمان‌ها از جمله نیازهای انسان است و نقشه حرکت به سوی آینده، برنامه است. بدیهی است که ما با برنامه‌های معمولی کارها را خوب انجام می‌دهیم اما با برنامه راهبردی به سوی آینده مطلوب حرکت می‌کنیم و این ویژگی بارز برنامه راهبردی است. امیدوارم که در این سال به وسیله برنامه راهبردی برای آینده قدم‌های روشن تری بتوانیم برداریم.

ملکی بر لزوم توجه مجلات رشد به ابعاد مختلف تاکید کرد و گفت: این نکته که مجلات رشد به یک امکان معرفت شناسی سه وجهی تبدیل شده، باعث خرسندی است. وجه خوانشی، دیداری و شنیداری این مجلات بسیار خوب و عالی است و امیدوارم که به همه مجلات تسری پیدا کند. این امر به معنای خدمت گرفتن همه وجوه انسان است زیرا همه ما دارای گوش، زبان و چشم هستیم و بهترین مربی و موسسه آن است که بتواند از همه این امکانات استفاده کند و آن را به کار گیرد. ای کاش روزی برسد که هر کسی مجله رشد را به دست می‌گیرد، قلبش تکان بخورد زیرا مجله باید تکان دهنده قلوب باشد.

وی ادامه داد: امروز استکبار جهانی و دشمنان ایران و اسلام و نظام ما در برخی از امور تولیدات فرهنگی خود موفق عمل می‌کنند چرا که از ابزار و وسیله به نحو مطلوب بهره گیری می‌کنند لذا این کار و مجهز شدن مجلات رشد به سه وجه خوانشی، دیداری و شنیداری کار بزرگی است اما من تقاضا می‌کنم که این کار را پیش ببرید و آن را به همه مجلات تسری دهید. ضروری است که علاوه بر این بخش، بر روی رمزینه‌های سریع پاسخ نیز باید تمرکز داشته باشیم البته تمام تلاش ما این است که برای سال تحصیلی پیش رو همه کتاب‌های ما مجهز به این بخش باشند که رویداد بزرگی است و در حال رخ دادن است. در واقع این بخش به معنای امکان فناورانه علی الظاهر نامرئی اما روئیت آفرین است. چرا که در بسیاری از موارد ما نمی‌توانیم صرفا با مسائل معنوی جای امکانات فناورانه را پر کنیم لذا باید از این امکانات بهره برداری درست داشته باشیم زیرا دنیای امروز وابسته به فناوری و ارتباطات است البته مهم است که ما در صراط باشیم و با راه خودمان حرکت کنیم. قدرت امروز در معادلات معمولی، فناوری اطلاعات و ارتباطات است و ما باید این را بپذیریم و به سمت آن چه در کتاب‌های درسی و چه مجلات رشد بپذیریم و حرکت کنیم.

اکسیر مدیریت پیگیری است

رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، از روند رشد وب سایت‌های رشد ابراز خرسندی کرد و گفت: سایت یک زبان فناورانه است و یک سازمان نباید لال باشد لذا این وب سایت‌ها جای تشکر دارد البته نیازمند ادامه پیگیری‌ها در این مسیر هستیم زیرا به نظر من اکسیر مدیریت پیگیری است لذا اگر استمرار و پیگیری نباشد، کارهای خوب زود دفن می‌شوند بنابراین اگر بخواهید کار خوب، پویا، و ماندگار شود، باید استمرار داشته باشیم کما اینکه کارهای بسیاری قابل مثال هستند که به دلیل عدم پیگیری دفن شده‌اند. بدیهی است که رویش در کارها نتیجه استمرار در پیگیری و تدبیر است. انسان مدبر به معنای کسی است که کار را دنبال می‌کند و آن را رها نمی کند.

وی به قرآن کریم اشاره کرد و گفت: ما در فرهنگ قرآنی، به طرق مختلف این معنا را شاهد هستیم. در قرآن کریم آمده: خداوند وضع هیچ قومی را عوض نمی‌کند، مگر اینکه خود آن قوم وضع خود را تغییر دهد. روشن است که در این آیه، خداوند بیان می‌کند، تا زمانی که خودمان را تغییر ندهیم، نباید در انتظار امداد باشیم. این تغییر به معنای تغییر طرز تلقی، نگرش‌ها، تمنیات، تمایلات و ... است زیرا اگر فردی بنده نفس اماره باشد، امکان اجرای کار بزرگ را ندارد لذا نخستین گام تحول از خود شروع می‌شود. در این مسیر اختیار در دست انسان است یعنی فرد می‌تواند به وسیله مدیریت خود و اداره عقل به سمت بهبود یا فساد حرکت کند.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی تصریح کرد: عقل همانطور که ما را اداره می‌کند ما نیز باید آن را اداره کنیم. هر گناهی که از انسان سر می‌زند، یک تیر بر پیکر عقل می زند بنابراین باید مراقب این موارد باشیم. ما در تغییرات نباید صرفا با عوامل مادی خود را معطل کنیم اما عامل معنوی نیز در این مسیر موثر است. یعنی اگر ما حرکت کنیم، خداوند به سمت ما حرکت خواهد کرد. نگاه ما به تحول نیز چنین نگاهی است.

ملکی بر لزوم توجه به ابعاد مختلف در اجرای مجلات رشد اشاره کرد و گفت: مجلات رشد دارای چند بعد و وجه است لذا باید هر بخش، به طریق مناسب پرداخته و مدیریت شود. در این راستا یک بعد اعتقادی است که به معنای تفاوت علائم اعتقادی و معنوی در این بخش است لذا باید مجلات کشور ما که یک کشور اسلامی است، از دیگر کشورها متمایز باشد. در این مسیر ضروری است که به خوبی بیاندیشیم تا دریابیم که ما چگونه می‌توانیم منطقی و نه بر مبنای افراط، علائم اعتقادی و معنوی را در مجلات خود قرار دهیم تا مجلاتمان سبقه کشور ما را معرفی کنند. البته این بدان معنا نیست که مجلات تخصصی و علمی را از بعد اصلی آن دور کنیم بلکه مد نظر من اندیشیدن به این بعد است.

وی افزود: ما برخی مجلات رشد تخصصی را داریم که کاملا مبنای علمی دارند لذا باید فکر کنیم که در اینجا تحول به چه معنایی است؟ به نظر من تحول به این معناست که حداقل در این مجلات، مطالب غیر معتبر، کهنه و منسوخ علمی را به کار نبریم لذا باید هیات تحریریه افرادی زبده و قوی باشند. وجه سوم این بخش، نیز آموزشی است زیرا اساسا مجلات ما اولا و بالذات آموزشی است یعنی در راستای تعلیم به مخاطبان خاص خود منتشر می‌شود بنابراین ضروری است که بر این بعد تاکید ویژه‌ای داشته باشیم. در این راستا کسانی که در این مجلات کار می‌کنند، باید بر اصول آموزشی تسلط کامل داشته باشند. در این مسیر باید نوع مطالب، چینش و سازماندهی مجلات، بر مبنای سبقه آموزشی شکل گیرد.

مجلات رشد به عنوان منشور معرفتی، علمی و آموزشی عمل می‌کنند

معاون وزیر آموزش و پرورش ادامه داد: مجلات رشد منشور صفت هستند یعنی همانطور که منشور چند وجهی است مجلات رشد ما نیز به عنوان منشور معرفتی، علمی و آموزشی عمل می‌کنند البته در این مسیر، بعد هنری را نیز نباید فراموش کنیم زیرا امروز در دنیا هر پیامی زیباتر معرفی شود، زودتر در قلب می‌نشیند چرا که انسان زیباگرا است. یکی از کارهای دین این است که به گرایش‌های فطری ما جهت می‌دهد و یکی از آنها حس زیبایی گرایی انسان است که تیغی دو دم است و می‌تواند در صورت عدم توجه انسان را به سمت انحطاط، و یا بالعکس به سمت رشد سوق دهد. سوره یوسف درس مدیریت حس زیبایی شناسی انسان است لذا باید در این مسیر بسیار مراقب باشیم.

ملکی خاطر نشان کرد: وجه دیگر مجلات رشد باید مخاطب شناسی باشد بنابراین باید ببینیم که چقدر به این بخش پرداخته‌ایم. به عنوان مثال مجلات رشد معلمان چه میزان با این گروه در ارتباط است تا بتواند دغدغه‌های آنان را درک کند؟ بر همین مبنا نیز، لازم است که یک جریان مخاطب شناسی در این مسیر داشته باشیم و از کارهای موجود در این مسیر نیز استفاده کنیم. همچنین ما باید با پژوهش‌های انجام شده مانوس باشیم و از آنها استفاده کنیم.
او تاکید کرد: نکته دیگر بعد ترویجی مجلات است زیرا هر چیزی نیاز به معرفی و ترویج دارد کما اینکه بسیاری از آثار خوب به دلیل عدم اشاعه غریب می‌مانند و بالعکس برخی آثاری که خوب نیستند به دلیل ترویج دیده می‌شوند. ما باید در این مسیر به فکر قوت باشیم تا خانواده‌های دانش آموزان، در تمامی استان‌ها این مجلات را نیز بشناسند و این آثار بر سر سفره خانواده‌های ایرانی برود. بعد آخر نیز ارزیابی است به این معنا که ما لازم است بدانیم که امروز در کجای کار و چه موقعیتی ایستاده‌ایم چرا که یک ارزیابی درست، ما را به سمت برنامه ریزی دقیق تر سوق خواهد داد.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی از روند کار در دفتر مجلات رشد ابراز خرسندی کرد و گفت: اخلاق به انسان، عزت، شرف و بزرگی می‌بخشد. در واقع اخلاق نگین تحول است و خوشبختانه دفتر مجلات رشد در این مسیر به چنین زیوری آراسته هستند و این باعث خرسندی است.

در بخش پایانی این جلسه نیز، سردبیر مجلات مختلف رشد به بیان دیدگاه‌ها و نقطه نظرات خود پرداختند.