کتاب «گفت‌وگوهای عمیق برای بچه‌های دقیق» نوشته الهام یاوری نقد شد
تهران (پانا) - نشست نقد کتاب «گفت‌وگوهای عمیق برای بچه‌های دقیق» با حضور الهام یاوری مؤلف این اثر و رئیس سازمان ملی استعدادهای درخشان، مدیران و مسئولان سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی و کارشناسان حوزه فلسفه و آموزش در سازمان پژوهش برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، در ابتدای این نشست الهام یاوری با اشاره به اینکه مسیر منجر به نگارش این کتاب مسیر پر پیچ و خمی بوده است، بیان کرد: زمانی که وارد دانشگاه شدم اولین مشاهده من در سال ۱۳۷۴ این بود که بچه‌های دانشجو سطح استدلالی و تفکری خیلی پایینی دارند و دانش‌شان راجع به گزاره‌های ادعایی جهان‌بینی خیلی ضعیف است. یعنی چیزهایی را به نظر اسلام راجع به بحث‌های عقیدتی مستند می‌کنند که کاملاً خلاف واقع است. همچنین احساس کردم توانایی تحلیل‌شان هم پایین است.
یاوری افزود: بعدها که با بچه‌های دبیرستان ارتباط گرفتم احساس کردم که آن‌ها هم نقاط ضعف جدی دارند و پایه‌های فکری و زیر ساخت‌های ذهنی‌شان به درستی شکل نگرفته است. به همین جهت یک مرحله عقب‌نشینی کردیم و برای دوره راهنمایی یک دوره‌هایی را برگزار کردیم و بعد به همین ترتیب یک مرحله عقب‌تر رفتیم و خواستیم برای دبستان فکری کنیم.
رئیس سازمان ملی استعدادهای درخشان تأکید کرد: کتاب "گفت‌وگوهای عمیق برای بچه‌های دقیق" فقط آموزش فلسفه اسلامی به کودک نیست و واقعاً آموزش تفکر و استدلال هم هست. ما در بخش‌های مختلف کتاب تلاش کرده‌ایم که بچه‌ها را با مثال‌های مبهم به چالش بکشیم و ذهن آن‌ها را به حقیقت نزدیک کنیم.
مؤلف کتاب "گفت‌وگوهای عمیق برای بچه‌هیا دقیق" گفت: این کتاب دغدغه یک مادر است که می‌بیند بچه‌های کلاس چهارم یا پنجمش؛ تصورشان از خداوند یک پیرمرد مهربان است و تصورشان از پیامبر (ص) یک آدم خوبی است که یک پاکت نامه‌ای در جیبش است و از یک جایی برای ما پیام می‌آورد. این مادر تلاش می‌کند این تصور که از جامعه خودمان به این بچه‌ها رسیده است را اصلاح کند.
الهام یاوری ادامه داد: ما در این کتاب محتوای فلسفه اسلامی را به دو دسته تقسیم‌بندی کردیم. یک دسته، بحث‌هایی است که بحث‌های آکادمیک‌تری هستند و بیشتر به درد حل مسائل نکته‌ای و حاشیه‌ای می‌خورد و دسته دوم، بحث‌هایی است که در بحث جهان‌بینی تأثیر خیلی جدی دارند. به‌عنوان مثال بحث وجود و ماهیت، بحثی نیست که در روزمره ما تأثیرگذاری باشد اما مثلاً بحث تشکیک وجود یک بحثی است که کاملاً نگاه متعلم و فرد را به جهان تغییر می‌دهد.
وی افزود: ما فهرست مواردی که می‌خواستیم به بچه‌ها ارائه کنیم را دسته‌بندی کردیم و با توجه به آن‌ها سه کتاب در زمینه هستی شناسی، انسان شناسی و ولی شناسی طراحی کردیم. این سه کتاب طراحی‌های ریزتری شده‌اند.
رئیس سازمان ملی استعدادهای درخشان یادآور شد: این کتاب به هیچ وجه کتاب خودخوان نیست. یعنی ما معتقد نیستیم که دانش‌آموز خودش می‌تواند این کتاب را بخواند ولی سعی کردیم کتاب طوری باشد که مربیانی با سطح دانش نسبتاً متوسط و کم از فلسفه اسلامی هم بتوانند آن را به دانش‌آموزان یا فرزندان‌شان آموزش دهند.
یاوری بیان کرد: ما مباحث کتاب "گفت‌وگوهای عمیق برای بچه‌های دقیق" را علاوه‌بر پایه چهارم، به پایه ششم هم درس دادیم ولی مشاهدات ما تأیید کرد که کتاب با پایه چهارم تناسب بیشتری دارد.
در ادامه نشست محبوبه اسپیدکار درباره کتاب "گفت‌وگوهای عمیق برای بچه‌های دقیق" بیان کرد: به نظر می‌رسد این کتاب از روش آموزش غیر مستقیم هدایت شده اکتشافی برای آموزش مبانی و مفاهیم فلسفه اسلامی به کودکان و نوجوانان استفاده کرده است. اگر کل محتوا بر این مبنا و این هدف چیده شده باشد، با صراحت می‌توانم بگویم که کتاب از نظر من موفق است. در یک سری جاها می‌تواند بهتر هم شود ولی به این معنی نیست که بگویم نقص عمده‌ای در کتاب وجود دارد.
سپس ستاری اظهار کرد: این کتاب یک کار پرزحمت فکری به نظر می‌آید و فکر می‌کنم از جای محکمی شروع شده و مبانی خیلی محکمی را با خودش همراه و مسیر پیچیده‌ای را طی کرده است. از این بابت این کار پژوهشی را به فال نیک می‌گیرم. اثر خیلی پرکاری است اما هر اثری به طور طبیعی با خودش یک سری ضعف‌ها، کاستی‌ها و آسیب‌هایی را هم به همراه دارد.
وی افزود: این کتاب در مقدمه نیازمند یک ویرایش جدی در حوزه فلسفه اسلامی است و این ویرایش حتماً باید توسط یک متخصص و فرد کار کرده در حوزه فلسفه اسلامی انجام شود. به هر حال فلسفه اسلامی، فلسفه پیچیده‌ای است و گاهی وقت‌ها حتی واژه‌هایی که به کار گرفته می‌شود نیازمند دقت بیشتری است.
همچنین فاطمه صدر بیان کرد: بنده با این دغدغه خانم دکتر یاوری که کودکان و نوجوانان ما مثل خیلی از بزرگسالان ما خردورز و اندیشه‌ورز نیستند و به مهارت‌های تفکر مسلط نیستند، همراه هستم و این موضوع را قبول دارم، اما در راه‌حل این چالش یک مقدار با ایشان اختلاف نظر دارم و فکر می‌کنم تمرکز اصلی را باید روی تقویت اندیشه‌ورزی گذاشت و همچنین معتقدم که مقابله با برخی از مبانی که خیلی ظریف دارد وارد عرصه فهم و قضاوت جامعه ما می‌شود را باید از مسیر دیگری پی گرفت.
لطیفی نیز گفت: به اعتقاد من مهم‌ترین نقطه قوت این کار اصل جرئت و پرداختن به یک چنین موضوعی است. این کار یک کار بسیار دشوار است و اگر ما در این زمینه شاهد آثار کمی هستیم به خاطر این است که خیلی از کارها از آب در نیامده و یا این تلقی است که ورود به این حوزه خیلی دشوار است. از این بابت جرئت و شجاعت خانم دکتر و همکاران‌شان شایسته ستایش است.
محمدابراهیم محمدی مدیر کل دفتر انتشارات و فناوری سازمان پژوهش نیز ضمن تقدیر از خانم یاوری برای تألیف این کتاب، نقدها و پیشنهاداتی را درباره کتاب مطرح کرد. محمدی تأکید کرد که کتاب نیاز به یک ویرایش فلسفی دارد که آن را باید جدی گرفت.
حسین سوزنچی، سیدنقی موسوی و فخری ملکی از دیگر اعضای حاضر در این جلسه بودند که به بیان نقطه نظرات خود پرداختند. همچنین در پایان نشست الهام یاوری به نقدهای مطرح شده پاسخ داد.
ارسال دیدگاه