خونریزی دستگاه گوارش؛ از دلایل تا درمان

به‌گزارش عصرایران، خونریزی دستگاه گوارش در بسیاری موارد، مانند زمان ابتلا به هموروئید، مساله‌ای جدی نیست. با این وجود، گاهی اوقات برخی موارد خونریزی به‌ویژه آنهایی که در قسمت بالایی دستگاه گوارش رخ می‌دهند می‌توانند حتی زندگی فرد را در معرض خطر قرار دهند.

خونریزی مزمن دستگاه گوارش معمولا شامل یک خونریزی آرام شده و می‌تواند برای مدتی طولانی ادامه داشته باشد. علائم خونریزی مزمن دستگاه گوارش به مکانی در دستگاه گوارش که خونریزی در آن اتفاق افتاده است، بستگی دارد. خونریزی مزمن در دستگاه گوارش ممکن است به‌راحتی خونریزی حاد تشخیص داده نشود، زیرا نشانه‌های آن کمتر مشهود هستند. هر زمان که با نشانه‌ها و علائم خونریزی دستگاه گوارش مواجه هستید، دریافت کمک پزشکی اهمیت دارد.

خونریزی مزمن دستگاه گوارش می‌تواند موجب کم‌خونی یا آنمی در بیمار شود. بر همین اساس، آشنایی با علائم کم‌خونی نیز اهمیت دارد که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- خستگی، فقدان انرژی

- ضعف

- سرگیجه یا سبکی سر

- پوست رنگ پریده

- تنگی نفس به‌ویژه هنگام ورزش

- دشواری در تمرکز

- تپش قلب (احساس ضربان سریع و نامنظم قلب)

- سینه درد

- سردی دست‌ها و پاها

- سردرد

پزشک می‌تواند برای تشخیص کم‌خونی تست‌های آزمایشگاهی را تجویز کند. گام بعدی تجویز کولونوسکوپی و اوسوفاژ و گاسترودود اندوسکوپی برای تعیین منبع خونریزی است.

خونریزی در دستگاه گوارش یک بیماری نیست، اما علامتی از بیماری است. دلیل خونریزی ممکن است با یک بیماری که می‌تواند قابل درمان باشد مرتبط بوده یا ممکن است علامتی از شرایطی جدی‌تر باشد.

دلیل خونریزی به این بستگی دارد که خونریزی در کدام بخش از دستگاه گوارش رخ داده است.

دلایل شایع خونریزی در دستگاه گوارش

در مری:

- التهاب مری: بازگشت اسید معده به مری می‌تواند موجب التهاب شود و این التهاب ممکن است به خونریزی منجر شود.

- واریس: این شرایط به واسطه بزرگ شدن غیر طبیعی سیاهرگ هایی که در قسمت پایینی مری قرار دارند، رخ می‌دهد.

- پارگی‌ها: یک پارگی در دیواره داخلی مری معمولا به‌دلیل استفراغ و همچنین سرفه و سکسکه طولانی مدت شکل می‌گیرد. گاهی اوقات، این شرایط به نام سندرم مالوری-ویس شناخته می‌شود که اختلالی در قسمت پایینی مری است. این سندرم به واسطه اوغ زدن و استفراغ شدید شکل می‌گیرد و با خونریزی همراه است.

- اولسرها

- سرطان

در معده:

- اولسرها: اولسرها ممکن است رگ‌های خونی را تحت‌تاثیر قرار داده و موجب خونریزی شود.

- گاستریت یا التهاب معده

- سرطان

در روده کوچک:

- اولسر اثنی‌عشر

- بیماری التهابی روده: بروز التهاب می‌تواند به خونریزی منجر شود.

- سرطان

در روده بزرگ و رکتوم:

- هموروئید: این شایع‌ترین دلیل خونریزی مشهود در قسمت پایینی دستگاه گوارش است و خون معمولا به رنگ قرمز روشن است. هموروئید به واسطه بزرگ شدن سیاهرگ‌ها در ناحیه مقعد شکل می‌گیرد که می‌توانند دچاره پارگی و خونریزی شوند.

- کولیت اولسراتیو: التهاب و زخم‌های کوچک می‌توانند موجب خونریزی شوند.

- بیماری کرون: این یک بیماری مزمن است که می‌تواند موجب التهاب شده و ممکن است به خونریزی رکتومی منجر شود.

- سرطان کولورکتال

علائم

علائمی که به‌واسطه خونریزی دستگاه گوارش تجربه می‌کنید به مکان خونریزی و حاد یا مزمن بودن آن بستگی دارد.

علائم خونریزی در قسمت بالایی دستگاه گوارش:

- خون قرمز روشن، لخته های خون تیره، یا مواد شبیه پودر قهوه در استفراغ

- مدفوع سیاه یا قیر مانند

علائم خونریزی در قسمت پایینی دستگاه گوارش:

- دفع تنها خون قرمز روشن یا ترکیب خون در مدفوع (رنگ مدفوع را سیاه یا قیری می‌سازد)

- خون قرمز روشن یا بلوطی در مدفوع

علائم خونریزی حاد:

- ضعف

- تنگی نفس

- سرگیجه

- نبض سریع

- کاهش جریان ادرار

- شکم درد منقبض کننده

- سردی دست ها و پاها

- غش

- اسهال

- سردرگمی

- ناهماهنگی

- خواب آلودگی

- خون قرمز روشن که مدفوع را پوشش داده است

- خون تیره در ترکیب با مدفوع

- مدفوع سیاه یا قیری

- خون قرمز روشن در استفراغ

- مواد شبیه پودر قهوه در استفراغ

علائم خونریزی مزمن:

- ضعف

- خستگی

- تنگی نفس

- رنگ پریدگی

- سینه درد

- سرگیجه

- بی حالی

- غش

- خون قرمز روشن که مدفوع را پوشش داده است

- خون تیره در ترکیب با مدفوع

- مدفوع سیاه یا قیری

- مواد شبیه پودر قهوه در استفراغ

تشخیص

پزشک معمولا روند تشخیص را با ثبت سابقه پزشکی بیمار آغاز کرده و یک معاینه بدنی کامل انجام می‌دهد. طی معاینه، پزشک پرسش‌هایی درباره عادات اجابت مزاج، رنگ مدفوع، و قوام آن مطرح خواهد کرد.

همچنین، پزشک درباره تجربه درد یا حساسیت به لمس و این که در کدام قسمت وجود دارند، پرسش خواهد کرد. اگر معاینه بدنی برای تشخیص دقیق کافی نباشد، پزشک آزمایش‌های دیگر را برای بررسی دلیل یا دلایل خونریزی تجویز خواهد کرد. از جمله این آزمایش‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- آندوسکوپی

- اوسوفاژوگاسترودوداندوسکوپی

- کولونوسکوپی

- سیگموئیدوسکوپی

- آنوسکوپی

- تصویربرداری پرتو اکس با کمک باریم

- بافت برداری

درمان

درمان خونریزی در دستگاه گوارش به‌دلیل بروز خونریزی و این که خونریزی حاد یا مزمن است، بستگی دارد. به‌عنوان مثال، اگر آسپرین مسئول خونریزی باشد، بیمار احتمالا با توقف مصرف این دارو بهبود خونریزی را تجربه خواهد کرد. اگر سرطان دلیل خونریزی باشد، درمان این بیماری معمولا شامل خارج کردن تومور از بدن می‌شود. اگر یک اولسر پپتیک دلیل خونریزی باشد، پزشک ممکن است دارویی برای درمان باکتری هلیکوباکتر پیلوری تجویز کند، تغییراتی در رژیم غذایی یا سبک زندگی را توصیه کند.

گام نخست در درمان خونریزی دستگاه گوارش، توقف خونریزی است. این کار معمولا با تزریق مستقیم مواد شیمیایی در محل خونریزی یا سوزاندن محل خونریزی انجام می شود.

گام بعدی درمان دلیل خونریزی است. این می‌تواند شامل تجویز داروها برای درمان اولسرها، التهاب مری، هلیکوباکتر پیلوری، و عفونت‌های دیگر باشد. از جمله داروهای تجویزی می‌توان به مهارکننده‌های پمپ پروتون، مسدودکننده‌های H۲، و آنتی‌بیوتیک‌ها اشاره کرد. همچنین، ممکن است به عمل جراحی نیاز باشد، به‌ویژه اگر دلیل خونریزی یک تومور یا پولیپ بوده یا درمان با آندوسکوپ موفق نباشد.