علی‌رضا اسماعیلی
بنزین و تلفات جاده‌ای
شرایط کلان زیرساخت‌های حمل و نقل در ایران باعث شده مسیری که ما در طول سال‌های گذشته طی کرده‌ایم در قیاس با بسیاری از کشورهای جهان، مسیری منحصر‌به‌فرد باشد.
وقتی از چند دهه قبل در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته، شعار «خودروی ارزان، سوخت گران» مطرح و اجرایی شد، این طرح روی یک ساختار مشخص و حساب شده به اجرا در آمد و عملا بخش زیادی از اهداف آن محقق شد، در ایران اما نه تنها این شعار راه به جایی نبرده که حتی گران شدن سوخت نیز نمی‌تواند اثرگذاری قابل توجهی داشته باشد.
سابقه اجرای طرح افزایش قیمت بنزین در طول سال‌های گذشته نشان داده که هر چند این تصمیم می‌تواند در روزها و هفته‌های نخست یک شوک به برنامه سفرهای درون و برون‌شهری وارد کند، اما در نهایت این اتفاق تاثیری بلندمدت نمی‌گذارد و مردم و مسافران خود را با شرایط جدید وفق می‌دهند.
هر چند آمار بالای تلفات جاده‌ای در ایران بحثی گسترده است که برای تحلیل و بررسی آن باید عوامل مختلف را رصد و میزان نقش آنها را ارزیابی کرد، اما موضوع قطعی رابطه مستقیم میان تعداد سفر و تصادفات جاده‌ای است، به این معنا که هر قدر سفر کاهش پیدا کند، تصادفات نیز پایین خواهند آمد و افزایش قیمت سوخت یکی از مولفه‌هایی است که می‌تواند بر کاهش تعداد سفر با خودروهای شخصی اثر گذاشته و باعث پایین آمدن آمار آن شود.
موضوعی که هر چند در ایران برای چند هفته و در مدتی کوتاه اثرگذار است، اما در نهایت باز مسافران ترجیح می‌دهند سراغ خودروهای شخصی‌شان بروند. علت این تصمیم بسیار مشخص است و در واقع پس از یک تحلیل منطقی و محاسبه ساده صورت می‌گیرد. در حمل و نقل درون‌شهری اگر حساب کلانشهرهایی مانند تهران را جدا کنیم، بسیاری از شهرهای کوچک، عملا حمل و نقل عمومی به مفهومی که ...
بتواند فرد را از محل زندگی‌اش به محل کارش برساند، وجود ندارد. حتی در شهری مانند تهران نیز امکانات تا حدی نیست که به وسیله آن تمام دغدغه شاغلان و افرادی که در طول روز تردد می‌کنند را برطرف کند. در حمل و نقل برون‌شهری نوع تحلیل متفاوت است. از سویی در شرایط فعلی برای بخش قابل توجهی از جامعه امکان سفر هوایی وجود ندارد و شبکه ریلی ایران نیز جز در چند محور اصلی، هنوز راهی طولانی تا پوشش تمام مسیر‌های مسافرت دارد.
از این‌رو مسافران با یک ارزیابی ساده به این نتیجه می‌رسند که حتی پس از گران شدن بنزین نیز همچنان استفاده از خودروی شخصی بهترین گزینه برای سفر خواهد بود. در کشورهای توسعه‌یافته حمل و نقل عمومی ارزان، در دسترس و راحت است و زیرساخت‌های آن نیز وجود دارد، اما ما برای سفر با حمل و نقل عمومی باید یک‌بار هزینه انتقال به ترمینال، یک هزینه انتقال از مقصد به محل استقرار و یک هزینه حمل و نقل درون‌شهری در مقصد سفر را بپردازیم و وقتی یک خانواده چند نفره مجموعه هزینه‌های این سفر را ارزیابی می‌کنند، در نهایت باز به استفاده از خودروی شخصی می‌رسند و در چنین فضایی است که تاثیر بنزین بر تلفات جاده‌ای هیچ‌گاه طولانی مدت و عمیق نبوده است.
منبع: روزنامه اعتماد
ارسال دیدگاه