پروتئین سویا؛ خوب یا بد؟

به‌گزارش عصرایران، پروتئین سویا یکی از رایج‌ترین مواد موجود در محصولات غذایی مختلف است. با این وجود، بحث‌های بسیاری درباره فواید و خطرات مرتبط با مصرف پروتئین سویا وجود دارند.

پروتئین سویا نوعی پروتئین ایزوله است که از دانه‌های سویا حاصل می شود. پروتئین سویا یک منبع خوب برای استفاده توسط افرادی است که رژیم‌های غذایی گیاهخواری یا وگان را دنبال می‌کنند و یا آنهایی که قصد دارند از مصرف محصولات لبنی پرهیز کنند. در شرایطی که افراد بسیاری پودر پروتئین سویا ایزوله را برای فواید آن تحسین می‌کنند، برخی دیگر آن را به عنوان یک محصول غذایی بحث برانگیز در نظر می‌گیرند. این در شرایطی است که پروتئین سویا در تولید محصولات مختلف از جمله شیر سویا، میسو، تمپه، توفو، انواع مختلف جایگزین‌های گوشت، شیک‌های پروتئینی و غلات صبحانه مختلف استفاده می‌شود.

ارزش غذایی

همانگونه که از نام آن مشخص است، پروتئین سویا سرشار از ماده مغذی پروتئین است و یک وعده ۱۰۰ گرمی آن حاوی ۸۸.۳ گرم پروتئین است. همچنین، این محصول سرشار از مواد معدنی مختلف مانند کلسیم، آهن، فسفر، منیزیم، سدیم، پتاسیم، و روی است. پروتئین سویا حاوی برخی ویتامین‌ها مانند فولات، ویتامین B۶، نیاسین، ریبوفلاوین و تیامین نیز است.

نکته دیگری که پروتئین سویا را به گزینه‌ای سالم‌تر تبدیل می‌کند فاقد شکر و کربوهیدرات بودن آن است. به‌طور همزمان، این پروتئین منبع خوبی از آب و انرژی را برای بدن تامین می‌کند.

پروتئین سویا؛ خوب یا بد؟

برخی مطالعات نشان داده‌اند که پروتئین سویا می‌تواند برای سلامت قلب، چاقی، بارداری، سرطان و موارد دیگر مفید باشد. در ادامه با فواید سلامت این محصول بیشتر آشنا می‌شویم.

مفید برای زنان باردار

بنابر مطالعه‌ای که در نشریه Journal of Perinatal Education منتشر شد، پروتئین سویا منبع خوبی برای ویتامین D است. همچنین، این مطالعه بیان کرد که شیر غنی شده یا شیر سویای غنی شده منابع غذایی قابل اعتماد برای این ویتامین هستند زیرا محصولات لبنی دیگر فاقد این ویتامین یا حاوی میزان کمی از آن هستند. از این رو، برای زنانی که تمایل یا دسترسی به نور خورشید برای تولید طبیعی ویتامین D در بدن خود ندارند، شیر سویا می‌تواند به‌عنوان یک مکمل غذایی خوب عمل کند.

پتانسیل ضد سرطان

مطالعه‌ای که در نشریه Journal of Carcinogenesis منتشر شد، نشان داد که پروتئین سویا به مهار رشد پیش ماده‌ای برای سرطان روده بزرگ کمک می‌کند. در این مطالعه موش‌های باردار و شیرده که یک رژیم غذایی حاوی پروتئین سویا را دنبال می‌کردند یک اثر ضد سرطان بلند مدت را تجربه کردند.

مطالعه‌ای دیگر که در سال ۲۰۱۷ در نشریه Medicines منتشر شد، نشان داد که ایزوفلاون‌های موجود در سویا ممکن است به پیش‌بینی بهتر سرطان پستان کمک کنند.

تقویت سلامت قلب

پژوهش انجمن قلب آمریکا در سال ۲۰۰۸ نشان داد که پروتئین ایزوله شده سویا ممکن است به کاهش کلسترول بد (LDL) در بدن کمک کند، اما اثری بر کلسترول خوب (HDL)، یا فشار خون نداشت.

برخی مطالعات نشان داده‌اند در جوامع آسیایی که سویا یکی از اجزا ثابت رژیم غذایی آنها محسوب می‌شود، خطر کمتر بیماری‌های قلبی نسبت به افرادی که رژیم‌های غذایی غربی را دنبال می‌کنند، کمتر است. مطالعه‌ای که در نشریه Circulation منتشر شد، کاهش ۹.۳ درصد در سطوح کلسترول کلی، ۱۲.۹ درصد در سطوح کلسترول بد، و ۱۰.۵ درصدی در سطوح تری گلیسیرید را نشان داد. این آثار کاهنده کلسترول خون، پروتئین سویا را به گزینه ای خوب برای سلامت قلب تبدیل می کنند.

کاهش خطر چاقی و دیابت

بنابر مطالعه‌ای که در نشریه American Journal of Clinical Nutrition منتشر شد، پروتئین سویا به کنترل هایپرگلیسمی، هایپرلیپیدمی، هایپرانسولینمی، و وزن بدن کمک می‌کند. این فواید منحصر به فرد پروتئین سویا می‌تواند به افراد مبتلا به دیابت و غیر دیابتی‌ها در تنظیم و کنترل قند خون و چاقی کمک کند.

تقویت سلامت استخوانی پس از یائسگی

مطالعه‌ای که در نشریه Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism منتشر شد، نشان داد که پروتئین سویا می‌تواند به پیشگیری از تحلیل تراکم استخوانی در زنان پس از ورود به دوره یائسگی کمک کند. همچنین، این مطالعه نشان داد که پروتئین سویا ممکن است خطر ابتلا به پوکی استخوان را در زنان پیش و پس از یائسگی کاهش دهد یا روند پیشرفت آن را کند سازد.

تقویت عضله سازی

سویا یک پروتئین کامل است به این معنی که حاوی تمام اسیدهای آمینه مورد نیاز بدن است. در شرایطی که سویا ممکن است منبع پروتئین بهتری نسبت به پروتئین وی (Whey) نباشد، برخی مطالعات نشان داده‌اند که بهتر از پروتئین کازئین است. مطالعات نشان داده‌اند که پروتئین سویا در ترکیب با منابع دیگر پروتئین بهترین عملکرد را ارائه می‌کنند. همچنین، برخی مطالعات نشان داده‌اند که پروتئین سویا در ترکیب با لبنیات ممکن است نتایج بهتری ارائه کند، از این رو به بهبود سلامت عضلانی کمک می‌کند.

عوارض جانبی و اختلاف نظرها

گمانه‌زنی‌های بسیاری درباره این که پروتئین سویا برای سلامت انسان خوب یا بد است، وجود دارند. در شرایطی که به برخی فواید پروتئین سویا در بالا اشاره شد، در ادامه نگاهی به عوارض جانبی بالقوه آن خواهیم داشت.

فیتات‌ها: مطالعه‌ای که در نشریه Journal of Agriculture and Food Chemistry منتشر شد، نشان داد که پروتئین سویا حاوی ضد مواد مغذی به نام فیتات‌ها است که محتوای آهن و روی را در آن کاهش می‌دهند. با این وجود، فیتات‌ها به‌تنهایی منجر به آثار منفی بر سلامت انسان نمی‌شوند مگر آن که به پروتئین سویا به‌عنوان منبع تامین آهن و روی خود وابسته باشید. از این‌رو، دنبال کردن یک رژیم غذایی سالم و متعادل توصیه شده است که سطوح مطلوب از مواد مغذی مورد نیاز را در اختیار بدن قرار می‌دهد.

عملکرد تیروئید: برخی مطالعات نشان داده‌اند که پروتئین سویا ممکن است بر عملکرد غده تیروئید در بدن انسان تاثیرگذار باشد. وجود ایزوفلاون‌ها در سویا می‌تواند در عملکرد تیروئید و تولید هورمون‌های آن اختلال ایجاد کند. با این وجود، برای نتیجه‌گیری قطعی به پژوهش‌های بیشتری در این زمینه نیاز است زیرا برخی مطالعات اثر کوچک یا هیچ‌گونه اثری بر عملکرد تیروئید را نشان نداده‌اند.

هورمون‌ها: برخی افراد به‌واسطه محتوای فیتواستروژن‌ها که ممکن است بر سطوح هورمونی در بدن تاثیرگذار باشد از مصرف پروتئین سویا پرهیز می‌کنند. همچنین، ادعاهایی مبنی‌بر تاثیر آن بر کاهش سطوح تستوسترون در مردان وجود دارد، اگرچه پژوهش‌ها ارتباطی بین این دو را نشان نداده‌اند.

محصولات سویا اغلب به موضوع داغی برای بحث تبدیل می‌شوند زیرا گاهی اوقات از سویای اصلاح شده ژنتیکی در تهیه آنها استفاده می‌شود. با این وجود، به پژوهش‌های بیشتر برای نتیجه‌گیری قطعی در این زمینه نیاز است.