پس از بی‌توجهی به هشدارهایی چون آلودگی خزر و انتقال آب؛
"خزر" اسیدی میشود؟
تهران (پانا) - این سال‌ها دریای خزر، درگیر مشکلات متعددی همچون آلودگی شیرابه زباله‌ها، ورود فاضلاب‌های خانگی، صنعتی و اعلام طرحی به نام " انتقال آب به فلات مرکزی" است که با وجود داشتن مخالفان زیادی، موافقانی نیز دارد. در کنار این موضوعاتی که مطرح شده، بحثی به نام "اسیدی شدن" دریای خزر، نیز به دغدغه محققان تبدیل شده است.
به‌گزارش ایسنا، "خزر فاضلاب شده است"، انتقال آب دریای خزر به فلات مرکزی، انتقال آب دریای خزر توجیه اقتصادی دارد، آیا اتصال آب خزر به خلیج فارس شدنی است و .." اینها، تنها، گوشه‌ای از تیترهایی است که برای دریای خزر، خبر ساخته‌اند و همچنان نیز در کانون توجهات قرار دارد، خزری که با موضوع انتقال آب به فلات مرکزی این روزها، حسابی در صدر اخبار قرار گرفته، این بار با موضوع جدیدی رو به رو است، موضوع جدیدی رو به رو است، "اسیدی شدن".
محققان و اساتید دانشگاه معتقدند که تقریبا امروز مشخص شده، خزر به شدت درگیر آلودگی‌هایی است که شاید در ظاهر نیز بتوان به آسانی آن را درک کرد تا جایی‌که این پرسش مطرح شود "آیا خزر، به فاضلاب تبدیل شده است"، هرچند ولگا به‌دلیل در اختیار داشتن ۸۵ حوزه آبریز، مهم‌ترین منبع ورود آلودگی در خزر معرفی شود اما ورود انواع فاضلاب و پساب خانگی و صنعتی، ورود آلودگی دامداری و مرغداری‌ها، وارد شدن شیرآبه‌های دپوی زباله و غیره موجب شده تا برای سه استان شمالی کشور به ویژه مازندران که با وسعت زیاد در مجاورت آن قرار دارد، دارای اهمیت باشد.
شیرآبه‌ها و فاضلاب‌هایی که خزر را تهدید می‌کند
عابسی عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل به این موضوع اشاره کرده بود که به‌عنوان مثال فاضلاب‌های شهرک صنعتی یکی از منابع بزرگ و مهم آلودگی رودخانه‌ها است، شهرک صنعتی امام‌زاده عبدالله یا بابلکنار در مازندران یکی از نمونه‌هایی است که فاضلاب آن پس از تصفیه در تصفیه‌خانه، وارد دریای خزر میشود، هر چند این فاضلاب باید در مکانی تخلیه شود اما نکته اینجا است زمانی باید این اتفاق صورت بگیرد که کار تصفیه به‌درستی انجام شده باشد.
عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل به این موضوع نیز اشاره کرده بود که تخلیه ۳۵ ساله زباله‌ها در فاصله ۲۰۰ تا ۳۰۰ متری دریای خزر در مازندران یکی دیگر از مصداق‌های آلودگی است، چرا که شیرابه زباله‌هایی که در چند صد متری دریا قرار دارند پس از بارش باران، مستقیما توسط آب‌های زیرزمینی به سرعت وارد دریای خزر میشود.
آلودگی دریای خزر تنها نمونه مشکلاتی نیست که این دریاچه با آن روبه‌رو است، چالشی بزرگ به نام انتقال آب، این روزها، حسابی ذهن خزر و خزرنشینان را درگیر کرده و موافقان و مخالفان خاص خود را دارد.
بسیاری از محققان در بحث انتقال آب خزر به فلات مرکزی، به موضوعاتی چون تغییر اکوسیستم این دریا، شور شدن بیش از حد خزر، از بین رفتن جنگل‌های بکر هیرکانی، هزینه سنگین این انتقال و غیره اشاره می‌کنند و در مقابل موافقان نیز نیاز استان‌های فلات مرکزی کشور در صنعت و شرب را از دلایل اصلی خود بر می‌شمرند. این موارد با وجود اینکه بارها از سوی گروه‌های مختلف رد و یا تایید شده است، در هر صورت به‌عنوان یک چالش برای این دریاچه بزرگ، محسوب میشود.
در کنار تمامی این موارد، اسیدی شدن دریای خزر نیز، موضوعی است قابل بحث و تبادل نظر است، موضوعی که محققان چندی پیش به‌دلیل افزایش گازهای گلخانه‌ای هشدار داده بودند، این در حالی است که نه‌تنها خزر و خلیج فارس، بلکه تمامی دریاها و اقیانوس‌های جهانی را درگیر و اندیشمندان و مردم را نگران کرده است.
احتمال اسیدی‌شدن دریای خزر
هرچند محققان معتقدند هنوز خلیج فارس و خزر اسیدی نشدند اما در صورت ادامه‌دار بودن روند افزایشی گازهای گلخانه‌ای، این محیط دریایی به شرایط اسیدی شدن نزدیک خواهد شد و این بدان معنی است که تغییرات بزرگی در راه خواهد بود.
ابوالفضل صالح، عضو هیأت علمی پژوهشگاه اقیانوس‌شناسی و علوم جوی چندی پیش به این موضوع اشاره و خاطرنشان کرده بود پدیده اسیدی‌شدن اقیانوس‌ها یکی از موضوعات روز دنیا دانست که به‌دلیل افزایش مصرف سوخت‌های فسیلی رخ می‌دهد.
او معتقد بود که اسیدی شدن دریاها موجب بروز تأثیرات منفی به‌ویژه بر روی اکوسیستم دریایی خواهد شد و پیش‌بینی میشود که اگر روند اسیدی شدن ادامه یابد، بسیاری از گونه‌ها به‌ویژه گونه‌های جانوری که از کربنات کلسیم برای ساختن اسکلت و یا پوسته محافظ خود استفاده می‌کنند، در معرض خطر و تهدید قرار می‌گیرند.
این عضو هیأت علمی پژوهشگاه اقیانوس‌شناسی و علوم جوی تاکید کرده بود که تمام محیط‌‌های دریایی و بدنه آبی کره‌زمین از جمله دریاها و اقیانوس‌ها تحت تأثیر اسیدی شدن قرار دارند و دریای خزر نیز از این امر مستثنی نیست اما نیاز است مطالعات بیشتری در این زمینه انجام شود.
سیل؛ خزر را اسیدی می‌کند
عزیز عابسی عضو هیئت علمی دانشگاه نوشیروانی بابل در جدیدترین اظهارات خود بیان کرد: به‌هر میزان دی‌اکسید کربن در اتمسفر بیشتر شود متعاقبا میزان این گاز در آب دریاها و اقیانوس‌ها نیز افزایش می‌یابد و ترکیب دی‌اکسید کربن با آب، اسید کربنیک تولید می‌کند که منجربه اسیدیته شدن آب میشود.
او با بیان اینکه افزایش گازهای گلخانه‌ای و دی‌اکسید کربن بر تمامی دریاها اثر می‌گذارد، گفت: همانطور که بالا رفتن گرمایش جهان در تمام نقاط زمین اتفاق می‌افتد، مانند افزایش دمای ۲۰ درجه‌ای در قطب شمال و یک درجه‌ای در ایران طی سه دهه اخیر، دریای خزر نیز مثل همه دریاها و اقیانوس‌ها تحت تاثیر اسیدیته شدن قرار دارد.
عضو هیئت علمی دانشگاه نوشیروانی بابل با اشاره به اینکه ورود فاضلاب‌های صنعتی و شهری به دریاها موجب اسیدیته شدن آنها می شوند، خاطرنشان کرد: بر اثر این رویداد، یکسری گیاهان و جانوران حساس دریایی مثل مرجان‌ها، پلانکتون‌ها و ماهی‌ها از بین می‌روند.
عابسی در پاسخ به این سوال مبنی‌بر اینکه سیل‌های اخیر در مازندران چقدر در اسیدیته شدن آب دریای خزر نقش دارند، گفت: سیل در مسیر حرکتش همه چیز را کنده و تمام آلودگی‌ها را با خود حمل می‌کند و نیز گل‌ولای بسیاری را می‌آورد که سرشار از مواد غذایی و نیتروژن هستند، اینها پس از ورود به دریا باعث تغذیه و سخت شدن آب می‌شوند، دریای خزر از لحاظ غذایی بسیار غنی شده است به‌همین دلیل رنگ آن برخلاف دریای چابهار که شفاف می‌باشد، سبز و تیره است.
آب دریای خزر کمتر میشود؟
او افزود: دریای خزر در طول دوره‌های تاریخی نوسانات عجیب و متفاوتی را تجربه کرد، دوره‌ای پیشروی و زمانی پسروی داشته است، حدود ۱۸ هزار سال قبل رشت، تالاب انزلی و خلیج میانکاله مازندران در زیر آب قرار داشتند، در سال قبل سه برابر کاهش تراز نسبت به ۱۲ سال گذشته در آب دریای خزر اتفاق افتاد، به‌هر میزان، مقدار آب دریا کاهش یابد، آب شورتر میشود.
عضو هیئت علمی دانشگاه نوشیروانی بابل با بیان اینکه آب دریای خزر در حال پسروی است، تصریح کرد: به‌دلیل ساخت صدها سد بر روی رودخانه ولگا در روسیه برای آبیاری مزارع کشاورزی و پدیده گرمایش زمین به‌حدی که میانگین دمای محدوده دریای خزر دو تا سه درجه بالاتر رفته است، از طرفی آب کمتری وارد دریا میشود و از طرف دیگر تبخیر صورت می‌گیرد، در نتیجه در آینده شاهد کم شدن آب دریای خزر و گسترش سواحل آن خواهیم بود.
ارسال دیدگاه