به مناسبت «روز جهانی فلسفه»:
بزرگ‌داشت مقام علمی استاد دکتر ضیاء موحد استاد فلسفه، منطق و شاعر برگزار شد
به گزارش دبیرخانه دائمی جشنواره بین‌المللی فارابی، بزرگ‌داشت مقام علمی استاد دکتر ضیاء موحد استاد فلسفه، منطق و شاعر ۲۰ آبان ماه توسط خانه اندیشمندان علوم‌انسانی با همکاری دبیرخانه جشنواره بین‌المللی فارابی و مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران برگزار شد. در این مراسم دکتر غلامرضا اعوانی استاد فلسفه و رئیس اسبق موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران گفت: استاد موحد در منطق کار کارستانی کرده، کارهای دیگر ایشان جای خود دارد. او نوآوری‌های مسلمانان را در علم منطق با دقت بسیار زیاد و ابزار منطق جدید و تسلطی که به فلسفه جدید داشته است مورد تحلیل قرار داده است. معمولا می‌گویند که مسلمانان تکرار ارسطو هستند ایشان درباره کتابی که درباره منطق ابن سینا نوشته‌اند نوآوری‌های ابن سینا را آورده‌اند و همچنین در منطق سهروردی بسیار کار کرده‌اند به هرحال مطالعات ایشان ذوجنبتین است.
وی در پایان یادآور شد: کار جهان منطق است و منطق اساس قانون است، علوم بدون منطق چیزی نیست. بنابراین تمدن اسلامی وقتی شکوه و عظمت داشته که منطق هم در آن در سطح بالا بوده است. ما افرادی که هم شاعر، هم ادیب و هم منطق‌دان باشند کم داریم. ایشان این دو ضد را با هم جمع کرده است.
در ادامه این مراسم دکتر حسین معصومی همدانی پیشکسوت علوم انسانی برگزیده نهمین جشنواره بین‌المللی فارابی و مدیر سابق گروه مطالعات علم موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه گفت: گفتن اینکه آقای دکتر موحد شخص نادری است اغراق نیست. ما در دوره‌ای زندگی می‌کنیم که ارتباطمان با گذشته خیلی متزلزل است و از طرفی فرهنگ جدید را خیلی جدی نمی‌گیریم. خساراتی را هم که این وضعیت در علوم انسانی بوجود آورده است در همه جا آشکارتر است. دکتر موحد در تمامی عمرش ارتباطش با فیزیک، فلسفه و فرهنگ و علم سنتی قطع نشده است. چیزی که درباره ایشان آموزنده است این است که ایشان همه این جهات را به یک اندازه جدی می‌گیرند و این جهات در وجود ایشان با هم جمع شده است.
وی افزود: دکتر موحد شاعر است و منطق‌دان، خیلی‌ها معتقدند که وقتی فردی کار دقیق منطقی می‌کند اگر به شعر روی می‌آورد به گونه‌ای برای گریز از آن دقتی است که کار منطقی بر او تحمیل می‌کند. دکتر موحد همان دقتی را که در منطق دارد در شعر هم دارد. یعنی شعر ایشان شعری نیست که فقط برای سرگرمی یا به عنوان یک کار فرعی گفته شده باشد.
دکتر شهرام پازوکی مدیر گروه ادیان و عرفان موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه دیگر سخنران این آئین با بیان چگونگی آشنایی‌شان با دکتر موحد گفت: دکتر موحد در سال ۱۳۶۴ به انجمن فلسفه آمدند و با ایشان همکار شدم. مدتی گذشت تا اینکه با او مأنوس شدم و دیدم که این منطق‌دان ما برخلاف رشته‌اش اهل شعر و شاعری و بسیار با ذوق و شوخ طبع است و در دل و جان و نه ظاهر و عیان اهل دین است.
پازوکی یادآور شد: اکنون که ۳۴ سال از آن زمان گذشته است جنبه‌های بیشتری از وجودش برایم روشن شده است و بیشتر او را شاعر می‌بینم، البته نه به معنای ادیب، بلکه به معنای اینکه ایشان اهل تفکر شاعرانه است.
وی با بیان اینکه اما ارتباط میان موحد شاعر و موحد منطق‌دان چیست؟ گفت: گادامر در کتاب معروفش حقیقت و روش می‌گوید چگونه با کانت هرگونه دلالت و معرفتی برای ذوق انکار می‌شود؟ در کانت بیشتر بر احساس تمرکز می‌شود. وقتی در تفکر مدرن هنر به طور کلی و به طور خاص شعر به صرف امر احساسی و معرفت به صرف معرفت عقلی تقلیل می‌یابد، این دو از هم جدا می‌شود. این جدایی این پرسش را ایجاد می‌کند که چه نسبتی میان هنر و معرفت هست؟ ما در قدمایمان تفکر شاعرانه‌ای داریم که عین حکمت و معرفت است.
وی افزود: در کتاب «شعر و شناخت» سعی کرده است که این نسبت را بدست بیاورد، اما به نظرم نتوانسته نسبتی بین شعر و منطق بوجود بیاورد و اصلاً این امکان وجود ندارد. به همین دلیل شعر دکتر موحد ربطی به منطق‌دانی ایشان ندارد.
مهدی مظفری ساوجی منتقد ادبی نیز درباره شعر دکتر موحد بحث خود را آغاز کرد و گفت: شعر دکتر موحد دریچه‌ای است برای ما که بدانیم در بیرون غار افلاطونی چه خبر است. ضیاء موحد در دو مجموعه «غراب‌های سفید» و «مشتی نور سرد» نشان می‌دهد که احترام خاصی به واقعیت‌های به ظاهر غیر واقعی قائل است و اشیا در جهان او همانقدر زنده‌اند که آدم‌ها، برای اینکه اشیا ادامه روح آدم‌ها هستند. این کتاب از اشعار موفق دکتر موحد است که در پی دارنده بار عاطفی خاص و تاثیرگذاری است که سخت به دل می‌نشیند.
دکتر محسن ملکی دیگر منتقد ادبی نیز درباره شعر دکتر موحد گفت: درواقع آنچه شعر موحد را از شاعران ساده نویس جدا می‌کند تاکیدش بر ناممکنی ممکن‌ساز است که خود به تعبیری تکرار ژست نیما در شعر مدرن است. در چنین فضایی شعر موحد یکی از سنگرهای است برای مقاومت شعر مدرن فارسی است که می‌تواند یکی از اصلی‌ترین راه‌های آینده شعر فارسی باشد.
در ادامه دکتر اسدالله فلاحی نویسنده کتاب «منطق تطبیقی» و برگزیده دهمین جشنواره بین‌المللی فارابی درباره نقش ضیاء موحد در زمینه منطق تطبیقی سخنانی ارائه کرد و گفت: دکتر موحد پنج کتاب درباره منطق دارند دو مورد این کتاب‌ها آموزشی و دو مورد دیگر آنها پژوهش‌های ایشان درباره منطق تطبیقی است کتاب دیگر هم که واژه نامه ایشان درباره منطق است. در ادامه به جایگاه دکتر موحد در موضوع «منطق تطبیقی» و توضیح آثار و مقالات ایشان پرداخت.
دکتر غلامرضا ذکیانی رئیس موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه نیز در این مراسم با اشاره به اینکه کتاب منطقی که دکتر موحد در سال ۶۸ نوشته‌اند اصلاً جریان منطق جدید را در کشور ما ایجاد کرد گفت: چرا که قبل از این کتاب هیچ وقت منطق جدید وارد دانشگاه ما نشده بود. نکته دیگر اینکه وقتی با منطق جدید آشنا شدیم با این زمینه، آشنایی‌مان با منطق سنتی خودمان عمیق‌تر شد، از این بابت بسیار باید از دکتر موحد سپاسگزار باشیم.
وی از مسئولان خانه اندیشمندان علوم انسانی و جشنواره بین‌المللی فارابی که این برنامه را تدارک دیده‌اند سپاسگزاری کرد.
در پایان این مراسم دکتر ضیاء موحد با ایراد سخنانی کوتاه، ضمن اشاره به سخنرانی‌های انجام شده از سخنرانان محترم و برگزار کنندگان مراسم سپاسگزاری کرد.
در پایان این مراسم از سوی دبیرخانه جشنواره بین‌المللی فارابی نیز لوح تقدیر و هدیه‌ای توسط دکتر حسین میرزایی رئیس دبیرخانه این جشنواره به رسم قدردانی از فعالیت‌های علمی استاد موحد به ایشان اهدا شد.
گفتنی است از سوی خانه اندیشمندان علوم انسانی و موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه نیز هدایای به ایشان اهدا شد.
ارسال دیدگاه