علی امیدی
احترام به خرد جمعی در خصوص FATF
مساله اف‌ای‌تی‌اف بیش از دو سال است که در سپهر سیاسی کشور مطرح است و موافقان و مخالفان این سازوکار بین‌المللی له و علیه آن می‌نویسند و سخنرانی می‌کنند. پیام اصلی اف‌ای‌تی‌اف، شفافیت مالی است. شفافیت در تراکنش‌های مالی، عدم کمک مالی به جریان‌های تروریستی و در نهایت مقابله با پولشویی است.
در این راستا مخالفان اف‌ای‌تی‌اف روی دو محور تمرکز دارند که به نظر می‌رسد از استدلال‌های موافقین قانع نشده‌اند. نخست مساله دور زدن تحریم‌هاست. هم‌اکنون کشور در شدید‌ترین دوره تحریم‌های امریکا قرار دارد. شبکه بانکی، مالی و بیمه کشور به کل تحت نظام تحریم‌های یکجانبه امریکا قرار گرفته است. در این شرایط اگر قرار بر شفافیت مالی و پیوستن به کنوانسیون‌های مربوط به اف‌ای‌تی‌اف باشد، اندک راه‌های باقی مانده در دور زدن تحریم‌ها نیز از دست می‌رود.
در پاسخ باید گفت که این ایراد صد درصد وارد نیست. اول اینکه امریکا تنها می‌تواند تراکنش‌های مالی مربوط به دلار را رصد و رهگیری کند. معاملات غیردلاری اعم از یورو، یوآن و روپیه یا معاملات تهاتری قابل رصد برای سیستم‌های اطلاعاتی و مالی امریکا نیست. از طرف دیگر می‌توان با انجام معاملات پایاپای مانع از اعمال نفوذ کامل امریکا در عرصه تجاری کشور شد.
بر فرض مثال صدور نفت در ازای واردات ماشین‌آلات صنعتی و سایر نیازهای اقتصادی کشور می‌تواند، بخشی از مشکلات اقتصادی کشور را در همین شرایط تحریمی حل کند. ضمن اینکه پذیرش مقررات اف‌ای‌تی‌اف ضرورتا به معنای افشای تراکنش‌های بانکی نیست. ایراد دومی که مخالفان اف‌ای‌تی‌اف مطرح می‌کنند مساله کمک به سازمان‌ها و نهادهای اسلامی، انقلابی و آزادیبخش مثل حماس، انصارالله و حزب‌الله لبنان است. اینکه در صورت پیوستن به اف‌ای‌تی‌اف امکان ارسال کمک به این سازمان‌ها میسر نخواهد شد یا شدیدا محدود می‌شود.
در پاسخ به این ایراد هم باید گفت که کمک به این سازمان‌ها بیشتر از نوع انسانی و بشردوستانه است. این جریان‌ها برای حراست و دفاع از خاک کشورشان می‌جنگند. از سوی دیگر این گروه‌ها در لیست سازمان‌های تروریستی سازمان ملل نیستند. برای اف‌ای‌تی‌اف در تعریف تروریسم ملاک، عرف بین‌المللی و سازمان ملل است و در عرف بین‌المللی گروه‌هایی مثل حماس، گروه‌های رهایی‌بخش محسوب می‌شوند و عرف بین‌المللی و نظرات سازمان ملل ضرورتا با امریکا یکسان نیست.
با عطف به همین امر می‌توان به این گروه‌ها در چارچوب مصوبات مجمع عمومی کمک کرد. نکته مهم دیگر این است که نمی‌شود مصوبه مهمی مثل اف‌ای‌تی‌اف را که حدود ۹۵ درصد اعضای سازمان ملل به آن ملحق شده‌اند، به بهانه عدم حمایت از گروه‌هایی مثل حماس و... کنار گذاشت. رسالت اصلی اف‌ای‌تی‌اف؛ شفافیت مالی جهت ارتقای سلامت مالی یک کشور است.
جلوگیری از اختلاس‌های بزرگ مالی و فرارهای مالیاتی که امروز اتفاقا اقتصاد و سرمایه اجتماعی کشور را نشانه گرفته است. اینکه ورودی و خروجی سرمایه‌های یک کشور مشخص شود؛ فی‌نفسه امر مثبت و پسندیده‌ای است. از سوی دیگر باید توجه داشته باشیم که شرکای سیاسی ما مثل روسیه و چین هم عضو اصلی کارگروه اف‌ای‌تی‌اف هستند و هم اسناد بین‌المللی مربوطه را تصویب کرده‌اند.
بانک‌های این کشورها اعلام کرده‌اند که برای انجام تراکنش‌های مالی با ایران باید تاییدیه اف‌ای‌تی‌اف باشد. این بانک‌ها اکنون به سبب نامشخص بودن وضعیت‌مان در اف‌ای‌تی‌اف از تجارت و معامله با تهران اکراه دارند. این مساله در صورت تداوم باعث می‌شود که عملا تجارت بین‌المللی ایران با محدودیت‌های جدی مواجه شود. مخالفین اف‌ای‌تی‌اف باید با در نظر گرفتن جمیع عوامل تاثیرگذار بر تصمیم‌سازی استراتژیک اظهارنظر کنند. نباید مسائل را به گونه مطلق دید. هیچ چیزی شر مطلق یا خیر مطلق نیست.
هر تصمیم بزرگ سیاسی مزایا و معایب خاص خود را دارد. باید از گزینه‌های مختلف بهترین شق ممکن را برای تامین منافع ملی انتخاب کرد. نکته پایانی این است که باید به خرد جمعی احترام گذاشت. خرد جمعی یک فضیلت است و حاصل تجربه بشری است. امروز در مساله اف‌ای‌تی‌اف باید توجه داشت که چه کشورهایی عضو و چه کشوری مخالف این سازمان هستند.
تنها در دنیا، کره شمالی در لیست سیاه این نهاد بین‌المللی قرار دارد و تنها چند کشور مثل کره شمالی، سودان جنوبی، سومالی، چاد، توالو، اریتره و بروندی کنوانسون‌های مربوطه را نپذیرفته‌اند. این واقعیتی بزرگ است که کشورهای توسعه یافته و دموکراتیک دنیا یا عضو اف‌ای‌تی‌اف بوده یا مقررات مربوطه را پذیرفته‌اند و این نشان از آن دارد که این سازوکار مزایا و سود بیشتری نصیب کشورهای عضو می‌کند.
منبع: روزنامه اعتماد
ارسال دیدگاه