ثبت ۸ هزار نمونه در مرکز سلول‌های بنیادی خون‌ساز محک

به‌گزارش مهر، مؤسسه خیریه محک بر اساس بیانیه مأموریت خود و در راستای حمایت همه‌جانبه از کودکان مبتلا به سرطان، بخش پیوند سلول‌های بنیادی بیمارستان فوق‌تخصصی خود را در سال ۱۳۹۰ تأسیس کرد تا تمامی شیوه‌های درمان سرطان زیر یک سقف ممکن شود. از ابتدا این بخش همواره با چالش تأمین سلول‌ بنیادی‌ خون‌ساز سازگار با کودک نیازمند به پیوند، روبرو بود. چرا که یک بیمار، تنها حدود ۲۵ درصد شانس دارد تا از والدین، خواهر، برادر یا خویشاوندانش سلول بنیادی دریافت کند. به همین دلیل در سال ۱۳۹۵ و در حاشیه چهارمین همایش بین‌المللی مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها مرکز پذیره‌نویسی سلول‌های بنیادی خون‌ساز خود را به عنوان اولین پروژه مشترک مسئولیت اجتماعی با بخش خصوصی افتتاح کرد.

منصوره حقیقی سرپرست مرکز پذیره‌نویسی سلول‌های بنیادی خون‌ساز محک، ضمن تبریک روز جهانی اهداکنندگان سلول‌های بنیادی خون‌ساز و اعلام اینکه این مرکز در طی سه سال فعالیت خود با مشارکت نیکوکاران موفق شد بیش از ۸ هزار نمونه HLA اهداکنندگان را به ثبت برساند، درخصوص روش جدید حمایت از کودکان مبتلا به سرطان و بیماران نیازمند به پیوند سلول‌های بنیادی خون‌ساز می‌گوید: جذب اهداکنندگان و افزایش تعداد HLA ثبت شده یکی از مهم‌ترین چالش‌های ماست و ارزش وجودی این مرکز به تعداد و تنوع اطلاعات ثبت شده در آن است. البته وجود شبکه‌ای ملی متشکل از مراکز پذیره‌نویسی سلول‌های بنیادی‌خون‌ساز در کشور تا حدودی این دغدغه را مرتفع کرده است. یکپارچگی میان این مراکز سبب شده تا بتوانیم نمونه‌ سازگار با افراد نیازمند به پیوند با درصد بالاتری پیدا کنیم.

تلاش در راستای کاهش دغدغه‌های بیماران نیازمند به پیوند در زمینه پیدا شدن نمونه سازگار، سبب شد تا محک با در نظر گرفتن سازگاری ژنتیکی بیشتر در قومیت‌های مختلف علاوه بر تهران در سایر شهرستان‌ها نیز اقدام به دریافت نمونه بزاق از داوطلبان اهدای سلول‌های بنیادی خون‌ساز کند.

سرپرست مرکز پذیره‎‌نویسی محک در ادامه اشاره می‌کند: مرکز پذیره‌نویسی محک تا کنون در اصفهان، تبریز، شیراز و کرج اقدام به ثبت نمونه بزاق کرده است.

استقبال جامعه مدنی ایران در این استان‌ها به‌قدری خوب بوده که دفتر جلب مشارکت‌های مردمی در استان‌های فارس و البرز روزانه اقدام به ثبت نمونه بزاق داوطلبان اهداکننده سلول‌های بنیادی خون‌ساز می‌کنند.

حالا اگر بخواهید بدانید برای اهدای سلول‌های بنیادی خود می‌بایست چه ویژگی‌هایی داشته باشید، حقیقی به شما پاسخ می‌دهد: محک اولین مرکز در ایران است که تعیین HLA را از طریق نمونه بزاق به ثبت می‌رساند و افراد بین ١٨ تا ٥٠ سالی که عدم سابقه ابتلا به بیماری‌های چون سرطان و بیماری‌های قابل انتقال از طریق خون نظیر ایدز و هپاتیت داشته باشد می‌توانند در این مرکز ثبت‌نام کنند. همچنین این افراد می‌بایست دارای عدم سابقه پیوند سلول‌های بنیادی خون‌ساز یا پیوند اعضا بوده، در مراکز پذیره‌نویسی دیگری عضو نشده باشند، سابقه بیماری بدخیم، بیماری‌های قلبی - عروقی و ریوی و دیابت وابسته به انسولین نداشته باشد، سابقه مصرف داروهای خاص به دلیل بیماری قلبی یا فشار خون نداشته باشد و سابقه پیوند مغز استخوان، قرنیه، کلیه و...، نیز نداشته باشد.

۶۰ نمونه سازگار با بیماران نیازمند پیوند

مرکزپذیره‌نویسی سلول‌های بنیادی خون‌ساز محک از ابتدای تأسیس تا پایان مرداد ماه ۱۳۹۸ توانست بیش از ۸ هزار نمونه HLA را ثبت کند تا فرصت زندگی برای بیماران نیازمند به پیوند بیشتری فراهم شود.

حقیقی توضیح می‌دهد: از این تعداد بیش از ۶۰ نفر به دلیل سازگاری نمونه HLA با افراد نیازمند به پیوند برای اهدای سلول‌های بنیادی به شبکه ملی اهداکنندگان سلول‌های بنیادی خون‌ساز معرفی شدند که تنها ۱۰ نفر آنها به دلیل ابتلا به بیماری، مهاجرت از کشور یا دلایل دیگر در مراحل اولیه از اهدای سلول‌های بنیادی خون‌ساز خود انصراف دادند.

اهدای سلول‌های بنیادی خون‌ساز هیچ عوارضی برای اهداکنندگان ندارد

پس از مشخص شدن سازگاری HLA میان فرد داوطلب اهدا و بیمار نیازمند به پیوند، با داوطلب تماس گرفته می‌شود و این موضوع به اطلاع او می‌رسد. در فرآیند اهدا، از سلول بنیادی خون محیطی فرد داوطلب استفاده می‌شود. در ابتدای این فرآیند، به مدت ۳ تا ۵ روز تزریق زیرجلدی (مشابه واکسن) برای تحریک سلول‌های بنیادی مغز استخوان در فرد داوطلب صورت می‌گیرد که از این طریق تعدادی از سلول‌های بنیادی وارد خون محیطی می‌شوند.

حقیقی در ادامه می‌افزاید: این روش در تمامی کشورهای جهان برای اهدای سلول‌های بنیادی خون‌ساز انجام می‌شود و مورد تأیید سازمان جهانی بهداشت و وزارت بهداشت ایران بوده و تاکنون هیچ عارضه‌ای برای این روش شناسایی نشده است.

همچنین باید بگویم که اطلاعات ژنتیکی اهداکنندگان در تمامی مراکز پذیره‌نویسی سلول‌های بنیادی خون‌ساز مطابق قوانین ملی و بین‌المللی حفظ و نگهداری خواهد شد.