موج انفجار آرامکو بر بازار نفت

نخستین موضوع، آسیب‌پذیری منابع و صنایع نفتی عربستان است. این کشور هزینه‌های دفاعی بسیار زیادی را در سال‌های اخیر انجام داده است و اکنون این سؤال مطرح است که تأسیسات دفاعی این کشور چقدر کارایی دارند و چرا با وجود این هزینه‌های بسیار زیادی که برای سعودی داشته، نتوانست با حملات اخیر پهپادها مقابله و شرایط را کنترل کند؟

دوم، عربستان امروز جزو بزرگترین تولیدکنندگان نفت خام است و در کنار آمریکا و روسیه تأمین‌کننده بزرگ انرژی است. اما با حملات اخیر که ۵.۷ میلیون بشکه از تولید نفت این کشور کاسته شد، بازار نفت به سختی می‌تواند جایگزین خوبی برای این نفت پیدا کند. معنای آن نبود این حجم از نفت مازاد در بازار نفت است و پیدا کردن جایگزین امن به مشکل برخورده است. لذا عربستان و آمریکا به ناچار دست روی ذخایر استراتژیک خود گذاشته‌اند. سوم، میزان توانایی این کشورها در برداشت از ذخایر استراتژیک است. جبران این کسری از ذخایر استراتژیک که معمولاً به آن دست زده نمی‌شود، بازار را ناامن‌تر خواهد کرد.

چهارم، اکنون ناامنی بازار و عدم اطمینانی به تأمین‌کننده بزرگ نفت عضو اوپک، یک علامت خطر برای مصرف‌کنندگان است. عربستان همواره خود را یک تولیدکننده شناور معرفی می‌کرد و هر گاه که نیاز به تولید بیشتر در بازار بود، دست به کار می‌شد. اما اکنون مصرف‌کنندگان دریافته‌اند که بزرگترین تولید‌کننده نفت خام اوپک بسیار آسیب‌پذیر است و این امنیت عرضه برای مشتریان دچار تردید شده است. پنجم آنچه در خصوص تولید عربستان وجود دارد، نبود امکان بازگشت تولید این کشور به روال عادی، ظرف یک ماه آتی است. به‌نظر نمی‌رسد که سعودی بتواند این کار را انجام دهد. ابتدا باید عمق خسارت بررسی شود و اگر بازسازی به زمان طولانی بینجامد، تأثیرات بیشتری بر قیمت خواهد گذاشت.برخی منابع پیش‌بینی کرده‌اند که در آن حالت حتی قیمت ۳ رقمی نیز می‌شود. این خبر برای مصرف‌کنندگان به هیچ وجه خوب نیست.

ششم، تأثیر بعدی این اتفاق، روی فروش سهام شرکت نفتی آرامکوی سعودی است. ولیعهد ماجراجوی عربستان به‌دنبال فروش سهام آرامکو است. این شرکت بزرگ و معتبر در جهان سال گذشته بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار سود به همراه داشت. اما اکنون این اتفاق به قطع یقین روی قیمت سهام و تقاضا برای خرید آن تأثیر منفی می‌گذارد. مورد هفتم که باید در این حادثه به آن توجه کرد، نقش عربستان در اوپک است. سعودی به واسطه بشکه‌های نفتی که تولید می‌کند، همواره نقش برتری در اوپک داشته است. این اتفاق نقش عربستان را کمرنگ خواهد کرد. اوپک سازمانی است که تمام اعضا در آن دارای منافع مشترک به نسبت سهم هستند. اما برخی اعضا برخلاف منافع سایر عضو‌ها قدم برمی‌دارند. این اتفاق فرصتی خواهد بود برای سایر اعضا که بتوانند شرایط خود را در این سازمان بهبود ببخشند.

اما بحث آخری که مطرح می‌شود، از منظر سیاسی است. اتفاقی که در عربستان افتاد، نشان داد که حوثی‌ها می‌توانند منافع عربستان و هر کشور دیگری را مورد حمله قرار دهند. این اتفاق نادری است که نه‌تنها از آسیب‌پذیری خاورمیانه بلکه کشورهای دیگر جهان حکایت دارد. امید است که این موضوع تردید آمریکایی‌ها را نسبت به‌نوع برخوردها با ایران نیز بیشتر کند. آمریکا باید روابط خود را مبنای احترام و تعهد با ایران تنظیم کند. چراکه بازار نفت به ثبات و آرامش نیاز دارد و جمهوری اسلامی به عنوان یک تولیدکننده مهم انرژی در جهان، همواره به‌دنبال حفظ آرامش و امنیت در این بازار و تأمین درخواست مصرف‌کنندگان بوده است. ایران طرفدار تندروی و بروز مشکلات در خاورمیانه نیست و همواره به‌دنبال ثبات در این منطقه بوده است. هر سیاست آشوب‌گرانه در منطقه از سوی ایران محکوم است و کشورهای منطقه و امریکا باید با این نگاه برخوردهای بین‌المللی خود را اصلاح کنند.

*عضو هیأت علمی دانشگاه صنعت نفت

منبع: ایران