شفافیت و مالیات‌ ستانی

امروز در تمامی کشورهای توسعه‌یافته دنیا و حتی کشورهای حاشیه خلیج‌فارس که در مسیر توسعه هستند، یک روال ثابت اجرا می‌شود. وقتی فرد اطلاعات هویتی و اقامتی خود را به دولت ارایه می‌کند، باید متناسب با شغل خود، عددی را نیز به عنوان متوسط درآمد ارایه کرده و رسما به آن اذعان کند. در چنین بستری دولت به دو شکل بر صحت این خوداظهاری نظارت می‌کند.

درآمد اعلامی با در ابتدا باید درآمد اعلام شده متناسب با شغل فرد باشد و در صورتی که این رقم پایین‌تر از میانگین موجود باشد، مورد قبول قرار نمی‌گیرد. پس از آن نیز در صورت تایید اطلاعات، وضعیت حساب‌های بانکی فرد رصد می‌شود. برای مثال اگر فردی اعلام کرده در ماه ۱۰ هزار دلار درآمد دارد ولی در یک ماه ۲۰ هزار دلار وارد حسابش بشود، دولت پرس و جو کرده و دلیل این اتفاق را جویا می‌شود.

برخلاف کشور ما که نگاهی منفی به این موضوع وجود دارد، امروز بسیاری از کشورها به همین شکل اداره می‌شوند و به این ترتیب هیچ فرد و صنفی نمی‌تواند درآمدهای خود را مخفی کرده و از مالیات دادن فرار کند. اگر روشی جز این اتفاق می‌افتد قطعا تجربه کشورهایی که بیش از ۶۰ درصد درآمدهای خود را از طریق مالیات به دست می‌آورند، شکل نمی‌گرفت. پس به این ترتیب نخستین عامل اثرگذار بر جلوگیری از فرار مالیاتی شفافیت در اقتصاد است؛ موضوعی که متاسفانه در کشور ما وجود ندارد. امروز اگر فردی که موجودی حسابش صفر باشد و فردا ناگهان ۵۰۰ میلیون تومان به حسابش بریزد، هیچ‌کس متعرضش نخواهد شد که این پول ناگهانی از کجا آمد و منبعش چیست؟

وقتی این شفافیت و مبارزه‌با پولشویی وجود ندارد، قطعا به همه فعالان اقتصادی به یک چشم نگاه نمی‌شود، یعنی تولید‌کنندگان، فعالان شناسنامه‌دار و آنهایی که کار مولد می‌کنند، اطلاعات‌شان را دقیقا ثبت کرد‌ه‌اند اما بسیاری از صنف‌ها و فعالان غیررسمی اقتصاد، بدون هیچ مانعی از مالیات فرار می‌کنند. متاسفانه این موضوع درباره برخی صنوف که درآمد قابل توجهی دارند نیز صدق می‌کند و برای مثال برخی وکلا و پزشکان که درآمد قابل توجهی نیز دارند، در هیچ جا اطلاعات درآمدی خود را ثبت نمی‌کنند و حتی در برابر نصب کارت‌خوان نیز مقاومت می‌کنند.

از این‌رو تا زمانی که اطلاعات درآمد به‌طور شفاف ثبت و رصد نشود همین روال ادامه خواهد داشت و حتی اگر نصب کارت‌خوان اجباری شود نیز برخی راه‌های دورزدن آن را پیدا می‌کنند، همان‌طور که تاکنون نیز شیوه‌های فراوانی برای دور زدن قوانین مالیاتی شناسایی شده و در نبود شفافیت شیوه‌های دیگری نیز به کار گرفته می‌شود.

منبع: روزنامه اعتماد