کارگردان ۲۳ نفر: نوجوانان ما به دلیل تماشای آثار سینمای روز دنیا سخت‌گیرتر شده‌اند

مهدی جعفری که این روزها در جشنواره بین‌المللی فیلم کودکان و نوجوانان اصفهان حضور دارد در گفت‌گو با خبرنگار پانا درباره داستان فیلم و شاخصه‌هایی که این فیلم را برای مخاطب کودک و نوجوان جذاب می‌کند و به آن اهمیت می‌بخشد، می‌گوید: فیلم ۲۳ نفر یک فیلم چندلایه است. دو داستان ظاهراً مجزا به موازات هم پیش می‌روند و در دو نقطه اساسی با یکدیگر تلاقی می‌کنند. داستان ۲۳ نوجوان رزمنده ایرانی که در اسارت دشمن دچار یک چالش تاریخی می‌شوند و داستان صالح قاری، اسیر ایرانی دیگری که به اشتباه به خیانت متهم می‌شود .

وی ادامه داد: راستش من سال‌هاست که با این موضوع درگیر هستم و برای اولین بار حدود چهارده سال قبل مجموعه مستندی با همین موضوع ساخته‌ام. وقتی هم که می‌خواستم فیلم سینمایی آن را بسازم به دلیل نوع رخدادها طبعاً فیلم به ژانر دفاع مقدس بیشتر نزدیک بود، ولی از آنجا که هم قهرمانان اصلی آن نوجوانان کم سن وسال هستند و هم موضوع و دعوای اصلی بر سر بچه بودن آنهاست و اینکه چرا بچه‌ها به جبهه‌های جنگ می‌رفتند، به نوعی یک فیلم مناسب برای مخاطبان نوجوان هم به شمار می‌آید . اتفاقاً مهمترین مضمون برای من تعریف متفاوت قهرمانان این داستان از گذار کودکی به جوانی‌ست. قهرمانان فیلم ۲۳ نوجوان هستند با خصوصیات و اخلاقیات مختص این دوران سنی ولی در دل دشمن مجبور می‌شوند تا به بلوغ سیاسی و رفتاری زودرسی برسند و صحنه‌ای را به نمایش بگذارند که شاید اگر ۲۳ مرد بزرگسال در مواجهه با آن چالش قرار می‌گرفتند، چنین حماسه‌ای خلق نمی‌شد.

جعفری درباره درباره تلاش‌هایی که برای پذیرش فیلم در ذهن مخاطب نوجوان کرده است، می‌گوید: من تلاش کردم که در جای‌جای فیلم از لحن طنز استفاده بشود؛ بخصوص که در دل این داستان حماسی به طور واقعی لحظات طنز زیادی هم نهفته بود. از نمایش مستقیم خشونت جنگ عامدانه پرهیز و سعی کردم بچه‌ها در فیلم به زبان قابل فهم و متعلق به سن خودشان حرف بزنند. همه این ملاحظات برای آن بود که اتفاقاً در وهله اول هوای تماشاگران کم سن وسال را داشته باشم چون داستانی ست از هم‌نسلان خودشان در سال ۱۳۶۱ .

وی چالش‌های ساخت فیلم در زمان حاضر برای مخاطب نوجوان گفت: بپذیریم در روزگاری که تقریباً همه نوجوانان ما به دلیل هم‌نشینی بیش از حد با دنیای مجازی و تماشای فیلم‌های روز دنیا قطعاً تماشاگران سخت‌گیرتری شده‌اند، ساخت فیلم هم برای آنها کار ساده‌ای نیست. ما همه تلاشمان را کردیم که این فیلم در درجه اول برای آنها جذاب و تماشایی باشد.

این فیلمساز درباره حاصل تلاش سینماگران امروز در حوزه کودک و نوجوان اظهار کرد: تجربه نمایش‌های پراکنده از جشنواره فیلم فجر تاکنون به ما ثابت کرده که نتایج در این زمینه امیدوارکننده است و تماشاگران نوجوان فیلم را بالذت تا انتها دنبال کرده‌اند‌. امیدوارم بعد از این هم همین‌طور باشد.

هر فیلمی که لحن خطابه و سخنرانی به خودش بگیرد پرونده‌اش نزد تماشاگران نوجوان بسته می‌شود
جعفری در مورد جنبه‌های آموزشی فیلم گفت: باید بگویم شخصا به هیچ‌وجه به آموزش مستقیم از طریق فیلم اعتقادی ندارم. هر فیلمی که کمی لحن آمرانه، ناهیانه یا خطابه و سخنرانی به خودش بگیرد پرونده‌اش نزد تماشاگر و بخصوص تماشاگران نوجوان بسته است. یکی از ویژگی‌های فیلم ۲۳ نفر دعوت تماشاگران به دیدن واقعیات محض است و به دلیل لحن صادقانه و بی‌طرفانه فیلم در نگاه به موضوع خود، تماشاگر تا پایان با آن همراه است.

تأثیر یک فیلم خوب باید همین باشد که تماشاگر بعد از سالن با قهرمانان آن خداحافظی نکند

وی ادامه داد: فیلم اتفاقاً به لحاظ حسی تأثیر زیادی بر تماشاگرانش می‌گذارد اما آنها را ارشاد نمی‌کند یا چیزی را گوشزد نمی‌کند بلکه به واسطه بازتاب واقعیتی غرورانگیز و قابل تحسین در ناخودآگاه آنها اثر می‌گذراد. مطمئنم که وقتی تماشاگران سالن را ترک می‌کنند حداقل تا چند روز در جمع‌های دوستانه و یا خانواده درباره این داستان وقهرمانان آن حرف می‌زنند و در خلوت خود به کاری که آنها انجام داده‌اند، درود می‌فرستند.تماس‌هایی که در این مدت داشته‌ام موید این نکته است. تأثیر یک فیلم خوب باید همین باشد که تماشاگر بعد از سالن با قهرمانان آن خداحافظی نکند بلکه تا مدتها بتواند با آنها زندگی کند و این زندگی ادامه همان همذات‌پنداری درون فیلم است و رسیدن به این همذات‌پنداری بهترین روش مؤثر برای انتقال محتوای یک فیلم به شمار می‌آید.

نوجوانان را به تماشای فیلم دعوت می‌کنم
یکی از مهمترین انگیزه‌های من در طول هشت سال پیگیری خستگی‌ناپذیر برای ساخته شدن این فیلم دقیقاً همین موضوع بوده است که حیفم می‌آمد نوجوانان وجوانان امروز و فردای ایران را از تماشای آن محروم کنم. می‌خواهم به جای توضیح و تشریح متن و زیر متن فیلم همگان را به دیدن آن دعوت کننم بخصوص نوجوانان عزیز میهنم را در همه دوران‌ها .

گفت‌وگو: عاطفه بزرگ‌نیا