عوامل ۴ گانه کاهش قیمت دلار

مجید رضا حریری در گفت وگو با ایسنا، اظهار کرد: اینکه امروز نرخ دلار بار دیگر به کانال ۱۱ هزار تومان بازگشته موضوع مثبتی است اما قبل از آن باید این سوال را مطرح کرد که چه سیاست‌ها و برنامه‌هایی در دستور کار قرار گرفته بود که کار دلار را به قیمت ۱۶ هزار تومان رسانده بود؟ آنجا سیاست‌های غلط باعث رسیدن به نرخ‌های بالا شده بود و امروز نیز اصلاح بخشی از آن سیاست‌ها و عبور از موج‌های متلاطم اقتصادی عامل اصلی کاهش قیمت‌هاست.

کاهش تقاضا برای ارز با کاهش قدرت خرید مردم

وی با بیان اینکه اصلی‌ترین عامل در کاهش قیمت دلار مدیریت بازار تقاضا است، توضیح داد: با توجه به تحریم‌ها و محدودیت‌های بانکی جدی ایران که با آنها رو به روست، نمی‌توان انتظار داشت که با افزایش عرضه ارز، کاهش قیمت‌ها رخ داده باشد. از این رو و با رصد سیاست‌هایی که اخیراً بانک مرکزی آنها را اجرایی کرده، مشخص می‌شود که کاهش تقاضا یکی از اصلی‌ترین عوامل برای کاهش قیمت دلار در بازار است.

نایب رییس اتاق بازرگانی ایران و چین با اشاره به کاهش فاصله نرخ ارز نیمایی با ارز بازار آزاد، تصریح کرد: این روند که از حدود دو ماه پیش آغاز شده، نرخ این سامانه را به شکل قابل توجهی به نرخ بازار نزدیک کرده و این یعنی میزان جذابیت ارزهای رانتی کاهش یافته است. هرچه این فاصله کمتر شود، علاقه به دلالی و فساد کاهش یافته و بسیاری از این اقدامات دیگر سود گذشته را نخواهند داشت و این مسئله به کاهش تقاضای کاذب منجر شده و قیمت‌ها را کنترل می‌کند.

او با بیان اینکه با رسیدن به ماه‌های اخیر، اقتصاد ایران توانست خود را با تغییرات دو سال گذشته وفق دهد، توضیح داد: امروز قیمت‌ها در بازارهای داخلی خود را با موج پس از افزایش قیمت دلار هماهنگ کرده‌اند و پرش‌های سال‌های گذشته امروز وجود ندارد. این موضوع از یک سو باعث شده جذابیت پریدن سرمایه‌ها از یک بازار به بازار دیگر در کوتاه‌مدت کاهش پیدا کند و از سوی دیگر به کاهش قابل توجه قدرت خرید مردم بیانجامد.

به گفته حریری، کاهش فاصله نرخ ارزها، فشار برای واردات کاذب برای بهره بردن از تفاوت نرخ ارزها را نیز پایین آورده و همین مسئله در پایین نگه داشتن تقاضا تاثیرات مثبت داشته است.

محدود شدن فعالیت کارت‌خوان‌های خارج از ایران

وی با اشاره به محدود کردن کارت‌خوان‌هایی که خارج از ایران فعال بودند، گفت: این کارت‌خوان‌ها به راحتی اجازه خروج سرمایه از کشور را می‌دادند و تقاضایی غیر واقعی برای ارز ایجاد می‌کردند. آمارها نشان می‌دهد که بانک مرکزی فعالیت حدود ۹۰ درصد از این کارت‌خوان‌ها را متوقف کرده و این موضوع نیز یکی از اقدامات موثر در ماه‌های گذشته است.

حریری ادامه داد: با کاهش قدرت خرید مردم عملاً در حوزه‌هایی مانند ارز مسافرتی و ارز دانشجویی با کاهش جدی تقاضا مواجه هستیم و از سوی دیگر بازار کالاهای قاچاق نیز که بعضاً به کالاهای لوکس اختصاص داشت، امروز جذابیت گذشته را ندارد و با کنار هم قرار دادن همه این موارد باز هم به کاهش تقاضا در بازار می‌رسیم.

کاهش سرعت خروج سرمایه از کشور

به اعتقاد وی امروز موج خروج سرمایه از کشور نیز که در سال‌های ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ با شدت دنبال می‌شد، تا حدی فروکش کرده و این مسئله نیز تا حدی به کاهش تلاطم‌ها در بازار ارز کمک می‌کند.

فشار بانک مرکزی برای بازگشت ارز صادراتی

نایب رییس اتاق بازرگانی ایران و چین از فشار بانک مرکزی به کسانی که از بازگشت ارزشان به بازار امتناع می‌کردند به عنوان یک عامل موثر دیگر بر کاهش قیمت‌ها یاد کرد و گفت: با توجه به نفت محور بودن اقتصاد ایران و فعالیت شرکت‌های خصولتی، عملاً بخش زیادی از ارز وارد شده به کشور یا متعلق به دولت است یا در حوزه نفوذ دولت قرار دارد. این دارندگان ارز در سال‌های قبل در مقابل فشارها برای بازگرداندن ارزشان مقاومت می‌کردند اما امروز بازگشت ارز از سوی آنها با سرعت و شدت بیشتری دنبال می‌شود.

حریری درباره میزان کاهش نرخ ارز و میزان پایداری آن نیز اظهار کرد: با توجه به اینکه اقتصاد ما تاثیر پذیری قابل توجهی از سیاست دارد، نمی‌توان پیش بینی دقیقی از میزان این کاهش یا میزان پایداری آن ارائه کرد، اما وقتی تمام موارد بالا را در کنار هم می‌دهیم، می‌توان امیدوار بود که این روند ادامه داشته باشد. در هفته‌های گذشته مسائل سیاسی و امنیتی که در منطقه خلیج فارس رخ داد می‌توانست به راحتی بر نرخ ارز تاثیر داشته باشد اما بانک مرکزی با مدیریت خوبی که داشت، از این فضا عبور کرد و این امید وجود دارد که در آینده نیز همین روند ادامه داشته باشد.