محسن شریعتی‌نیا*
گام‌های درست برای ارتقای روابط با آسیا
سفر چندی پیش نخست وزیر ژاپن به ایران و حضور رئیس جمهوری کشورمان در دو اجلاس مهم آسیایی یعنی «شانگهای» و «سیکا» و البته دیدارهایی که آقای روحانی با همتایان چینی و روسی خود داشت در کنار تصریح بیانیه پایانی اجلاس شانگهای بر اجرای تعهدات طرفین برجام، گام‌های جدید و درست دولت در راستای ارتقای روابط با آسیا در سیاست خارجی ایران است.
سازمان همکاری‌های شانگهای و مجموعه سیکا را می‌توان از مکانیسم‌های نوپدید همگرایی در آسیا برشمرد که محوریت آنها کشورهای غیرغربی هستند. ایران به عنوان کشوری که در قلب اوراسیا واقع شده و نه تنها ارتباطات گسترده‌ای با نظم بین‌الملل غربی ندارد بلکه از طرف این نظم بین‌الملل تحت‌فشار هم هست، می‌تواند در مکانیسم‌های در حال ظهور همگرایی در اوراسیا نقش مثبتی ایفا کند و از این نقش‌آفرینی فضایی برای مانور خود هم فراهم کند.حضور رئیس جمهوری در این نشست‌ها و دیدارهای وی با رؤسای جمهوری چین و روسیه و دیگر سران کشورها به روشنی نشان می‌دهد که فشارهای غیرقانونی و یکجانبه علیه ایران منجر به انزوای تهران به‌عنوان یکی از محورهای اصلی فشارهای امریکا نشده است. اهمیت دیگر این دیدارها در این است که جملگی کشورهایی که آقای رئیس‌جمهوری با سران آنها دیدار کرده، شرکای اصلی ایران در صحنه بین‌المللی به‌شمار می‌روند و رایزنی‌های منظم با این شرکا یکی از ضرورت‌های دیپلماسی کشور است.
به‌لحاظ فضای‌روانی بین‌الملل و فضایی که علیه ایران شکل گرفته، حمایت سازمان مهمی مثل سازمان همکاری شانگهای از برجام، به‌سود ایران است و می‌تواند صدای ایران را در صحنه بین‌المللی به‌شکل رساتری منعکس کند. فراتر از آن چین و روسیه دو عضو کلیدی باقیمانده در برجام هستند و طبیعتاً حمایت این دو کشور از برجام و گشایش‌هایی که برای روابط اقتصادی و کاهش فشارهای استراتژیک علیه ایران انجام می‌دهند، می‌تواند در موفقیت دیپلماسی اقتصادی ایران مؤثر باشد. همچنین در کنار این دو عضو کلیدی دیگر سازمان شانگهای یعنی هند قرار دارد. بنابراین بحثی که در شانگهای به‌عنوان حمایت از برجام مطرح شد اگر جنبه عملیاتی پیدا کند شامل این کشورها نیز خواهد شد. یعنی این کشورها اگر جدیت بیشتری را در اجرای تعهدات‌شان در قبال برجام از خود نشان دهند و در شرایط فعلی بخصوص در حوزه اقتصادی و بویژه در بحث فروش نفت که مسأله مهم ایران است حمایت بیشتری کنند، فشارهایی که علیه تهران اعمال می‌شود، می‌تواند کاهش یابد. بنابراین نقش فشارشکنی که به طور سنتی چین و روسیه و تا حدی هند ایفا می‌کردند، اگر در شرایط کنونی و تا آینده تداوم پیدا کند، می‌تواند در مقاومت
ایران در برابر فشارهای موجود مؤثر باشد.
به‌نظر می‌رسد دولت بیشتر از گذشته به این جمع‌بندی نزدیک می‌شود که آسیا مهم‌ترین جایگاه را در سیاست خارجی ما دارد. چراکه مهم‌ترین خریداران نفت ما در این قاره واقع شده‌اند. همچنین بزرگترین صادرکنندگان به ایران در این منطقه هستند. آینده این منطقه را سیاست بین‌الملل شکل می‌دهد و کشورهای این منطقه عموماً نگرش مثبتی نسبت به ایران دارند و سعی می‌کنند روابط سازنده خود را با ایران حفظ کنند. بنابراین دولت در سیاست خارجی خود، بتدریج به جمع‌بندی دقیق‌تری در مورد اهمیت آسیا می‌رسد که گام درستی هم است.
*کارشناس سیاست خارجی
منبع: روزنامه ایران
ارسال دیدگاه