افت تمایل به سفر در تعطیلات خردادبه دلیل مشکلات اقتصادی
تهران (پانا) ـ تعطیلات نیمه خردادماه اغلب یکی از مهم‌ترین زمان‌های اوج سفر ایرانی‌ها به‌شمار می‌رود. با این همه یک نظرسنجی که در کانال‌رسمی تلگرامی روزنامه «دنیای‌اقتصاد» انجام شده، نشان می‌دهد ۷۳درصد پاسخ‌دهندگان در تعطیلات پیش‌روی امسال به سفر نخواهند رفت؛ این یعنی ۵هزار و ۶۶۴ نفر از مجموع ۷هزار و ۸۰۰ نفر.
به گزارش دنیای‌اقتصاد،در این بین ۵۵درصد از مجموع پاسخ‌دهندگان دلیل سفرنکردن خود را دلایل اقتصادی عنوان کرده‌اند و ۱۸درصد دیگر به‌دلایل شخصی از این سفر بازخواهند ماند. از ۲۷درصد باقی‌مانده، ۲۱ درصد معادل هزار و ۶۳۷ نفر اظهار کرده‌اند که در تعطیلات پیش‌رو به سفرهای داخلی خواهند پرداخت و تنها ۶ درصد (یعنی ۵۰۰نفر) هم گفته‌اند ایران را به‌مقاصد خارجی ترک خواهند کرد. نتایج این نظرسنجی اگرچه قابل‌تعمیم به کل‌جامعه نیست اما به‌باور کارشناسان می‌تواند یک تصویر نسبی از وضعیت موجود در جامعه ترسیم کند. آنها بر این باورند که به‌دلیل چالش‌های اقتصادی خانوارها و افزایش چندبرابری قیمت‌ها در مقابل رشداندک درآمدها، آنها اغلب اولین چیزی‌که از سبدخرید خود حذف می‌کنند، کالاهای‌لوکس است و در حال‌حاضر گردشگری نیز نزد آنان به‌عنوان یک کالای‌لوکس شناخته می‌شود. به‌این ترتیب، به‌نظر می‌رسد هر‌چه بیشتر می‌گذرد و در شرایطی که وضعیت اقتصادی بهبودی را تجربه نمی‌کند، سفر را از برنامه‌های مالی خود کنار می‌گذارند. پیش از این، نظرسنجی دیگر درخصوص میزان استقبال از سفرهای نوروزی که پیش از آغاز تعطیلات انجام شده بود، نیز حاکی از افت تمایل مردم به‌سفر بود؛ موضوعی‌که ریشه‌های آشکار در وضعیت اقتصادی مردم داشت.
سه راه ارزان‌سازی سفر
در چنین شرایطی اما برخی کارشناسان معتقدند با بهکارگیری برخی سیاست‌ها می‌توان از شدت افت سفرها کاست؛ افتی که می‌تواند برای کسب‌و‌کارهای مرتبط با گردشگری نیز به‌نوعی فاجعه محسوب شود. اردشیر اروجی، کارشناس برنامه‌ریزی میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، در این‌خصوص می‌گوید: «شکی نیست که به‌دلیل وضعیت‌اقتصادی مردم ناچارا سفر از سبدخانوار حذف می‌شود یا به‌حداقل می‌رسد. اما سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری می‌تواند با بهکارگیری برخی سیاست‌های منطقی بخشی از این کاهش سفرها را جبران کند.» او سه راهکار اصلی «فرهنگ‌سازی برای سفرهای گروهی و اجرای درست آن»، «ایجاد امکان مدیریت منعطف سفر بر سه مبنای کیفیت، زمان و قیمت» و مهم‌تر از همه «دو روزه کردن تعطیلات آخرهفته» را به‌عنوان راه‌هایی برای ارزان‌سازی سفر یاد می‌کند.
این راهکارها در حالی مطرح می‌شوند که سازمان میراث‌فرهنگی تاکنون نتوانسته سیاست مناسبی برای ارزان‌سازی سفر صورت دهد. طرح‌هایی از جمله «یارانه سفر»، «سفر کارت‌ملی»، «طرح سفرارزان» و چند طرح دیگر، از نظر اروجی از این‌رو شکست خورده‌اند که در چارچوب نظام‌اقتصادی کشور نمی‌گنجیدند. به‌باور این کارشناس برنامه‌ریزی گردشگری، اگر سفرهای گروهی به‌درستی برنامه‌ریزی و اجرایی شود به‌شکل قابل‌ملاحظه‌ای از هزینه‌های سفر خواهد کاست و در کنار آن به انجام سامان‌یافته سفرها نیز کمک خواهد کرد. در عین‌حال، او یادآور می‌شود برخی سفرهای گروهی که به‌درستی برنامه‌ریزی می‌شوند، با برخورد نامناسب پلیس همراه می‌شود؛ این درحالی است که به اعتقاد اروجی، چنانچه پلیس بتواند برخوردها و رفتارهای مناسب‌تری با گردشگرانی که با تور و به‌صورت گروهی سفر می‌کنند، داشته باشد بی‌شک از برخی دردسرها از جمله ترافیک و تصادف‌های متعدد کاسته خواهد شد.
او تاکید می‌کند: «در حال‌حاضر ما شاهد این هستیم که مسوولان بعضا به‌صورت شعارگونه مردم را به سفرهای‌گروهی دعوت می‌کنند اما در مقام اجرا، چالش‌های متعددی مقابل این شکل از سفرها وجود دارد.» اروجی همچنین با یادآوری اینکه سیستم غیرمنعطف رزرو حملونقل در ایران یکی‌دیگر از دلایل گرانی سفر است، توضیح می‌دهد:«در حال‌حاضر امکان رزرو بلیت‌قطار یاهواپیما برای چندماه بعد وجود ندارد و همین موجب بالا نگه‌داشتن قیمت حملونقل می‌شود.» به‌گفته وی، این چالش برای رزرو مراکز اقامتی نیز وجود دارد و از آنجا که در تمام مقاصد طیف گسترده‌ای از خدمات وجود ندارد، انعطافی در انتخاب کیفیت‌های مختلف در خدمات نیست. این کارشناس، با اشاره به‌اینکه این انعطاف در برنامه‌ریزی سفرهای خروجی وجود دارد، یادآور می‌شود: «در این میان آژانس‌های گردشگری به‌عنوان بنگاه‌های بسته‌بندی خدمات سفر نیز این امکان را ندارند که بسته‌ها و پکیج‌های متنوع ارائه دهند.»
اروجی همچنین با تاکید بر اهمیت تعطیلات دو روزه آخرهفته در ارزان شدن سفر، تصریح می‌کند:«زمانی‌که تعطیلات در طول سال توزیع شود، به‌واسطه توزیع زمانی و مکانی، هزینه تمام‌شده سفر ارزان‌تر خواهد شد؛ چرا‌که مردم این امکان را خواهند داشت که حتی در ایام غیر اوج سفر، به مسافرت بپردازند و این موضوع سفر را برای آنها ارزان‌تر می‌کند.» به‌باور او، به‌این‌ترتیب است که جریان سفر نه‌فقط در برخی ایام سال بلکه در طول سال ادامه خواهد داشت. چالش‌های اقتصادی سفره‌های مردم را کوچک کرده و حالا آنها مجبورند سفر را از سبد خانوار حذف کنند. با این حال، نیاز به تمدد اعصاب و همچنین اهمیت حفظ گردش مالی بنگاه‌های گردشگری از جمله اصلی‌ترین دلایلی است که توجه‌ها را به روان کردن جریان سفر جلب می‌کند. در چنین‌شرایطی تنها راه باقی‌مانده، هموار کردن این مسیر با بهره‌گیری از منطق بازار است. به‌نظر می‌رسد اگر تاکنون سیاست‌هایی از جمله یارانه‌سفر، سفر کارت‌ملی یا امثال این طرح‌ها به‌نتیجه نرسیده است، به‌آن خاطر بوده که با مکانیسم‌های اقتصادی همراه نبوده است. نتایج نظرسنجی‌هایی نظیر این می‌تواند هشداری برای حد کاهش تمایل به‌سفر باشد؛ هشداری که بر لزوم توجه و برنامه‌ریزی صحیح تاکید دارد.
ارسال دیدگاه