استرس باعث افزایش بیماری‌های خودایمنی می شود
تهران (پانا) ـ بیماری‌های خودایمنی زمانی روی می‌دهند که سیستم ایمنی‌بدن به بافت‌ها و اندام‌ها و سلول‌های خودش حمله‌ور می‌شود و جوری نسبت‌به آن‌ها واکنش نشان می‌دهد که گویی باکتری یا ویروس‌های بیماری‌زا هستند.
به‌گزارش همشهری‌آنلاین،تقریباً همه‌افراد گاهی کم‌وبیش،استرس را تجربه می‌کنند؛اما عده‌ای از افراد می‌دانند چگونه خود را بازیابی کنند و در مقابل، عده‌ای دیگر دچار اختلال استرس می‌شوند مثلاً اختلال استرس پس از سانحه یا اختلالات سازگاری که تغییراتی در بدن ایجاد می‌کند و گاهی این تغییرات می‌توانند بر سیستم‌ایمنی اثر بگذارند. بنابراین منطقی است که بگوییم اختلالات استرسی موجب افزایش احتمال بیماری‌های خودایمنی می‌شوند و حالا شواهد جدید علمی توضیح می‌دهند که چرا استرس، ریسک‌فاکتوری برای بیماری‌های خودایمنی است.
مطالعه‌ای که به‌تازگی روی موش‌ها انجام‌شده نشان‌می‌دهد استرس اجتماعی مداوم می‌تواند میکروبیوتای روده را جوری تغییر دهد که واکنش‌های خودایمنی ایجادنمایند. میکروبیوتا، میکروارگانیسم‌هایی هستند که به‌صورت همزیست در روده‌های ما زندگی می‌کنند.
بیماری‌های خودایمنی زمانی روی می‌دهند که سیستم‌ایمنی بدن به بافت‌ها و اندام‌ها و سلول‌های‌خودش حمله‌ور می‌شود و جوری نسبت‌به آن‌ها واکنش نشان می‌دهد که گویی باکتری یا ویروس‌های بیماری‌زا هستند.
طبق اعلام موسسه‌ملی آلرژی و بیماری‌های‌عفونی، دست‌کم ۸۰ بیماری خودایمنی وجود دارد از جمله لوپوس، آرتریت روماتوئید و دیابت نوع‌اول. مطالعات نشان داده‌اند استرس به‌عنوان ریسک‌فاکتوری برای بیماری‌های خودایمنی است اما مکانیسم این ارتباط نامشخص است.
محققان دریافته‌اند باکتری‌های روده‌ی موش‌ها نسبت‌به استرس اجتماعی با افزایش تعداد سلول‌های کمک‌کننده یا لنفوسیت T جواب می‌دهند. سلول‌های T سلول‌های ایمنی هستند که نقش مهمی در خودایمنی دارند. دانشمندان می‌گویند: «ما می‌دانیم که ارتباط محکمی میان سیستم‌ایمنی و میکروبیوتا وجود دارد. استرس‌مداوم نه‌تنها بیان ژن‌ها را در باکتری‌های روده‌ی موش‌ها تغییر داده بلکه روی ساختار آن‌ها نیز اثر گذاشت».
در بیماری‌های خودایمنی، علائم گوناگون‌اند
علت بسیاری از این بیماری‌ها که در زنان بیشتر از مردان روی می‌دهد مشخص نیست.دانشمندان عقیده دارند علاوه‌بر عوامل ژنتیکی، احتمال ابتلا به‌یک بیماری خودایمنی در اثر تعاملات بسیار پیچیده میان ژن‌ها و محیط بالا می‌رود. چیزی‌که باعث می‌شود مطالعه روی علت‌های بیماری‌های خودایمنی چالش‌برانگیز شود، گوناگونی ماهیت این بیماری‌ها و شدت علائمشان است. این گوناگونی نه‌تنها بین بیماری‌های خودایمنی بلکه در خود بیماری‌ها به‌تنهایی نیز وجود دارد؛ مثلاًبیماری ام‌اس را درنظر بگیرید که در آن، سیستم‌ایمنی به میلین حمله می‌کند. میلین، پروتئین‌محافظی است که عصب‌های سیستم مرکزی را پوشش داده و به‌عنوان عایق عمل می‌کند. ام‌اس، علائم غیرقابل پیش‌بینی دارد که می‌توانند در طیف «نسبتاً ملایم» تا «ناتوان کننده» و حتی «کاملاً ویران‌کننده» قرار بگیرند. این بیماری اغلب با مشکلات بینایی شروع شده و به تضعیف تعادل و اختلال در هماهنگی بدن می‌رسد.
اما بیماری نادر و ناتوان‌کننده‌ی اسکلرودرما ناشی از تولید بیش‌ازحد کلاژن و سایر پروتئین‌هایی است که بافت همبند را تشکیل می‌دهند. اسکلرودرما می‌تواند بخش‌های گوناگون بدن را تحت‌تأثیر قرار دهد ازجمله ارگان‌های‌داخلی و رگ‌ها. انواع متفاوت این بیماری بسته به‌اینکه فیبروزیس تا چه‌اندازه متمرکز یا فراگیر شده گوناگون است.
استرس، باکتری‌های روده‌ی موش‌ها را تغییر داد
در این مطالعه‌ی جدید، محققان از دو گروه از موش‌ها استفاده کردند:گروهی که استرس اجتماعی داشتند و گروه کنترل. آن‌ها گروه استرس اجتماعی را ده روز در معرض استرس ناشی از مواجهه با موش‌های تهاجمی دیگر قرار دادند. گروه کنترل در همین‌مدت زمانی، با هیچ استرسی مواجه نبود. وقتی دانشمندان پس از ده روز، میکروب‌های روده‌ی این موش‌ها را آنالیز کردند دریافتند گروه استرس اجتماعی نسبت‌به گروه کنترل دارای بیلوفیلا و هالوباکتریوم بیشتری بودند. دانشمندان دریافتند همین باکتری‌ها در روده‌ی افراد مبتلا‌به ام‌اس نیز به‌میزان زیادی وجود دارد.
مشاهدات گسترده‌تر نشان داد استرس، برخی از ژن‌های موجود در میکروب‌های روده‌ی موش‌ها را نیز تغییر داده بود. قابل‌توجه‌ترین تغییر ژنی مربوط‌به آن‌هایی بود که به باکتری‌ها کمک می‌کردند تا رشدکنند، حرکت‌کنند و به میزبان خود سیگنال بفرستند یا از او سیگنال دریافت کنند.
افزایش بیان این ژن‌ها در میکروب‌ها می‌تواند کمکشان کند به بیرون از روده‌ها بروند. مثلاً این تیم تحقیقاتی دریافتند چنین تغییراتی می‌توانند به میکروب‌ها اجازه‌ی سفر به‌گره‌های لنفی‌مجاور را بدهند، یعنی جایی‌که می‌توانند واکنش ایمنی را برانگیخته کنند. گره‌های‌لنفی روده‌ی موش‌های تحت استرس نه‌تنها حاوی مقدار زیادی از باکتری‌های پاتوژنیک بودند بلکه سلول‌های افکتور T نیز در آنجا زیاد بود، ازجمله سلول‌های خود واکنشگر میلین.
این یافته‌ها نشان می‌دهند زنجیره‌ای از حوادث مانند قرار گرفتن در معرض استرس، تغییر در باکتری‌های روده و تغییر در سلول‌های‌ایمنی منجربه افزایش ریسک یک حمله‌ی خودایمنی می‌شود. به‌گفته‌ی دانشمندان هرچند معلوم شد که باکتری‌های روده می‌توانند به استرس اجتماعی واکنش نشان بدهند؛ اما هنوز تا یافتن چگونگی روی‌دادن این تغییرات در بلندمدت، راه زیادی وجود دارد.
شاید روزی برسد که درک بهتری از این رابطه‌ی پیچیده موجب کشف درمان‌هایی برای میکروب‌روده در موارد بیماری‌های خودایمنی شود که نسبت‌به استرس حساس‌اند. تنها مطالعه‌ی ساختار یا افزایش و کاهش این‌گونه باکتری‌ها کافی نیست. ما باید این را نیز بفهمیم که میکروبیوتا ما را چگونه حس می‌کند و چگونه متعاقباً رفتارش را تغییر می‌دهد.
ارسال دیدگاه