مشاور اجرایی مدیر کل آموزش و پرورش شهر تهران: سندتحول به ارگان هایی غیر از آموزش و پرورش نیز باید آموزش داده شود

سال های زیادی از زمان نوشتن سند چشم انداز ۲۰ سال که قرار بود زمینه توسعه ایران در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی را فراهم کند، می گذرد. سند تحول بنیادین نیز پاشنه آشیل بخش آموزش تعریف شد و سال ها برای نوشتن آن کارشناسان مختلف زمان گذاشتند. درحالیکه بیش از نیمی از راه سند تحول طی شده است، گفتگوها برای اجرای موثر سند همچنان ادامه دارد اما در این شرایط اداره کل آموزش و پرورش شهر تهران فارغ از همه حرف و سخن ها پا در رکاب عمل گذاشته و مدتی است با برگزاری کارگاه های آموزشی برای مدیران مدارس و معاونین مناطق شهر تهران مباحثی چون طرح تعالی مدیریت، چرخش های تحول آفرین و آموزش ساحت های شش گانه را آموزش می دهد. در همین زمینه گفتگوی خبرگزاری پانا با یدالله شهبازبیگی، مشاور در پیگیری برنامه های اجرایی سند تحول بنیادین اداره کل آموزش و پرورش شهر تهران را می خوانید:

مطابق سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و چشم اندازی که برای سال ۱۴۰۴تعریف شده، آموزش و پرورش قرار است در کجا قرار بگیرد و اکنون کجاست؟
به نقل از نلسون ماندلا که می گوید:«تعلیم و تربیت قوی ترین سلاحی است که می توان برای تغییر دادن دنیا از آن استفاده کرد» معتقدم درهر کجا تغییر و تحولی اتفاق بیافتد نشانه رشد است. اگر گریزی به سال های قبل از اینکه سند بوجود بیاید، بزنیم می توان گفت یکی از دلایلی که باعث شد سندتحول بنیادین آموزش و پرورش نوشته شود به دلیل وارداتی بودن نوع تعلیم تربیتی بود که از کشورهای مختلف خصوصا اروپائیان به ارث رسیده بود.از این رو قرار شد سندی نوشته شود و نظامی بوجود بیاید که بر اساس فلسفه تربیت اسلامی و ایرانی شکل بگیرد. تحلیل این موضوع که آیا این اتفاق افتاده یا نه برعهده کارشناسانی است که این سند را تبیین نموده اند ولی آنچه مسلم است و البته در فرمایشات رهبری است، باید سندی بوجود بیاید که بر اساس تعالیم تربیت اسلامی و ایرانی باشد و الگوهای اسلامی و ایرانی در آن شکل گرفته باشد. خوشبختانه در سال های اخیر نسبت به اجرای عملیاتی سند اهتمام ویژه صورت گرفته است. اگر چه در سال ۹۰ پرده برداری از سند صورت گرفت اما همچنان باید تلاش کنیم تابه اتفاق همه مسئولین برنامه های این سند اجرایی گردد. شاید احساس من و بسیاری از کسانی که در این زمینه کار کرده اند این است که هنوز بسترهای لازم در این زمینه برای عملیاتی کردن سند فراهم نشده و این باید توسط تمام دستگاه ها صورت گیرد. البته اگر منتظر باشیم که آموزش و پرورش تنها مجری سند باشد به نتیجه نمی رسیم.

متدولوژی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش بر اساس پژوهش محوری و خرد جمعی است. آیا در این خرد جمعی مدنظر سند تحول، جایگاهی برای مدیران مدارس در شهر تهران و یا استان های دیگر در نظر گرفته شده است؟
در استان تهران اقدامات خوبی از سال ۹۶ شروع شده است. یک تحقیق میدانی انجام شد و با توجه به موانع اجرای سند و مفاهیم آن برای اینکه در مفاهیم سند به یک فهم مشترکی برسیم نیاز به آموزش احساس شد و موضوع تحت عنوان گفتمان سندتحول بنیادین در دستور کار قرار گرفت. بنابراین از میان تمامی مدیران مدارس در سطح استان تهران و مخصوصا شهر تهران تعداد ۱۰۰مدیرمدرسه که در این زمینه فعالیت و تمایل به همکاری داشتند انتخاب و توسط کارشناسان و متخصصین وزارتی آموزش دیدند. خوشبختانه این طرح با اقبال عمومی مدیران روبرو شد که جای تقدیر دارد. در سال ۹۷ به دنبال پیگیری هایی که همکاران اداره کل آموزش و پرورش شهر تهران داشتند تعداد مدارس به ۴۰۰ مدیر مدرسه افزایش داده شد و هر مدیر مدرسه ۴یا ۵ مدیر مدرسه دیگر را با توجه به شناختی که از مدارس دیگر داشتند به گفتمان و جلسات کارگاهی دعوت نمودند. این ۴۰۰ مدیر هم در خود مناطق در حال آموزش هستند. بدین ترتیب مناطق به مرور درحال آموزش هستند. اما ما درکنار آموزش هایی که برای مدیران مدارس داشتیم تصمیم گرفتیم آموزش های جداگانه ای را نیز برای معاونین مناطق در نظر بگیریم تا به این گفتمان اثر بخشی بیشتری بدهیم. با توجه به گفتگویی که با مدیرکل محترم آموزش و پرورش شهر تهران داشتیم قرار شد فراخوان بدهیم و معاونین مناطق را هم تحت آموزش قرار دهیم. خوشبختانه این ایده با استقبال خوبی همراه شد و ازچند هفته گذشته آموزش معاونین در مناطق شروع شده و قرار است در ادامه، معاونین مناطق خودشان به عنوان مدرس در سطح کار بیایند و پیگیر این آموزش ها باشند.
پیش از این علی رغم آشنایی بسیار کم بدنه آموزش و پرورش با سند تحول اطلاعات صرفا به صورت بخشنامه ای تزریق می شد و این اقدام اداره کل آموزش و پرورش شهر تهران جهت برگزاری عملی آموزش ها پسندیده است اما مساله اینجاست که دقیقا چه بخش هایی از سند تحول بنیادین قرار است که آموزش داده شود؟
سند تحول بنیادین شامل دو قسمت کلی واساسی است. یکی مبانی نظری و دیگری برنامه های اجرایی است. مبانی نظری به گونه ای تبیین گردیده که شاید مفاهیم آن برای همه افرادساده نباشد و نیازمند به یک واکاوی در سند هستیم اما در بخش اجرایی ما بیشتر وارد شدیم و سعی شده آنچه مد نظر وزارت آموزش و پرورش است آموزش داده شود. به قول رهبر معظم انقلاب: «برای اجرایی کردن سند ما باید خیلی مراقب باشیم تا کارهایی که گذشتگان انجام داده اند به فراموشی سپرده نشود و دیگر اینکه شتابزده عمل نکنیم.» به همین دلیل نحوه انجام کار بر این است که با توجه به موضوعات مختلفی که در سند وجود دارد و با توجه به تاکید وزارتخانه درقسمت طرح «تدبیر» و طرح «تعالی» مانند سال های قبل پیش برویم اما ساحت های ششگانه هم در دل این طرح هاوبرنامه ها دیده شده است. لذا در سال جاری نیز بنا به دستور وزارت آموزش و پرورش فعلا تمام اهتمام بر روی این دوطرح می باشد.البته زیر نظام های ششگانه تقریبا ابلاغ شده و قرار است برنامه های آن که بر اساس راهکارهای سند تنظیم گردیده به مرحله اجرا درآید.
آیا در سند تحول جایگاهی برای استان ها دیده شده است؟
وقتی اسم سند می آید در این واژه مفاهیم آن مستتر است و به عنوان یک برگه ای است که باید همه به آن استناد کنند. قرار نیست با جابجایی افراد سند تغییر کند. ممکن است در جاهایی تغییراتی لازم باشد. همانطور که در سند هم اشاره شده ما می توانیم هر ۵ سال یکبار تغییراتی ایجاد کنیم.اما اینکه با آمدن افراد یا جابجایی بخواهیم تغییرات عمده ای در سند ایجاد کنیم چیزی نیست که مد نظرتبیین کنندگان سند باشد. پس سند برای همه استان ها باید یکسان باشد. اینکه شهر تهران یا استان های دیگر به گونه ای متفاوت عمل کنند با اصل اهداف سند مغایرت دارد. البته ما کماکان منتظر هستیم تا برنامه های اجرایی زیر نظام ها که تایید نهایی شده است مجددا به استانها ابلاغ گردد. ضمن این که بسیاری از برنامه های زیر نظام ها از عهده استانها و مناطق خارج است و بایستی زیر ساخت ها وبسترهای لازم برای اجرا فراهم گردد.
تا کنون معاونین مناطق شهر تهران چند جلسه آموزش دیده اند؟
برای مدیران مدارس جلسات کارگاهی متعددی برگزار شده است. برخی از مناطق بصورت کارگاه قطبی عمل می کنند. البته اکثرا بحث زیر ساخت ها بود و می گفتند چون زیرساخت های لازم را به خصوص در ارتباط با مسایل مالی فراهم نکرده اید امکان اجرایی شدن آن سخت است. این پذیرفته است و باید مسایل مالی جزو اولویت ها قرار بگیرد. در ارتباط با معاونین از چند هفته قبل شروع شده و چهارمین جلسه را با معاونین و مشاورین و مربیان و مسئولین بهداشت آموزش و پرورش انجام داده ایم. همچنین در ارتباط با معاونت متوسطه و ابتدایی جلسات متعددی پیرامون سند برگزار گردیده است که اخیرا نیز جلسات مشترکی با معاونین متوسطه وابتدایی داشته ایم که در این جلسات از تبیین کنندگان و نویسندگان سند دعوت به عمل آمده است.
مکان برگزاری این جلسات کجاست؟
این جلسات در مناطق برگزار می شود تا به صورت چرخشی باشد. نباید همه جلسات در یک جای مشخص برگزار گردد وترجیح براین است که مناطق در بحث ها از تجارب یکدیگر بهره ببرند. معمولا سعی می کنیم در مناطق مختلف این جلسات را برگزار کنیم.
در بخش استلزامات سند همه چیز فرا ملی دیده شده است. در واقع مجلس، وزارت بهداشت و اقتصاد و غیره و حتی صدا و سیما هرکدام باید در بخشی از کار مشارکت داشته باشند. در اجرای سند این مهم تا چه اندازه عملی شده است؟
علی رغم تاکیدی که سند تحول بنیادین دارد که همه ارگان ها باید دست به دست هم دهند تا سند محقق شود ودر سند نیز توسط مقام معظم رهبری تاکید گردیده، متاسفانه این اتفاق نیافتاده است. نیاز است علاوه براینکه عزیزان مان در سطح آموزش و پرورش دارند آموزش داده می شوند حتما این آموزش در سطح ارگان های مرتبط هم وجود داشته باشد و این درک و فهم مشترکی که باید در استان ها وجود داشته باشد باید در سایر ارگان ها نیز فراگیر شود. نمی توانیم نسبت به این موضوع بی تفاوت باشیم. شهردار، فرماندار، بخشدار وهمه ارگانهای مرتبط باید نسبت به این موضوع حساسیت داشته باشند. انتظار این است که در کلان شهرها شهرداران و مسئولان بیشتر به کمک آموزش و پرورش بیایند. در واقع می توان گفت مدیریت جامع شهری یکی از حلقه های مفقوده اجرایی شدن سند تحول بنیادین است. امیدواریم زمانی فرا برسد که آموزش وپرورش به عنوان اولین اولویت دولت ها باشد در غیر این صورت نباید منتظر تحقق اهداف سند در آینده باشیم.