آرامگاه باباطاهر از آثار تاریخی استان همدان
همدان (پانا) - باباطاهر همدانی از عرفا و شاعران قرن پنجم هجری قمری است و ظاهراً در اواخر قرن چهارم ولادت یافته است بابا لقبی بوده که به پیروان وارسته می داده اند و عریان به دلیل بریدن او از تعلقات دنیوی بوده است.
آرامگاه باباطاهر در شمال شهر همدان در مرکز میدانی مستطیل شکل، زیبا، سرسبز، با گنبدی فیروزه‌ای منشوری شکل، بر قاعده‌ای هشت ضلعی بر بالای تپه‌ای کم ارتفاع قرار گرفته و سقف آرامگاه کاشی کاری معرق است. برج آرامگاه بر قاعده‌ای هشت ضلعی واقع شده که ارتفاع آن از سطح فوقانی تپه ۲۰/۳۵ متر و از کف خیابان ۲۵/۳۰متر است.
ستون‌های هشت‌گانه برج، قطعه سنگ مزار، کف و پله‌های آرامگاه از سنگ گرانیت حجاری شده‌است و بنای اصلی نیز به ابعاد۱۰ × ۱۰ متر با مجموعه‌ای از منشورها پوشیده شده و دارای مدخل‌های ورودی و منفذهای نور است.
نما و فرش بنای آرامگاه باباطاهر همدان از سنگ است و در داخل آن کتیبه‌هایی از کاشی وجود دارد.
در محوطه داخلی آرامگاه ۲۴دو بیتی از سروده‌های باباطاهر بر روی ۲۴ قطعه سنگ مرمرین نوشته و نصب شده‌است. دو لوحه برنجی نیز در محوطه داخلی نصب شده که یکی از آن ها اسامی هیئت مؤسس انجمن آثار ملی به هنگام ساختمان آرامگاه و دیگری نام برخی از شخصیت‌هایی است که در کنار بابا طاهر دفن شده‌اند. مساحت کل زیر بنای آرامگاه و باغ آن حدود ۸۹۶۵ متر مربع برآورد شده‌است. ترانه‌های شورانگیز بابا طاهر با لهجه دل‌پذیر لری سروده شده و ترجمان روح و قلب حساس و پر سوز این عارف گرانمایه است و اهل ذوق و حال را با جذبه خاصی تحت تأثیر و سحر خود قرار می‌دهد.
بنای مقبره باباطاهر در گذشته چندین بار بازسازی شده‌است. در قرن ششم هجری برجی آجری و هشت ضلعی بوده‌است. در دوران حکومت رضاشاه پهلوی نیز بنای آجری دیگری به جای آن ساخته شده بود. درجریان این بازسازی لوح کاشی فیروزه‌ای رنگی مربوط به سده هفتم هجری به دست آمد که دارای کتیبه‌ای به خط کوفی برجسته و آیاتی از قرآن است و هم‌اکنون در موزه ایران باستان نگهداری می‌شود.
احداث بنای کنونی آرامگاه باباطاهر که تلفیقی از معماری های قرون ۷ و ۸ هجری و عصر حاضر است در سال ۱۳۴۴ خورشیدی با همت انجمن آثار ملی و شهرداری وقت همدان و توسط مهندس هوشنگ سیحون و مهندس محسن فروغی انجام شده است این بنای تاریخی طی شماره ۱۷۸۰ در تاریخ ۲۱ فروردین ۱۳۷۶ به ثبت آثار تاریخی و ملی ایران رسیده‌است.
در اطراف بنای جدید فضای سبز وسیعی احداث شده‌است و برخی از بزرگانی مثل محمد ابن عبدالعزیز از ادیبان سده ۳ هجری، ابولفتح اسعد از فقیهان سده ششم، میرزا علی نقی کوثر از دانشمندان قرن ۱۳ و مفتون همدانی از شاعران قرن ۱۴ در جوار مزار باباطاهر آرمیده‌اند.
باباطاهر عریان عارف و شاعر ایرانی‌تبار زاده ٣٢٦ هجری خورشیدی و روستای ایرانه ملایر در دوران سلجوقیان و زمان طغرل بیک سلجوقی می زیسته است.
بابا لقبی بوده که به پیروان وارسته می‌داده‌اند و عریان به دلیل بریدن وی از تعلقات دنیوی بوده‌است باباطاهر عریان، همدانی و لر تبار بوده و مسلک درویشی و فروتنی او که شیوهٔ عارفان است سبب شد تا او گوشه‌گیر گشته و گمنام زیسته و تفصیلی از زندگانی خود باقی نگذارد.
اشعار دوبیتی و مجموعه کلمات قصار از کتاب های باباطاهر است.
فرحناز یادگاری
ارسال دیدگاه