پس‌لرزه‌های یک استعفا؛ متن استعفای ظریف چطور لو رفت؟
تهران (پانا)_–عصر روز گذشته (شنبه) اعضای کمیته سیاسی فراکسیون امید مجلس شورای اسلامی با وزیر امور خارجه بعد از بازگشت دوباره او به دستگاه دیپلماسی دیدار کردند.
هانیه افتخاری - بر اساس تصاویر منتشرشده از سوی وزارت امور خارجه، در این دیدار علیرضا رحیمی، دبیر هیات رئیسه مجلس، مصطفی کواکبیان، محمدعلی وکیلی، محسن علیجانی زمانی، غلامرضا حیدری، عبدالرضا هاشم‌زائی، نمایندگان مردم تهران در مجلس شورای اسلامی به علاوه جلیل رحیمی جهان آبادی، نماینده مردم تربت جام، قاسم میرزایی نکو، نماینده مردم دماوند و فیروزکوه، علی نجفی خوشرودی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و جلیل میرزایی، رئیس کمیته سیاسی فراکسیون امید حاضر بوده‌اند.
حاضران در این جلسه هدف خود را دلجویی از محمدجواد ظریف و اعلام حمایت فراکسیون امید از او و برنامه‌هایش اعلام کرده‌اند.
اعضای کمیته سیاسی فراکسیون امید مجلس شورای اسلامی همچنین از بازگشت به موقع وزیر امور خارجه به دستگاه دیپلماسی و جلوگیری از بهرهبرداری سیاسی دشمنان تشکر کردند.
نکته‌ای که از همان ابتدا درباره این دیدار جلب توجه می‌کند، غیبت محمدرضا عارف، رئیس فراکسیون امید مجلس شورای اسلامی است.
عارف اخیرا رویکردی انتقادی در قبال دولت دوازدهم اتخاذ کرده است و در آخرین گفتوگوی خود اظهاراتی را به زبان آورد که خبرگزاری تسنیم باتیتر «حمله تند عارف به دولت» آن را به تیتر نخست خود تبدیل کرد.
با درنظرگیری انتقادهای عارف از وزرا، شاید بتوان دلیل غیب او در دیدار کمیته سیاسی فراکسیون امید با وزیر امور خارجه را متوجه شد. یکی از حاضران در این دیدار در گفتوگوی خود با پانا این برداشت را نه تایید کرد و نه تکذیب.
او گفت: «من هم با شما موافق هستم که بهتر بود آقای عارف در جلسه کمیته سیاسی فراکسیون امید با وزیر امور خارجه حضور داشته باشد، قاعدتا هم ایشان باید حضور می‌داشتند ولی به هرحال این اتفاق رخ نداد.»
این نماینده مجلس ادامه داد: «البته تا آنجا که به ما گفتند آقای عارف جلسه دیگری داشتند ولی به هرحال وزیر امور خارجه از این مسأله (غیبت عارف) گلایه‌ای نداشت.»
انتقاد از بازگشت ظریف
گفت‌وشنود بین ۱۰ نماینده حاضر در این نشست با وزیر امور خارجه چند ده دقیقه‌ای به طول انجامیده و بر اساس اطلاعات گفته‌های حاضران، عمده نمایندگان حاضر از بازگشت ظریف به وزارت امور خارجه تشکر کردند ولی همه آنان با این کار موافق نبودند.
یکی از حاضران در این جلسه به پانا گفت که نماینده‌ای که از بازگشت دوباره وزیر امور خارجه به دستگاه دیپلماسی آن هم بعد از استعفا خرسند نبوده است، در این نشست خطاب به ظریف می‌گوید: «من از استعفای شما تشکر می‌کنم ولی از بازگشت دوباره شما تشکر نمی‌کنم.» که این موضع با تایید یکی دیگر از حاضران در جلسه نیز روبه‌رو می‌شود.
این منبع آگاه همچنین گفت که قاسم میرزائی‌نکو، نماینده اصلاح‌طلب مردم دماوند نیز موضعی هماهنگ با هاشم‌زائی داشت. او افزود: «ولی در مجموع این مواضع مورد تایید کمیته سیاسی فراکسیون امید نبود و عمده نمایندگان حاضر از بازگشت وزیر امور خارجه ابراز خرسندی کردند به این جهت که وزیر امور خارجه با این اقدام خود اجازه انشقاق در دولت و شادمانی در مخالفان دولت را نداد.»
با اتکا به گفته‌های نماینده حاضر در این جلسه، ظریف نیز در این نشست چندین بار قسم یاد کرد که در ماجرای استعفای خود هیچ‌گونه هدف جناحی و سیاسی را دنبال نکرده است. وزیر امور خارجه در این نشست چندین بار تکرار کرد که در استعفای خود سیاسی‌کاری نکرده و صرفا به آنچه اعتقاد داشته، عمل کرده است.
شنود آقای دیپلمات
اما این تمام آنچه در این نشست گذشته، نبود. علیرضا رحیمی، دبیر اصلاح‌طلب هیات رئیسه و عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی حدود ساعت ۱۷ روز گذشته در توئیتی گفت‌وشنودهای اعضای کمیته سیاسی فراکسیون امید با ظریف را «شنیدنی» توصیف کرد و از یک «شنود» سخن به میان آورد.
او با طرح این سوال که متن «ایمیل محرمانه» ظریف به رئیس‌جمهوری چگونه «رصد و منتشر» شد به بیان جزئیاتی هرچند کوتاه ولی تاثیرگذار از این دیدار پرداخت.
رحیمی نوشت: «متن ایمیل محرمانه دکتر ظریف به رئیس‌جمهور چگونه رصد و منتشر شد؟ دکتر ظریف می‌داند ایمیلش به رئیس‌جمهوری و متن محرمانه استعفایش شنود شده و در سایت‌ها منتشر شده است اما چیزی نمی‌گوید چون هم عادت کرده و هم دنبال حاشیه نیست. در دیدار امروز نمایندگان امید با ظریف نکاتی شنیدنی در سخنانش بود.»
این توئیت رحیمی به سرعت مورد توجه کانال‌های خبری و خبرگزاری‌ها قرار گرفت تا اینکه خبرگزاری جمهوری اسلامی به نقل از منبعی آگاه اظهارات او را تکذیب کرد.
ایرنا بدون نام بردن از این منبع مطلع نوشت: « اساسا بین رئیس‌جمهوری و وزیر امور خارجه و سایر اعضای هیات دولت هیچ مکاتبه محرمانه و دارای طبقه‌بندی از طریق ایمیل منتقل نمی‌شود و لذا لو رفتن ایمیل اساسا صحت ندارد.»
این پایان ماجرا نبود. دبیر هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی برای اثبات ادعای خود با حسین پناهی‌آذر، معاون حقوقی وزیر امور خارجه تماس گرفت و در تشریح این تماس در توئیتر خود نوشت: «با توضیح معاون پارلمانی وزارت امور خارجه مشخص شد ایمیل دکتر ظریف به دفتر رئیس‌جمهور بوده و به صورت محرمانه ایمیل نشده است.انتشار سریع متن ایمیل دکتر ظریف با محتوای استعفا در رسانه‌ها نشان از رصد و بهرهبرداری از ارتباطات ایشان دارد.»
با اینکه رحیمی در توئیت دوم خود از به کار بردن واژه «شنود» خودداری و به جای آن از «رصد» ایمیل ارسال ظریف برای روحانی استفاده کرده است همچنان معتقد است که متن منتشرشده از سوی برخی رسانه‌های نزدیک به اصولگرایان ابتدا برای دفتر رئیس‌جمهوری ارسال شده و از آنجا به رسانه‌های مذکور رسیده که همین اقدام به عقیده او بیانگر نوعی «شنود» است.
معادله دو مجهولی
در لحظات نخست استعفای وزیر امور خارجه بازار شایعات درباره دلایل استعفای او داغ بود تا اینکه سایت خبریانتخاب در گفت‌وگویی پیامکی با ظریف، انتشار تصاویر دیدار بشار اسد، رئیس‌جمهوری سوریه با رئیس‌جمهوری را دلیل استعفای او اعلام کرد.
ولی دومین شب استعفای ظریف با شایعات بیشتری همراه بود. تنی چند از خبرنگاران و رسانه‌ها در گفت‌وگوهای ایمیلی و پیامکی خود با وزیر امور خارجه ابعاد مختلفی از استعفای او را مشخص می‌کردند ولی همزمان با این اقدامات کانال تلگرامی پایگاه خبری اصولگرای راه دانا متنی را تحت عنوان «متن استعفای وزیر امور خارجه» منتشر کرد.
متن منتشرشده به سرعت در فضای مجازی دست به دست شد ولی هرگز تکذیبی صریح از سوی وزارت امور خارجه به خود ندید تا جایی که بهرام قاسمی، سخنگوی این وزارتخانه صرفا به بیان این جمله که متن منتشر شده «ناقص و مورد تایید نیست»، بسنده کرد تا این ذهنیت ایجاد شود که حداقل کلیات متن مذکور، حقیقت دارد.
در همین زمینه منبعی آگاه در وزارت امور خارجه به پانا گفت که متن منتشرشده تحت عنوان استعفانامه‌ی ظریف، با تغییراتی همراه بوده است.
حال سوال اینجاست که اگر اظهارات رحیمی حقیقت داشته باشد و این متن تحت عنوان ایمیل یا هر عنوان دیگری از سوی ظریف برای دفتر رئیس‌جمهوری ارسال شده باشد، چطور به دست یک پایگاه خبری اصولگرا رسیده است؟
بدین ترتیب ناخودآگاه با دو سوال مواجه خواهیم شد: سوال نخست اینکه متن منتشرشده استعفای ظریف بوده و برای دفتر رئیس‌جمهوری ارسال شده است یا خیر و اگر پاسخ سوال مثبت است، باید پرسید چطور این متن از نهاد ریاست جمهوری یا وزارت امور خارجه به یک پایگاه خبری اصولگرا که سابقه طولانی در مخالفت با دولت و تخریب بزرگ‌ترین دستاورد عرصه دیپلماسی آن یعنی برجام دارد، رسیده است.
رصد یا درز اطلاعات
در این راستا می‌توان احتمال دیگری را نیز در نظر گرفت و آن هم درز اطلاعات از سوی افرادی است که احتمالا وزیر امور خارجه در ۳۶ ساعت استعفای خود با آن‌ها در ارتباط بوده است.
همان‌طور که گفته شد وزیر امور خارجه در آن شب به قول لاریجانی به صورت «تعمدی» از پاسخ به تلفن و تماس‌های خود خودداری می‌کرد، از طریق پیامک با خبرنگاران و رسانه‌هایی در ارتباط بوده است.
همان شب تصویری از یک چت در شبکه‌های اجتماعی دست به دست شد که طی آن وزیر امور خارجه کشورمان با ادبیاتی به مراتب آرام‌تر در قیاس با آنچه تحت عنوان استعفانامه ظریف منتشر شد، به انتقاد از جای خالی خود در دیدار رئیس‌جمهوری کشورمان با بشار اسد پرداخته است.
پس از انتشار تصویر مذکور، در گروه‌های خبری به خبرنگاران اعلام شد که این متن در یک گروه تلگرامی که در آن وزیر امور خارجه و چند دیپلمات ایرانی حاضرند، ارسال و از آنجا به بیرون فرستاده شده است و نکته جالب اینکه منبع انتشار این تصویر نیز، بازهم رسانه‌ها و خبرنگاران اصولگرا بودند.
برای بررسی دقیق‌تر این مسأله نخست باید دانست که چنین گروهی از اساس وجود داشته است یا خیر. منابع موثق در همین زمینه به پانا گفتند که گویا در آن شب چنین گروهی وجود داشته و در آن وزیر امور خارجه و چند دیپلمات معدود حاضر بوده‌اند.
اینکه در آن ۳۶ ساعت رصد ایمیل‌های وزیر امور خارجه به رئیس‌جمهوری یا دفتر او رخ داده یا اینکه از میان حلقه معتمدان او فردی اظهاراتش را به رسانه‌های مخالف مشی ظریف و دولت دوازدهم رسانده است، موضوعی است که طبیعتا باید از سوی نهادهای مسئول به آن پاسخ داده شود ولی آنچه تا اینجای کار قطعی است و می‌توان به آن اتکا کرد، این است که متن منتشر شده از سوی ظریف نوشته ولی با تغییراتی منتشر شده است، پیام‌های او چه به صورت ایمیل و چه در یک گروه چت محرمانه به رسانه‌های اصولگرا راه‌یافته است.
ارسال دیدگاه