داستان «مهناز افشار»، «داریوش اقبالی» و آمپول نالوکسان

ماجرا از جایی شروع شد که مهناز افشار با انتشار ویدیویی در توییتر خود از آمپولی به نام «نالوکسان» نام برد که برای پیشگیری از مرگ در اثر سوء مصرف مواد مخدر کابرد دارد. او در این ویدئو گفت که سالانه ۶ هزار جوان در اثر سوء مصرف مواد مخدر جان خود را از دست می‌دهند در حالی که با یک آمپول می‌شود از مرگ آنها جلوگیری کرد. نالوکسان! این آمپول ارزان است و بدون نسخه پزشک در داروخانه ها فروخته می‌شود.»

بعد از انتشار این ویدئو افشار مورد حمله جامعه پزشکی و سایرین قرار گرفت و از او خواسته شد درباره موضوعاتی که بر آن اشراف ندارد از اظهارنظر پرهیز کند.

افشار در ادامه در تازه ترین توییت خود ادعا کرده که این دارو را داریوش اقبالی خواننده و بنیانگذار بنیاد آینه به او پیشنهاد کرده است. اقبالی سالهاست در بنیاد خود به فعالیت فرهنگی در پیشگیری و مقابله با اعتیاد مشغول است.

متن توییت مهناز افشار چنین بود: «از طرف "بنیاد آینه" و آقای " داریوش اقبالی" و "پزشکان مربوطه" پیشنهاد کردند بنده در مورد پیشگیری از مرگ بر اثر سومصرف مواد مخدر، در مورد نالوکسان اطلاع‌رسانی کنم. من نه مصرف‌کننده هستم نه واردکننده. پزشکان و داروسازان اگر نظرکارشناسی دیگری دارید بفرمایید! دکتر هم دکترای قدیم.

نسل جوان پزشک و داروساز خیلی باید روی آستانه تحملش کار کنه! با این اعصاب و تولید سموم ناشی از عصبانیت قطعا به بیمارانی که بهتون مراجعه میکنند و خودتون آسیب میزنید:/ »

واکنش سازمان غذادارو

اندکی بعد کیانوش جهانپور سخنگوی سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت در خصوص انتشار ویدیوی افشار در مورد نالوکسان گفت: هرچند آمپول نالوکسان برای اوردوز مواد مخدر کاربرد داشته باشد، اما استفاده آن عموما بیمارستانی و به تجویز پزشک است، چرا که ممکن است حین تزریق عوارض خطرناک و حتی مرگ آوری برای بیمار در پی داشته باشد چنانکه بسیاری از داروها برای مشکلات مختلفی مورد استفاده قرار می گیرد اما خود درمانی و خود تجویزی آنها ممکن است فاجعه آفرین باشد.

جهانپور افزود: کاربرد اصلی این دارو در موقعیت‌های اورژانسی است که در اورژانس های بیمارستانی و پیش بیمارستانی و اتاق عمل و ریکاوری استفاده می شود، در کیف و ترالی‌های احیای پیشرفته وجود دارد، یکی از موارد مصرف آن احیای افرادی است که مواد مخدر مصرف کرده‌اند اما بدون عوارض نبوده و مصرف آن تحت نظر پزشک و با امکانات اورژانس است و به هیچ‌وجه تجویز و مصرف خودسرانه ندارد.

سخنگوی سازمان غذا و دارو گفت: مصرف این دارو می تواند عوارض قلبی در پی داشته باشد و تجویز آن توسط افراد غیرپزشک و غیرمتخصص تخلف است.

جهانپور با بیان اینکه سلبریتی محترم به کار خود بپردازد و دارو و درمان را به اهلش واگذارد گفت: تبلیغ و فروش این دارو درفضای مجازی نیز تخلف است و این دارو به هیچ عنوان بدون نسخه قابل عرضه نیست.

واکنش انجمن داروسازان

دکتر سید علی فاطمی - داروساز و متخصص فارماکولوژی در یک گفت‌وگو، در این باره گفت: نوع تزریقی «نالوکسان» یک داروی ضد مسمومیت با مواد مخدر است که از آن برای تشخیص اعتیاد هم می‌توان استفاده کرد. واقعیت این است که تجویز صحیح و به موقع این دارو می‌تواند جان یک فرد مسموم به مواد مخدر هم‌خانواده تریاک نظیر مورفین، متادون، هروئین و فنتانیل را که قادر به تنفس نیست و در آستانه مرگ قرار گرفته را نجات دهد.

وی افزود: اما باید توجه داشته باشیم که تزریق خودسرانه نالوکسان، می‌تواند بسیار خطرناک باشد و عوارض متعددی به دنبال داشته باشد. ضمن اینکه این دارو تاثیری در رفع مسمومیت با داروهای خواب آور مانند کلونازپام و مواد محرک مانند کوکائین، اکستازی، شیشه و ... ندارد و متاسفانه شاهد شیوع چنین حرف‌های بی‌پایه‌ای در میان مردم از سوی برخی چهره‌های غیرعلمی هستیم.

فاطمی گفت: آمپول نالوکسان معمولا در داروخانه‌های بیمارستانی و برای بخش مسمومین در دسترس است و توزیع عمومی در داروخانه‌ها ندارد.

نایب رییس انجمن داروسازان ایران گفت: نالوکسان جزء داروهای بدون نسخه یا OTC نیست که مردم بتوانند آن را راحت از داروخانه‌ها تهیه کنند، بلکه حتما به تجویز پزشک نیاز دارد و باید تزریق آن زیر نظر پزشک انجام شود؛ چون استفاده از این دارو می‌تواند باعث بروز علایم سندرم شدید قطع مصرف مواد مخدر و تشنج در فرد معتاد شود.

واکنش سازمان اورژانس کشور

مجتبی خالدی سخنگوی سازمان اورژانس کشور نیز در واکنش به این ماجرا طی مصاحبه ای اظهار کرد: داروی نالوکسان حتما باید تحت نظر پزشک استفاده شود و دارویی نیست که بتوان با آن شوخی کرد به دلیل اینکه تداخل این دارو ممکن است منجر به مرگ افراد شود.

وی گفت: فروش این دارو در داروخانه‌ها ممنوع است و در لیست دارو‌های otc نیست.

واکنش مردم

علاوه بر جامعه پزشکی کشور رسانه‌ها و افراد گوناگون در شبکه‌های اجتماعی به آنچه «تبلیغ یک داروی مرگ‌آور» از سوی «بازیگری که سودای پزشکی در سر دارد» به واکنش و اظهار نظر در این مورد پرداختند که شنیدن برخی از آنها خالی از لطف نیست.

یک کاربر توییتر به نام هیدن به کنایه در زیر توییت مهناز افشار نوشته است: «از شوهرت بپرس اون وارد کننده‌ی خیلی خوبیه!»

کابر دیگری نیز اینطور گفت: « شاید از کودکی دلش می‌خواسته دکتر بشود، اصلا شاید همه فامیل می‌گفتند چقدر پزشکی برازنده توست! پدر و مادرش هم همیشه آرزو داشتند که او را در لباس سفید پزشکی ببینند، تمام بازی دوران بچگیش هم حوالی همین دکتربازی‌ها می‌چرخیده! اما از بخت بد، پزشک شدن به قیافه نیست و با ژست روشنفکری و مردم فریبی هم میسر نمی‌شود و باید برای آن دود چراغ خورد و زحمت کشید و البته استعدادی می‌خواهد، بیشتر از حفظ کردن چند دیالوگ…

و کاری که به این سادگی‌ها تصور میکنند نیست. مهناز افشار یکی از همین سلبریتی‌ها که به برکت فضای مجازی تریبونی برای دیده شدن پیدا کرده و هر روز در هر مسئله مربوط و نامربوط دست به کارشناسی می‌زدند و اظهار نظر‌های عجیب و غریب می‌کند.

وی در پیامی ویدئویی با استناد به آماری که می‌گوید شنیده است! مردم را به تزریق یک آمپول برای جلوگیری از سومصرف مواد مخدر تشویق می‌کند.»