سقف محدود سازوکار مالی اروپا

برجام درصدد بود که قطعنامه‌های صادر شده از سوی شورای امنیت با قطعنامه جدید۲۲۳۱ که ناظر براین توافق است لغو و در مدت این ۸سال نیز تحریم‌ها برداشته شود، لذا آنچه که باید برای ایران مهم باشد این است که مجددا به شورای امنیت باز نگردد. اگر برجام به هر دلیلی بر هم بخورد و ایران به شورای امنیت بازگردد دوباره به صورت خودکار تحریم‌های ایران باز خواهد گشت. پس هدف اصلی ایران و اروپایی‌ها که آن را اعلام نمی‌کنند در درجه اول این است که با ماندن در برجام دوباره ایران به شورای امنیت بازنگردد، چون با این بازگشت شرایط دیگری تجربه خواهد شد.

در این راستا شاید مطرح شود که پس حضور در برجام فقط به دلیل عدم بازگشت به شورای امنیت است؛ لذا در این ارتباط باید هزینه فایده این مساله را نیز در نظر گرفت. اگر پرونده به شورای امنیت بازگردد خود به خود اجماع بین‌المللی تشکیل می‌شود و ایران که پیش از برجام ذیل فصل ۷ بند ۴۱ منشور ملل متحد قرار داشت، ممکن است ذیل بند ۴۲که اقدامات بین‌المللی علیه ایران را تجویز می‌کند، قرار گیرد. بنابراین چون قصد ایران از ابتدا ساخت سلاح هسته‌ای نبوده و نیست اگر بخواهد از برجام خارج شود باید هزینه‌های آن را نیز بپردازد.

از طرف دیگر در مورد روند حرکتی اروپایی‌ها برای ایجاد سازوکاری برای تسهیل تجارت با ایران می‌توان گفت چون تصمیم‌گیری در اتحادیه اروپا در بین ۲۷کشور نیاز به اجماع دارد و خصوصا برخی کشورهای شرق اروپا که به تازگی به اتحادیه پیوستند علاقه‌ای به این مساله ندارند و بیشتر دوست دارند مناسبات خود را با آمریکا پیش ببرند، عملا خیلی مشکل است که اتحادیه اروپا برای چنین سازوکاری به اجماع برسد.

بنابراین فرانسه، انگلیس و آلمان به دلیل تعهدی که در برجام دارند و به علل امنیتی و سیاسی بیشتر دنبال حفظ و ادامه آن هستند، چرا که سازوکار پیش‌بینی شده از سوی اروپایی‌ها به لحاظ اقتصادی چندان منافعی برای آنها ندارد و چون آنها می‌خواهند ایران را به ماندن در برجام راضی کنند، درصدند تا سازوکاری به‌وجود آورند تا با توجه به تحریم‌های آمریکا ایران بتواند تجارت خود را به سهولت انجام دهد. البته نباید این نکته را نیز از ذهن دور داشت که سقف سازوکار مالی اروپایی‌ها نسبتا محدود خواهد بود؛ بدین نحو که ایران بتواند در سطح محدودی به اروپا نفت صادر کند و در مقابل با شرکت‌های اروپایی وارد معامله شود. نکته دیگر این‌که اگر برجام به‌هم بخورد شاید جنگ جدیدی در خاورمیانه شکل بگیرد و این به ضرر منافع اروپاست، به‌هم خوردن رابطه اروپا با آمریکا نیز زمینه توسعه‌طلبی روسیه را فراهم خواهد آورد. لذا اروپا در یک دوراهی قرار گرفته که باید آنها را درک کنیم و بیش از این‌که دنبال مسائل اقتصادی برجام باشیم به عدم بازگشت به شورای امنیت بیندیشیم.

منبع: آرمان

*تحلیلگر مسائل بین‌الملل