در حق گیاهان دارویی ایران اجحاف و ظلم شده است

لی مرادی بهجو روز دوشنبه در نشست تخصصی گیاهان دارویی و زعفران در محل اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی در مشهد افزود: گرچه پسوند 'دارویی' برای این نوع گیاهان ارزش افزوده آنها را بالا می برد ولی باید نگاهی صنعتی به آنها داشت تا بتوان حجم مصرفشان را بالا برد.

وی ادامه داد: می بایست گیاهان دارویی به حوزه صنعت و سر سفره مردم آورده شوند زیرا تحقق این مهم موجب افزایش مصرف گیاهان و رونق صنایع مرتبط با آنها می شود.

کارشناس بخش تولید و فرآوری دفتر طرح ملی گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی گفت: هشت هزار گونه گیاه در ایران می روید که دو هزار و ۲۵۰ گونه دارویی و معطر آن کاربرد صنعتی دارند اما اکثر این گیاهان هنوز در عرصه منابع طبیعی و مزارع 'زراعی سازی' نشده اند.

وی افزود: از مجموع هشت هزار گونه گیاهی موجود در ایران تنها ۸۰ گونه زراعی شده و سطح زیر کشت آنها در کشور موجود است.

مرادی بهجو ادامه داد: همچنین ۴۰۰ گونه از مجموع دو هزار و ۲۵۰ گونه گیاه دارویی و معطر ایران که کاربرد صنعتی دارند در عطاریها موجودند و ۱۰۰ گونه آنها پرمصرف محسوب می شوند. این گونه های پرمصرف یک درصد کل مجموعه گیاهان ایران یا در اصطلاح 'فلور' کشور را تشکیل می دهند.

وی همچنین گفت: مشکل مهم گیاهان دارویی این است که اتفاق نظری در خصوص آمار و اطلاعات آنها وجود ندارد یعنی دست اندرکاران خیلی از استانهای کشور از نوع و اهمیت گیاهی که در آن محدوده در اختیار دارند یا جایگاهشان در تولید، بی اطلاع هستند. به عنوان مثال همدان قطب تولید گشنیز ایران است اما خود همدانیها تا چندی پیش نمی دانستند جایگاه کشوری استانشان در تولید این گیاه چیست.

کارشناس بخش تولید و فرآوری دفتر طرح ملی گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی در ادامه اظهار داشت: زعفران ۵۷ درصد، گل محمدی ۱۱ درصد و سایر گیاهان دارویی همچون 'حنا، وسمه، گشنیز، رازیانه، گل گاو زبان، تخم شربتی و خاکشیر' نیز ۳۲ درصد حجم تولید گیاهان دارویی کشور را به خود اختصاص داده اند.

وی افزود: پارسال ۴۵۰ میلیون دلار صادرات گیاهان دارویی از ایران صورت گرفت که ۷۲ درصد آن مربوط به زعفران بود. همچنین
'شیرین بیان، پیاز و موسیر' هر کدام ۹ درصد، 'گل محمدی و گشنیز' هر کدام سه درصد، صمغهای گیاهی مثل 'آنغوزه و باریجه' حدود دو درصد، 'زیره' یک درصد و 'حنا و وسمه' نیز یک درصد از کل ارزش صادارت پارسال گیاهان دارویی ایران را به خود اختصاص داده اند.

او وزن کل صادرات پارسال گیاهان دارویی را نیز ۱۶۹ هزار تن اعلام و بیان کرد: از میان این گیاهان دارویی 'شیرین بیان تازه' در حال زراعی شدن است و بیشتر از مراتع برداشت می شود. رویش 'موسیر و صمغهای گیاهی' هنوز مرتعی است و بخشی از زیره ها زراعی شده اند اما 'زیره کوهی و سیاه' هنوز زراعی نشده اند ولی 'گل محمدی و گشنیز' زراعی سازی شده اند.

گیاهان دارویی عموما به شکل خودرو در مراتع و طبیعت می رویند. 'زراعی سازی' گیاهان دارویی به این معنا است که انسان شرایطی را به وجود آورد که بتواند این گیاهان را در مزرعه یا گلخانه به میزانی که خود تمایل دارد در فصل مورد نظر کشت کند.

۱۹۰ هزار هکتار زمین 'زراعی سازی شده' کشت گیاهان دارویی در سطح ایران وجود دارد. سالانه ۲۲۰ هزار تن محصول در این سطح تولید می شود. حدود ۸۵ میلیون هکتار از وسعت ایران را زمینهای مرتعی با پوشش نباتات طبیعی خودرو تشکیل می دهند.