ایرج راد: در تئاتر صنف نداریم
تهران (پانا) - رئیس هیدت مدیره خانه تئاتر شب گذشته در برنامه شب تئاتر اذعان داشت پس از هجده سال فعالیت خانه تئاتر، تئاتری‌ها هنوز نتوانسته‌اند صاحب یک صنف شوند.
به گزارش روابط عمومی شبکه چهار سیما، شب گذشته این برنامه میزبان ایرج راد، رئیس هیئت مدیره خانه تئاتر و قادر آشنا، عضو هیئت مدیره انجمن هنرهای نمایشی بود. در این برنامه که اجرای آن به عهده پیام دهکری بود، موضوع برنامه دلایل فقدان صنف در حوزه تئاتر و موانع تشکیل این مهم سپری شد.
راد در برنامه شب گذشته در گفتاری تلخ گفت:«پس از هجده سال فعالیت در خانه تئاتر به این نتیجه رسیدم چون در حوزه تئاتر و صنف تئاتری قانون وجود ندارد، ما کاری نمی‌توانیم بکنیم. حتی در زمینه‌هایی که قانون وجود دارد، نقض قانون می‌شود.»
او درباره مسئله بیمه و مشکلات پیش آمده در ایام اخیر توضیحاتی داد و بار دیگر اعلام کرد که هنر تئاتر به عنوان شغل مشروعیت نیافته است و از دید دولت شغل دوم محسوب می‌شود. راد در همین راستا به اعتراضات خود در نبود نام هنر در عنوان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اشاره کرد که به قول او به زودی این مسئله حل می‌شود.
راد همچنین درباره امنیت شغلی هنرمندان تئاتر سخن گفت که از برنامه چهارم توسعه مطرح بوده؛ اما هیچگاه به نتیجه نرسیده است. وی در همین رابطه گفت: «در برنامه ششم توسعه شخصاً در اکثر جلسات تئاتر شرکت کردم و بالاخره این باور را ایجاد کردیم که باید امنیت شغلی هنرمندان صورت بگیرد. خوشبختانه در سال ۱۳۹۶ ابتدا امنیت شغلی هنرمندان طبق هنرمندان ماده ۹۹ بند ه به تصویب مجلس رسید و قرار شد وزارت فرهنگ تا پایان شهریور آیین‌نامه‌های اجرایی را به مجلس تقدیم کند.»
وی تغییرات فراوان در وزارتخانه در طی سال ۹۶ و ۹۷ را عامل اجرایی نشدن این مهم دانست و گفت جلساتی در وزارت فرهنگ تشکیل می‌شود که تاکنون پیشرفت‌هایی نیز به دست آمده است.
ایرج راد در پاسخ به پرسش دهکردی مبنی بر اینکه چرا در تمام این سال‌ها صنف تئاتر شکل نگرفته است، گفت: «خانه تئاتر از زمان شکل‌گیری و دریافت مجوز از وزارت ارشاد، مؤسسه فرهنگی و هنری خانه تئاتر بوده و تلاش کردیم شکل اولیه خانه را سازمان‌دهی کنیم و انجمن‌ها را شکل دهیم. ما در ابتدای کار مکانی برای جلسات نداشتیم و هیچ پولی هم در کار نبود. با تلاش‌هایمان مکانی را در اختیار گرفتیم و سازمان‌دهی سیزده انجمن و کانون موفق بودیم.»
او تأکید کرد هر آنچه در این مدت به دست آمده طبق ماده ۱۷ کمک‌های مالی بوده است. وی افزود: «اولین کار در خانه تئاتر بیمه پایه بود که تمام اعضای خانه تئاتر را شامل شود. این بیمه درباره سلامت و درمان، بازنشستگی و کارافتادگی و حقوق ایام بیکاری است. برای بیمه تکمیلی با کمترین مبلغ پرداختی اقدام کردیم. مبالغی که از ابتدا اعضا می‌پرداختند اندک بود که برخی هم با آن مشکل داشتند؛ چون کار نداشتند و امکانات کاری برای اعضا وجود نداشت.»
راد با اشاره به اینکه در اساسنامه خانه تئاتر ۱۴ هدف تعیین شده است، اذعان داشت خانه تئاتر موفق به عملیاتی تمامی این اهداف نشده است. راد درجه‌بندی هنری، کف دستمزد برای هنرمندان، بیمه تکمیلی بدون سقف و ساخت بنای جدید خانه تئاتر را از دستاوردهای خانه تئاتر برشمرد؛ اما گفت با تغییر مدیریت در تئاتر برخی از این دستاوردها از بین رفته است.
راد در بخشی از صحبت‌های خاص درباره نظام صنفی سخن گفت و با توجه به جریانات حاکم در وزارت فرهنگ ضمن مخالفت با تشکیل این نظام و عدم امکان تشکیل شدن آن، تأکید کرد بایستی در تشکیل نظام صنفی تفکیک ایجاد شود و هر هنر نظام صنفی خود را داشته باشد. او براین مسئله بار دیگر پافشاری کرد که در نظام هنر مسئله کارگر و کارفرمایی با آنچه در وزارت کار مطرح است، تفاوت دارد. .
رئیس هیئت مدیره خانه تئاتر در این برنامه از دولت انتقاد کرد که به جای سیاستگذاری در امور اجرایی دخالت می‌کند و آن را برون‌سپاری نمی‌کند. وی تأکید کرد دولت به دلیل نداشتن حق در بستن قراردادها اقدام به تشکیل موسساتی چون انجمن هنرهای نمایشی و موسسه توسعه هنرهای معاصر کرد.
راد مدعی شد برای رسیدن به صنف باید کمپانی تئاتر تشکیل شود و هر چه بگوییم و بخواهیم بدون تشکیلات کمپانی ممکن نیست. او در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفت مشخص نیست نقش دولت در تئاتر چیست.
وی در انتقاد پیام دهکری که چگونه یک تشکیلات ده درصدی می‌تواند برای کلیت تئاتر تصمیم بگیرد، گفت: «اصلاً وجاهت مهم نیست. به اعتقاد من و آنچه در حال پیگیری هستم، فقط برای خانه تئاتر نیست و اگر از خانه تئاتر بیرون بیایم به عنوان یک تئاتری دنبال می‌کنم. ضمن اینکه من نیازی به این مسائل ندارم. من بازنشسته هستم و حقوق و بیمه دارم. آنچه حس می‌کنم آن است که دلم به حال جامعه تئاتری می‌سوزد که بسیار زحمت کشیده است. بسیار استرس عجیب و غریب تحمل کرده است. جوانانی که عاطل و باطل هستند. برای چه ما سالی ۱۴۰۰ فارغ‌التحصیل دانشگاه داریم؟ آیا می‌توانیم برای آنها اشتغال‌زایی کنیم؟ این یعنی بی‌هدف شدن.»
دهکردی در این موقعیت تأکید کرد که نسل جوان معتقد است به واسطه خانه تئاتر امکان ورود به مسائل صنفی خود ندارد و رویه خانه تئاتر محافظه‌کارانه است و نقد درون‌سیستمی ندارد.
راد گفته‌های خودش را نماد نقد دانست و اظهار داشت هجده سال از عمرش در خانه تئاتر هدر رفته و بهترین سال‌های زندگیش را نتوانسته به کار هنریش اختصاص دهد. وی البته گفت ساخت بنای جدید خانه تئاتر مهمترین دستاورد این هجده سال بوده است و گفت:«ما با دست و پای بسته شنا کردیم. خفه شدیم. دست و پاهای ما بسته بود. به جایی نمی‌رسیدیم. ما را بازی می‌دادند. آلت دست شده بودیم. به ما می‌خندیدند و می‌گفتند تئاتر عالی است؛ اما خروجی هیچ.»
وی با اعتراض به رفتار مسئولان که تنها در افتتاحیه و اختتامیه حضور می‌یافتند، با وجود سخنرانی‌های قرا در این سال‌ها کاری برای تئاتر انجام نمی‌دادند. این گفته‌های راد با سکوت سنگین حاضران در استودیو همراه شد.
قادر آشنا درباره چرایی عدم وجود صنف در تئاتر گفت:«من شاهد زحمات خانه تئاتر بودم؛ اما در حوزه تئاتر صنف نداریم. ما حوزه تئاتر را گاهی با سیاست قاطی کرده‌ایم. از نگاه من سیاست ضربه زیادی به صنف وارد کرد. وقتی صنف وابستگی بودجه داشته باشد، می‌بایست در برابر برخی مدیران محافظه‌کاری کند. صنف وقتی استقلال مالی و اداری نداشته باشد و نماینده یک جریان سیاسی شود، جریان مقابل آن را بایکوت می‌کند. جریان سیاسی می‌خواهد هنر در خدمتش باشد. چون هم موافق و هم مخالف صنف به دنبال بهره‌برداری از هنر هستند، بنابراین هیچگاه یک صنف مقتدر شکل نمی‌گیرد و در نتیجه هنرمندان تئاتر از پشتوانه‌ای برخوردار نیستند.»
وی تأکید کرد که نیاز به پشتیبانی مستلزم حضور در سراسر کشور است و تشتت آرا و جریان‌های داخلی مانع شکل‌گیری تئاتر شد. او گفت با انتقال بخش حاکمیتی تئاتر مخالف است؛ اما دستگاه‌های دولتی باید در حوزه اجرایی امور را برون‌سپاری کند.
قادر آشنا درباره چرایی عدم تشکیل صنف گفت:«صنف فرمایشی راه به جایی نمی‌برد. صنف با مطالبات عمومی موفق می‌شود. خانه تئاتر تنها ده درصد از جامعه تئاتر را در خود جای داده است. اکنون هم درگیر ریزش است. ما کار تیمی نمی‌توانیم انجام بدهیم. اگر جمعی بخواهد نتیجه بگیرد کسانی که عضو هیئت امنا یا مدیره می‌شوند پس از سه چهار سال باید کار را انجام دهند و کنار بگذارند. انجمن نمایش که عضو آن هستم، اگر بخواهم هم کار تئاترم را بکنم و هم کار مؤسسه مدام منافع شخصیم در دلم هست. من که فرشته نیستم.»
وی در همین زمینه گفت شورای انقلاب درباره تئاتر قانونی دارد؛ اما هیچگاه برایش آیین‌نامه‌ای نوشته نشده است. وی درباره جایگاه انجمن هنرهای نمایشی نیز گفت:«واسطه‌ای است میان دولت و هنرمندان در حوزه مسائل مالی و اجرایی. به عبارتی نه صنف است و نه دولت است.»
آشنا کار انجمن را بزرگ دانست که در آن مفری است برای دولت در حمایت و سامان دادن تئاتر و گفت:«این انجمن در شهرستان‌ها شعبه دارند و واجد انتخابات است؛ اما به دلیل وابستگی به ابزار دولتی نمی‌نتوانند نمایندگی هنرمندان تئاتر را بکند.»
این مدیر دولتی با بیان آنکه بایستی در حوزه هنر چشم‌انداز داشته باشیم، گفت همه چیز در هنر سلیقه مدیر است و گواه آن تغییرات مدام در یک جشنواره است که با تغییرات مدیریتی عوض می‌شوند. وی همچنین نقبی به ساختن تئاتر شهرها در شهرهای دیگر و رتبه‌بندی گروه‌ها زد و گفت هدف از این کار تولید کار هنری بوده است.
در پایان برنامه ایرج راد از درخواست شهرستان‌ها برای تشکیل خانه تئاتر گفت و اذعان داشت تاکنون پنج شهر تشکیلات خود را داشته است.
آشنا نیز وقت حال را بهترین موقعیت برای تشکیل صنف دانست و گفت وزیر فرهنگ با این رویداد موافق است.
پیام دهکردی در این برنامه با اشاره به بازخوردهای دو برنامه نخست شب تئاتر تأکید کرد مسئله پرسشگری و تئاتر تجاری رها نشده است و این موضوع که اهمیت ویژه‌ای در شرایط کنونی تئاتر دارد، در برنامه‌های پیش‌رو مطرح خواهد شد.
همچنین در این برنامه بهزاد خاکی‌نژاد از دلایل تلاشش برای تشکیل انجمن مدرسان تئاتر گفت.
ارسال دیدگاه