علی بیگدلی*
دادوستد با جهان آسان‌تر می‌شود
یکی از مهم‌ترین اشکال عدم تصویب لوایح چهارگانه بسته شدن شبکه بانکی دنیا به سمت ما بود. با توجه به اینکه از طرف آمریکا سطح تحریم‌ها افزایش پیدا می‌کند، امیدوار هستیم که شبکه‌های دیگر جانشین دلار، بتواند مشکلات ما را حل کند و امکان دادوستد با ایران را مثل هند، روسیه و چین فراهم کند. اما همان‌طور که وزیر امورخارجه هم اشاره کرد حتی این کشورها هم به دولت اعلام کردند که اگر FATF به تصویب نرسد، نمی‌توانند با ما روابط بانکی‌شان را نگه دارند.
از طرفی مقابله با تامین مالی تروریسم برای ما خیلی اهمیت داشت. شاید برخی تصور می‌کردند اگر این لایحه تصویب شود، نتوانیم به حزب‌ا... یا نهادهای دیگری که از ما امکانات مالی دریافت می‌کنند، کمک کنیم ولی معترضان نگران این بودند که آمریکا مخصوصا این کار را کرده تا ایران از ادامه همکاری‌های مالی و کمک‌های اقتصادی به این نهادها باز بماند و این نهادها از دست ایران خارج شوند. اما از آنجا که قیمت دلار ژله‌ای است و هیچ پشتوانه منطقی برای افزایش یا کاهش آن وجود ندارد و ناشی از نوسانات اقتصادی نیست بلکه بیشتر تحت تاثیر نوسانات سیاسی قرار گرفته، اگر دونالد ترامپ اظهار نظری کند دلار افزایش پیدا خواهد کرد.
اکنون به دلیل فضای جدیدی که سمت ما باز شده و تا حدودی از گره‌ها و ناهمواری‌هایمان در روابط اقتصادی با جهان کاسته شده، بنابراین می‌توانیم فضای مناسب‌تری برای ارتقای سطح کیفیت اقتصادی‌مان به‌وجود بیاوریم. بدین معنا که سطح دادوستدمان آسان‌تر انجام خواهد شد، ممنوعیت هم از طریق شبکه سوئیفت نخواهیم داشت و این عوامل روی کاهش قیمت دلار تاثیر گذاشته است. از آنجا که اقتصاد ما نفتی است تمام تلاش‌مان این است که نگذاریم راه‌های صادرات نفت مسدود شود. سیستم‌های پالایش چهار کشور اصلی آسیایی یعنی ژاپن، کره، چین و هندوستان -مخصوصا کره و ژاپن- با نفت ایران همخوانی دارد. بنابراین از روز اول هم کره برای مدتی تقاضای معاف شدن از سوی آمریکا را مطرح کرد.
اکنون آمریکا به بعضی کشورها از جمله هندوستان اجازه داده که خرید از ایران را ادامه دهند ولی اصل را بر این می‌گذارد که به سمت سیاست کاهش خرید نفت از ایران پیش بروند. ما هنوز نمی‌دانیم کدام کشورها چه‌اندازه از ما نفت خواهند خرید و چه اندازه در دیپلماسی پنهان با آمریکا به این نتیجه رسیده‌اند که خریدشان را قطع کنند یا کاهش ندهند. هیچ وقت به طور صریح و روشن مشخص نشده که هند از ما چقدر نفت می‌خرد. اکنون با اختلافاتی که بین چین و آمریکا به‌وجود آمده و چین دیگر از آمریکا نفت وارد نمی‌کند، کمبود نفت را از طریق ما جبران می‌کند.
سوال این است که سرنوشت روزانه تقریبا نزدیک به یک میلیون بشکه نفت که فقط به چین می‌دادیم چه خواهد شد؟ بنابراین با تصویب CFT می‌توانیم مبادلات بانکی را با این کشورها و حتی با اتحادیه اروپا خارج از قواره دلاری ادامه دهیم. هرچند آمریکا نمی‌تواند صادرات نفت ما را به صفر برساند، این مسأله به دلایل مختلف و قیمت نفت که هر روز بالاتر می‌رود و دیروز به ۸۶ دلار رسید، برای آمریکا خطرناک است. یعنی اگر در آستانه انتخابات کنگره قیمت بنزین بالا برود، مخصوصا در آمریکا که مردم خیلی تشنه بنزین هستند و روی قیمت بنزین خیلی حساسیت دارند، به زیان ترامپ خواهد بود.
در واقع به دلیل کمبود نفت در بازار، آمریکا نمی‌تواند نفت ما را به صفر برساند. به رغم اینکه عربستان وعده دو بشکه نفت در برابر هر بشکه نفت ایران را داده، اما تکنولوژی نفتی عربستان اجازه نمی‌دهد بیش از تولید حال حاضر، تولید و صادر کند. با اینکه مورد تحریم نفتی قرار می‌گیریم ولی امکان جایگزین کردن آن تقریبا صفر است و براساس این ادعا که تا الان هم به ثبوت رسیده امکان قطع کلی صادرات نفت ما برای آمریکا میسر نیست و به این دلیل و تنوع زیاد صادرات مواد خامی که داریم، کشورمان تحریم‌پذیر نیست، اما لرزان بودن اقتصاد ما روی سایر نیازهایمان تاثیر می‌گذارد.
منبع: آرمان
*استاد دانشگاه
ارسال دیدگاه